Trotuarë
Më urren që ç’ke me të. Nganjëherë, kur nxjerr nga goja gjithë ato sharje më duket se gjer muret e shtëpisë nxihen nga marazi. Por kjo ndodh rrallë. Gjë që të them të drejtën nuk më bezdis shumë. Të paktën, kur njeriu të shan, vjen një çast e shfryhet, vjen një çast e gjithë ajo mëri lodh vetveten. Pas kësaj ai në mos të do, të urren pak. Ndërsa kur nuk të shuan por të mban një inat që vlon mallkim, ty s’të mbetet tjetër veç të ikësh nga sytë këmbët për ca orë. Të shkosh ndër njerëz që nuk të urrejnë, por të përbuzin.
Edhe unë e kam urryer. I kam urryer të gjithë pa përjashtim, prindërit e ata qurrashët që kam për motra e vëllezër. Kështu që në njëfarë mënyre hesapet janë baraz.
Ka netë që më duket se çatia e shtëpisë do të shakulliset e do të na bëjë të gjithëve shoshë nën vete, aq inate ka aty brenda. Kur kthehem nga puna zakonisht i gjej në gjumë. Kush gërrhet, kush flet me vete, kush grindet për të tërhequr pak mbulesë më shumë. Flenë dy e nga dy në shtretër prej hekuri, sustat e të cilëve janë dobësuar me kohë dhe qendra është gërryer aq sa çdonjeri rrokulliset pashmangshëm në mes. Grinden, ngaqë janë të ngjitur si qurre të ngrira në mes të krevateve. Por nuk më vjen keq. Mbas një dite të tillë dhe një nate edhe më të tillë, as që e çaj kokën se si flenë ata.
Deri para gjashtë muajsh s’kisha as të drejtën të mblidhja kockat në një nga sustat e prishura. Shtrihesha në tokë. Një ditë më hipën currullahet e u zhduka për pesë ditë. I mbajta paratë e punës për vete dhe shkova për te fjetur në park, ku polici shpirt njeriu, bëri sikur s’më pa gjatë patrullimit. Pas kësaj bleva një si biçim shtrati në tregun e gjërave të përdorura.
Kur u ktheva me krevatin mbi kurriz, plaku ulëriu e ulëriu duke më rreshtuar gjithë sharjet që kishin shpikur në botë, por s’e prisha terezinë. Tani nuk më rreh dot ngaqë jam zgjatur, ndërsa deri para dy vitesh më bënte fërtele me një këmbë karrigeje të thyer. Kështu ndodhi që fitova të drejtën të mos fle përdhe.
Por unë nuk do t’i urreja sikur të mos më urrenin. Kot them që hesapet janë baraz, se nuk janë hiç. Ata më urrejnë, sidomos plaku, por paratë e mija i marrin që ç’ke me të. Kurse unë, edhe kur më qëllon t’i marr zët, nuk u bie në qafë. Kështu që gjërat nuk janë hiç njësoj. Se të jesh lypës edhe hajde, po të të marrin për budalla…
Dje mbusha shtatëmbëdhjetë vjeç. Qejfliu që më mori për një orë, deshi të ma hidhte kur erdhi çasti të më paguante. Por ngula këmbë dhe ai s’pati ku të luante më, se është njeri i njohur në qytet, burrë me fëmijë, nuse djem e nipër. Pasi më dha paartë seç i shkrepi në kokë edhe të shfajësohej:
“Më kuptove keq,” tha “s’jam nga ata njerëz unë, hë djalë.”
“Aq më mirë atëherë,” ia ktheva.
“Ç’do të thuash me këtë?”
“Aq më mirë që s’je nga ata që vjedhin mundin e të tjerëve.”
Ai u ngërdhesh, por si me marifet, ngaqë i pëlqen shumë ta bëjë atë punë me mua dhe ka hall mos i zemërohem e i lë targën. Dolëm nga banja publike.
“Dhe gojën kyçur, hë djalë.” Më porositi.
“Mos ki merak”
“Javës tjetër në të njëjtën ditë dhe në të njëjtën orë.”
“Po s më doli ndonjë urgjencë, në rregull.”
“Ç’urgjencë të të dalë? Mos ke punët e qeverisë ti.”
E vështrova tek rregullonte rripin e pantallonave. Ish i shëmtuar. Shyqyr që s’ma thosh truri ta vështroja në fytyrë para se të shkoja me të, ndryshe do më shpifej vetja. Sa më shumë kalon koha në këtë zanat, aq më shumë të mprehen ca manira. Për shembull, kur më merr ndonjë klient disi më i pashëm, apo më i pastër, më duket vetja më pak i përdorur. Por meqë të bukurit rrallë të qëllon t’i takosh kam shpikur një vështrim që rrëshket mbi fytyrën ë klientit pa u ndalur, deri sa tjetri mbaron punë. Më pas ç’ish për t’u bërë është bërë dhe s’ka më kuptim.
“Hajt të mirupafshim javës tjetër,” tha qejfliu.
“Sot kam ditëlindjen ,” I thashë.
“Sa mbush?”
“Shtatëmbëdhjketë.”
“Pupupu, sikur s’të japin për të ngrënë or ti, një pëllëmbë je.”
“Sot mbush shtatëmbëdhjetë vjeç.”
Përsërita duke pyetur veten pse ia thashë? Ai u tregua i mirësjellshëm. Më uroi. Gjë që mund edhe të mos e bënte. Ishte qejfli, nuk ishte mik. Por më uroi, dhe ai ishte i vetmi urim që mblidhja që kur s’mbahet mend.
Piva një kafe dhe ndeza një cigare në një bar të shkretuar sikur t’i kishin hedhur bombën. Pastaj u ktheva në shtëpi dhe i dhashë plakut paratë. Ai as rrofsh, as plaç, si gjithmonë. Fjeta mirë mbrëmë, dhe sot u zgjova me qejf. Ditën e kam të siguruar se klientët e mi i kam vënë në vijë. Katër në darkë e dy në mëngjes. Përveç orarit të lypjes: dhjetë-dy e tre-shtatë. Pas kësaj ore e kotë të prefesh që të të japin ndonjë monedhë. Kohët e arta për lypësit kanë ikur. Para pesë vjetësh arrija ta mabaj familjen vetëm me lypje. Tani një mender. Ranë piramidat, ra qeveria, ra edhe xhepi i njerëzve.
Domethënë hyra në vitin e tetëmbëdhjetë të jetës. Gjë që s’është pak me gjithë ato që kam kaluar. Nganjëherë zhvas pak kohë për veten mes një pune e tjetrës dhe ulem gjëkund, kur ka diell, e mendoj. Pluhuri nëpër qytet është aq i madh sa shtëllungat të fshehin mirë e nuk ka rrezik që ndonjë klient ose kalama nga gojëprishurit që vijnë vërdallë kot më së koti të të lëshojnë ndonjë shpoti a sharje. Kështu që ulem në ndonjë stol dhe mendoj. Nuk kam gjëra të mëdha për të menduar, por po t’ia heq vetes edhe këtë lezet ç’më mbetet.” E, edhe të qahem shumë nuk duhet, se po të më shohë i madhi zot që atje lart që ankohem, më hedh mbi kokë një gjëmë më të madhe. Të paktën Lulen, them, të mund ta nxjerr nga ajo shtëpi, një ditë, kur të jetë rritur edhe pak dhe ta ketë marrë diftesën e tetëvjeçares me të gjitha dhjeta. Deri tani paratë që kam kursyer për Lulen i kam futur në një vrimë në tokë, të cilën e di vetëm unë.
Ajo vrimë ma leqendis gjumin jo rralë, kur më qëllon të bëj ndonjë nga ato ëndrrat ku hajdutët ma zbulojnë dhe më marrin paratë. Po para se të mbush të tetëmbëdhjetat nuk mund t’i fus paratë në bankë në emrin tim, ngaqë për ligjin jam ende i mitur. T’i them plakut as që bëhet fjalë. E meqë nuk kam kujt t’i zë besë, i kall në tokë.
Të paktën të shpëtoj Lulen që ka lindur me një dorë cung, të majtën, por që është aq e zgjuar sa u le në bisht edhe vetë mësuesit. Lulja më do. Ndonëse nuk ma ka thënë kurrë këtë gjë, dhe s’ka si të ma thotë. Gjeni është, shqyejnë sytë të gjithë në lagje. Lulja u jep mësim algjebre e gjeometrie të gjithë kokëdruve që banojnë rrotull. Edhe në letërsi është e zonja.
Kur zysha e letërsisë shkon te moma e vet në orar të punës, le Lulen në klasë në këmbë të saj, që t’u bëjë diktim të tjerëve, por :Lulja nuk mjaftohet me diktimin. Sikur të mos kisha një motër si Lulen gjithë të tjerëve do ua kasha bërë naftën, e le të më shihnin pastaj, le të më shanin finok sa të donin, aq më bënte. Pa paratë e mia do të ngordhnin për bukë. Le të hanin të sharat po t’ua kish qejfi. Por është Lulja, kështu që gjërat janë të qarta.
Paratë që tani i jap plakut për të ushqyer qerren e kalamajve, jo më shumë se para katër vjetësh mjaftonin edhe për të blerë këpucë e rroba të reja, po tani s’bie më pilaf nga qielli, janë shtrënguar gjërat keq.
Para tre vjetësh plaka me paratë e mia vuri edhe një palë dhëmbë në gojë, ata të sipërmit, por si duket nuk ia bënë mirë protezën. Si përfundim dhëmbët falso ia zgjasin buzën e sipërme si brekë leshi. Ndërsa buza e poshtme i është strukur më keq në gojë. Kur më shante: ti harram, ose ti finok, ose ti çfarëdoqoftë, më vinte të shkulesha gazit se fjalët i ngatërroheshin si fije kadaifi. Ajo nxehej edhe më keq dhe shante më ibret.
Një ditë më kërkoi t’i jepja para për të vënë edhe dhëmbët e poshtëm. Gjë që nuk m’u duk e vështirë, meqë asokohe më kishin premtuar të më çonin jashtë shtetit që të fitoja më shuimë.
Dy xhevahirë djem nga të lagjes, më thanë.
“Ec me ne jevgo, jashtë shtetit bëhen para me thasë. Ec me ne e do të shohësh.”
Ta kishin vërtet, se unë s’para i besoja njeriu kollaj.
“Pse të dukemi dy që gënjejnë, ne?”
Po të ish për mua nuk do kisha shkuar, por ashtu kishin rrjedhur punët. Në shtëpi më ish bë shpirti derr me gjithë ato sharje e rrahje. Të paktën nuk do të shihja plakun e plakën për ca kohë, mendova, e nuk do dëgjoja gjithë gjurulldinë që bëhej darkave, me këlyshët që po rriteshin sikur t’i tërhiqte njeri nga flokët. Doktorët kishin thënë që “dorës së Lules nuk i bëhejdermani në këtë vend. Duheshin shumë para për të shëruar dorën e Lules.”
Plaku po kërrusej më dysh. Shpina, bërtiste netëve, vdiqa nga dhimbjet, grua.
Kështu që më ish dashur të punoja ekstra për të grumbulluar para për edhe për vizitën e tij te doktori e radiografi e më the e të thashë. Humbi punën si hamall, një shiatik i pashërueshëm në fazë shumë të përparuar, kështu që…
“E keni seriozosht që të më merrni me vete jashtë shtetit,” pyeta dy garipat e lagjes. Ata tundën kokën që po.
U ktheva në shtëpi dhe i thashë olakës që ajo do i kishte dhëmbët e poshtëm, dhe plaku do i kish gjithë paratë për ilaçet, dhe se po nisesha për ca kohë jashtë shtetit. Ajo më pa sikur po më shihte për herë të parë. E pashë edhe unë. Ngjante si ato shtrigat nëpër përralla,
“Qyqe më çuno sa i shëmtut qi je, “ tha.
Ngaqë s’dita ç’t’i përgjigjesha ngrita supet. As ajo s’ish më e bukur. Po këto sihin muhabete robsh që i kanë në terezi gjithë të tjerat.
“Kuptove çfarë të thashë?”
“Ëhë.” bëri me syrin bosh. I shpjegova nga e para. U çel në fytyrë.
“Ti rrofsh o çun se na u bone krah.”
“Nisem nesër.”
“Kaq shpejt?”
“Nuk prêt puna, do iki me dy çuna të lagjes.”
“Kush janë ?”
Por kish pirë. Nuk di me ç’pare kish pirë. Ish xurxull. Binjakët qanin. Dhoma mbante erë kakë të tharë. Lulja vështronte mua dhe plakën nga një qoshe e dhomës duke shtrënguar një çarçaf të qelbur në krahëror. Ishte pesë vjeçe atëherë, katër vjet më e vogël se unë. I thashë plakës se me cilët po ikja.
“Çuna të mirë,” tha ajo kot fare.
“Lëri dërdëllitjet,” tha plaku nga maja e minderit, “të shkojë e të na mbarojë punë se kështu si…”
Plaka qeshi. Plaku ia këputi një të sharë.
“Bëji djalit plaçkat gati e mos hingëlli.”
Ishte dehur dhe ai, ndryshe nuk do më kish thirrur djalë.
Por edhe atë natë të fundit m’u desh të bëja turnin. Iu solla paret që të kishin me çka të mbushnin barkun seri sa unë të filloja punë atje jashtë shtetit. I morën si gjithmonë, pa rrofsh a plaç. Për fat që kisha ngrënë një dopjo qofte jashtë, se në shtëpi për kiamet që të më linin një kafshatë.
Të nesërmen kur do nisesha plaka sikur u mallëngjye. Lulja m’u ngjit në pantallona. Unë fërkova mjekrën me flokët e saj gjithë lyrë. Kalamajt kishin dalë të luanin në rrugë. Plaku rënkonte në minder. Dy çunat e lagjes më prisnin ke sahati i madh në orën nëntë. Putha dorëne cungët të Lules dhe ajo më përqafoi me krahun tjetër që e kish të fortë si darë. Isha edhe pak i emocionuar, me thënë të drejtën. Nuk ndodh kollaj që një mistrec nënëtvjeçar të niset nëpër botë fillikat. Kjo do më jepte pikë në sytë e lagjes, dhe kur të kthehesha do prisja shpatë sa majtas djathtas. Mos të flasin pastaj për paratë që do fitoja. Thoshin që lypsarët andej i trajtonin mirë dhe këta bëheshin bosa, ndryshe pse do bënin lypsarin kur mund të gjenin çdo punë t’u donte zemra në ato vende? Andej nuk do t’i jepja llogari plakut, ndonjë para edhe mund ta fshihja sipas qejfit. Do blija edhe rroba të bukura.
“Ika.” U thashë.
“Uh, uh, uh.”
Plaku bëri të ngrihej por dhimbjet s’donin të dinin. Iu afrova minderit. Ai më zgjati një dorë. S’dija në t’ia merrja apo jo. Ishte një rast special, i thashë vetes, le të rroknim duart.
“Dhe kujdesu për veten andej.”
Tha ai rreptë. Duhej të kish qenë i pashëm njëherë. Tani i qe fryrë fytyra nga ilaçet kundër dhimbjes, që edhe duhej t’ia kishin shakullisur ca mendjen, se mezi i shqiptonte fjalët.
Plaka zuri sikur të qante. Apo mua ma pati qejfi që ajo të qante. M’u dhimbën. Tani që jam rritur e di që ajo ndjenjë quhet dhembshuri, ndërsa atëherë vetëm m’u mblodh diçka në grykë. U qurrosëm të tre për disa dekika, sikur të ishim njerëz normalë të një familjeje normale në një vend normal. Por ne ishim jevgj. Nuk kish si të ishim normalë. Na kishin thirrur gjithë jetën kështu e kështu do ishim me siguri, çfarëdo kuptimi që të kish kjo nofkë.
U largova para se të qaja me të madhe. Para edhe se t’i hidhja sytë Lules që qe ulur në një trotuar para shtëpisë duke soditur vëllezërit që zhgërryheshin me një top lecke në rrugë duke sharë mbarë e prapsht. M’u bë se më thirri, po s’ma mbajti të kthehesha. Ndoshta më kishin bërë veshët e ajo as që më kish parë që po ikja.
Kanë kaluar tetë vjet që atëherë. Robi ca gjëra nuk i harron kollaj. Po i sulesha botës, në moshën nëntëvjeçare, me një dorë të shtrirë. Kish dy vjet që e shtrija dorën për lëmoshë në qytetin tim, po aty e kisha më lehtë. Edhe po të mos më jepnin gjë më këpusnin jë: ik or pirdhu, jevg muti. Dhe kjo më mjaftonte për të mos u ndjerë shumë fillikat.
Ndërsa në qytetin e huaj ku më çuan më shanin në një gjuhë që nuk e njihja, dhe këtë nuk e kapërdija dot. Ditën e parë që m’u desh të lyp pa të mëdhenjtë pranë që të më jepnin udhëzime se si të bëja, qava në heshtje. Qava deri sa u lodha. Kur s’më kishte mbetur fuqi në trup e mall pa shfryrë, një plakë e trashë dhe shumë e lyer më la në dorë një goxha monedhë. Gjë që m’i kthjelloi sytë dhe ma shtoi turbullirën në mendje. Kur kisha qarë në qytetin tim, askush s’më kish shpërblyer me para aq të madhe, mund të qaje sa të pëlcitsje, për kiamet se lotët trondisnin njeri. Pas asaj monedhe arritën edhe të tjera, si me magji, dhe kjo m’i thau gjithë qurravitjet sa hap e mbyll sytë.
Kur u ktheva në apartamentin që kishin marrë dy bashkëqytetarët e mi me qera, isha i mbushur si gjeli i beut. Ata të dy m’i morën paratë deri në qindarkën e fundit dhe ia mbathën duke më mbyllur brenda. Kur u kthyen duhej të ish afër mëngjesit. Nuk kisha mbyllu sytë nga uria. Fat që qenë kujtuar e më patën sjellë për të ngrënë, kështu që shova zhurmën në zorrë dhe fjeta.
Vazhdoi kështu për mjaft kohë. Jashtë bënte ngrohtë, kështu që punoja nga mëngjesi në darkë. Që të jem i sinqertë deri në fund, ajo ishte një periudhë shumë e bukur. Nganjëherë ndonjë grua me kalamaj në karrocë, ndalonte pranë meje dhe më ftonte të shkoja të hanim ndonjë hamburger. Kishte ca burra me vetura të mëdha e me veshje prej luksi të madh që kalonin rregullisht në zonat e mia, më mbushnin grushtet me para e largoheshin me vështrime të lumtura, sikur sapo të kishin ngrënë gjellën më të mirë në botë, e jo t’i kishin dhënë para një lypësi nga Shqipëria. Po secili ka të vetat. Ndoshta fytyra ime u ngjallte mall për kushedi se kë. Edhe u shëndosha ca, e lëkura sikur m’u zbardh. Dy bosët e mi më tallnin e më thoshin të mos fisnikërohesha tepër, se do më prishej gjaku prej jevgu në vena.
Kur sillnin vajza në apartament mua më nxirrnin jashtë. Qëllonte që edhe gjithë natën e kaloja nën shkallë. Ose hipja deri në taracën e pallatit e flija pranë oxhakëve të fikur, duke i hedhur herë pas here një sy hënës që, asokohe, meqë ish verë, kish çdo natë një çehre prej të sëmure. Edhe në atë qytet ishte pis, si në qytetin tim në Shqipëri. Kur më dëbonin nga apartamenti bosët më lejonin të dilja të nesërmen në punë pak më vonë. Këtë e quanin shenjë bujarie të madhe, dhe unë s’pushoja duke i falenderuar.
“Ndonjë ditë do na thuash faleminderit edhe po të të hedhim një gëlboqe në surrat.”
Më tallte bosi më i vogël. Ishte më i vogël në të gjitha: në moshë, ishte njëzet e katër vjeç; në shtat: i vinte tjetrit deri në gjoks e kish ca duar të vogla si prej fëmije. Por paratë i dërgonin në shtëpinë time dhe më tregonin gjithmonë një copë letër ku qe zhgarravitur diçka. Unë u thosha prapë falemnderit.
“E bëjmë për plakun tat që është mik me tonin, kot e ke që të gënjen mendja se do shkonim në postë vetëm për ty.”
“Rrofshi.”
“Kështu plaku jot me atë pijanecen nuk ankohen dhe nuk i thonë plakut tonë që …kupton ti jevgo?”
Për mua ish e rëndësishme që i dërgonin, pa se për hatrin tim apo për hatrin e plakut, pak rëndësi ksih.
Bosi më i madh ishte më i fisshëm. S’para flsite me fjalë të ndyra dhe kujtohej gjithmonë të më sillte për të ngrënë. Një natë, kur kujtonin se më kish zënë gjumi, u tallën keq me mua duke thënë: idioti i shkretë, idioti i shkretë. Fjalë që më dhembi, por i vura gjërat në kandar dhe i dhashë dum të mos bëja të ofenduarin, donëse nuk e kuptova mirë pse më thanë idiot i shkretë aq shumë herë.
Ishin vërtet muaj të lumtur. Lypja në zona të veçanta të pasura, ku nuk kish lypsarë të tjerë nga vendi ynë dhe ku ndonjë kokëshkrepur më bënte edhe dhurata: një orë elektronike, një bluzë me lule, një krehër me këllëf, një krem për t’ua vënë puçrrave që më kishin sulmuar fytyrën si një ushtri milingonash.
Ajo që më dhuroi kremin ish një grua e moshuar, me siguri goxha më e vjetër se plaka ime, që më kish bërë mua në moshën njizetekatërvjeçare, kështu që edhe shumë plakë nuk qe. Por kjo gruaja ishte e mbajtur shumë. Dhe kish një pamje shumë të trishtuar.
Më ftonte për drekë në një restorant afër zonës ku unë lypja, çdo të hënë e të premte. Kur ftesa u bë si të thuash zyrtare, unë bëja kujdes të lahesha mirë ate ditë e të mos kruaja hundët në prani të saj. Flisnim pak. Ajo më shihte me sytë si qen i rrahur dhe unë haja. Por edhe këtë e beja me kujdes, që të mos lija përshtypje të keqe. Gruas i kish vdekur burri, me djalin dhe të fejuarën e djalit në një aksident me aeroplan. Shkonin diku me pushime dhe ajo vet do i ndiqte pas një jave. Avioni kish rënë në oqean dhe as një arkivol nuk kish patur për ta. As një copë tokë në varreza.Më tregoi ajo.
Këtu e ndalova të ngrënën, se duhet të ishte vërtet dru nga ndjenjat që mos të të bënte përshtypje një gjë e tillë.
“Tani jam vetëm, fillikat.”
Nuk dita ç’ti thosha.
“Si ti këtu, “ vazhdoi ajo.
Ngrita supet. Qeshë përqendruar fort që të mos më shpëtonte domethënia e rrëfimit, mirëpo shumë gjëra s’i kapa dot. Pesë muaj nuk ishin shumë për të mësuar një gjuhë aq të vështirë.
“Sa vëllezër e motra ke? Më pyeti.
“Gjashtë pa veten time.”
Ajo vuri buzën në gaz. Edhe unë e vura, për t’u treguar me edukatë. Qe një vapë derri, puçrrat më digjnin nga djersa. Qeshë edhe në siklet se gruas po i mbusheshin sytë me lot.
“Po të duash unë të marr e të rris në shtëpinë time,” tha më në fund.
U tremba.
“Nuk do të të mungojë asgjë, “ nxitoi të më siguronte.
Zhyta kokën në akullore. Priti shumë gjatë, unë ndërkohë rrekesha të më kalonte frika.
“Si thua?”
“…”
“Do rrosh me gjithë të mirat. Nuk do lypësh më në rrugë.”
“Po unë jam pronë e dy bosëve nga qyteti im.”
I thashë ashtu sa për të thënë diçka , ngaqë asaj po i fryhej trishtimi në fytyrë si shami mëndafshi.
“Këtë e di”
Përveç kesaj unë e kam një mama.”
“E di edhe këtë.”
Mbas kësaj nuk kishim më ç’të flisnim për atë ditë. Por, gjatë natës – kur njeri nga bosët po ashtushej me një grua me pamje prej putane në dhomë, dhe për shkak të zhurmës që bënin nuk arrija të merrja gjumë – e mendova atë gjë të çuditshme që më kish propozuar gruaja e trishtuar. E hidh e prit propozimin në mendje, i dhashë karar që ishte punë që s’bëhej. Secili ka një mama në jetë dhe mua më kish rënë hise e imja, ashtu si edhe unë i kisha rënë në hise mamasë time. Merre me mend të më duhej të mësohesha me të sharat e një plake të re. Kush më siguronte se ajo nuk do të sillej mirë në krye, e pastaj do ta bënte gojën hale si ime ëmë? Njeriu s’ka asnjë siguri në jetë. Pastaj Lulja do hidhërohej shumë. Vetëm ideja që ta braktisja Lulen më bënte të më vinin mornicat.
Kështu mendova, teksa njëkohësisht pyesja veten nëse gjithë ajo gjimnastikë që bënte bosi në krevat me atë putanën do të mbaronte ndonjëherë apo jo, sepse kisha nevojë të flija.
Kështu, e dogja mundësinë që të bëhesha djali i një zonje me trishtim. Kush lakmon të shumtën humbet edhe të paktën, dhe unë ato kohë nuk kisha pse të ankohesha. Si jevg që isha, gjërat nuk më kishin ecur edhe aq keq, kështu që çne melazëm? Ndoshta në vonë zonja ndërronte mendje e më hidhte prapë në rrugë. I vura një pikë atij kapitulli dhe menjëherë u ndjeva më i lehtësuar.
Por ish e udhës të sqarohesha me “faleminderit” e më the e të thashë, të paktën kaq e kisha për detyrë ta bëja ndaj zonjës. Unë isha i pashkollë por jo i pedukatë. Kish qënë një kohë kur plaka ime nuk pinte e ca gjëra të mira edhe m’i mësonte.
I thashë:
“Zonjë ju jeni shpirt njeriu, por unë do rri me bosët.”
“Pse,” më tha ajo duke u përlotur, “ç’të shtyn të rrish me ta?
Krojta kokën mirë. Duhej të bëja një tjetër dush atë natë ngaqë po mbushesha me djersë.
“Pse nuk më përgjigjesh?”
“Se janë nga toka ime, ndaj. Pastaj nuk më trajtojnë edhe aq keq.”
:Nuk dëshiron të mos i shërbesh njeriu e të shkosh në shkollë?”
:Unë duhet të ushqej familjen atje poshtë.”
“Por këtë mund të vazhdojmë ta bëjmë së bashku.
Kjo m’u duk ca si tepër. Kur dikush të premton kaq shumë do të thotë se e ka një hile. Por, këtë nuk mund t’ia thosha, ndaj heshta që t’i mblidhja fjalët mirë.
“Një ditë dua të kthehem atje zonjë”, e vështrova drejt në sy, “sa të mbledh edhe ca para do kthehem në Shqipëri.
Këtë gjë me siguri e kuptoi përbrenda, ose e ndjeu përbrenda. Kushdo që ka një tokë e kupton kur tjetri flet për tokën e tij. Por këto mendime i bëj tani, se asokohe s’kisha në gjendje të rrotulloja mendimet shumë në tunelet e trurit. Më një fjlaë i preva urat me zonjën, me ato fjalë.
“E ç’të prêt atje o i gjorë?” më tha me gjysmë zëri.
“Një tufë me njerëz më presin.”
Ia këputa me një ton të sigurt. Dhe nuk po i thosha ndonjë gënjeshtër, pasi atje një tufë njerëz e kisha vërtet, edhe pse nuk mund të vija dorën në zjarr që po më prisnin, përveç Lules.
Zonja më dha para, shumë para. M’i dhuroi bashkë me një kuletë. Për të mos i humbur e për t’i fshehur më kollaj, më tha. E gjithë ato rroba. Si edhe adresën e shtëpisë së saj në një copë letër të shkruar me makinë.
“Po të kesh nevojë për mua të dish ku mund të më gjesh.”
”Mirë.
U ndamë sikur nuk do takoheshim më e sikur unë nuk do lypja prapë në atë zonë. Zonja shkrihej në vaj. Mua seç më kapi një dell pendimi, por nuk mund të tregohesha legen, kështu që e mbajta veten.
Dielli kish një ngjyrë prej fatkeqi të djegur atë ditë. Me një fjalë gjithçka dukej kaq përfundimatre. Por nuk ia vura veshin gjithë situatës. Në kokën time prej peshku të mbytur, tufa e parave dhe çanta me rroba kishin një peshë më të madhe se rëndësia e çastit. Gratë i kishin këto gjëra, i vura pikë me vete: lotë e psherëtima e malle të pakuptueshme, për të panjohurit. Dhe me këtë mendim prej të rrituri u ktheva në shtëpi.
E sjell në mendje shpesh atë kthim, kthimin më absurd që kam bërë ndonjëherë. Por tek hyja në derë, as këtë nuk e dija.
……
Bosët më prisnin shtriqur në divan njëri nga koka e tjetri nga këmbët, duke parë televizor. U zgërdhinë. U preva ca, ngaqë shpresoja të mos i gjeja aty në atë orë, që të mund të ngatërroja gjurmët e parave, më shumë se të plaçkave.
“Ulu, ulu jevgo.” më thanë.
Ndjeva të më ikte gjaku nga fytyra. U ula. Ata u ngritën. Më gafrruan gjithandej me duar dhe më morën kuletën duke bërë fiu, fiu, fiuuu me ca sy të shqyer. Mbi tavolinë kish një shenjë të një pluhuri që ata herë pas here thithnin nga hunda, që atëherë nuk e dija ç’ishte, por tani e di fare mië.
Kështu iku gjithë bujaria e zonjës në xhepat e bosëve, pa me lënë kohë as t’i errja erë siç duhej një leqendisjeje kaq të madhe. Se po t’i përplasja një tullë paresh në turi plakut, ai jo vetëm që do më lëpinte këmbët, por edhe do i vinte ndonjë fjalë e mirë në drejtimin tim, si gabimisht. Dhe plaka do kish gjithë dhëmbët e botës, po të donte, më shumë dhëmbë edhe se vetë krokodilët. Dija t’i bëja aq llogari sa të kuptoja që asokohe në Shqipëri me aq para mund të blije një shtëpi të vërtetë në vend të barakës. Dhe Lulen doktorët do ta vizitonin mbarë e prapë deri sa t’i gjenin marifetin e dorës së cunguar.
“Bravo jevgo. Ti po që je djalë i mirë.”
I vështrova po nuk arrija dot të ulërija. U zhdallopsën prapë në divan duke më parë me sy të ligj.
“Ku i gjete gjithë këto para?”
“…”
“Do flasësh apo do dru?”
“I gjeta. Do i kenë rënë njeriu.”
“Po t’i kishin rënë njeriu do kish brenda edhe ndonjë dokument, robi në kuletë nuk mban vetëm pare.”
“…”
“Hajt, shko e lahu mirë se sot kemi një surprizë për ty.”
Për fat adresën e zonjës e pata fshehur në këpucë. Nuk doja që t’i dilnin telashe për shkakun tim.
“Ato pare janë të miat, s’kanë të bëjnë me punën e lypsarit.” Mora guximin.
Ata u zgërdhinë. Qava si viç dhe kjo i solli edhe më në qejf. Morën një tufë kartëmonedhash dhe i vërvitën në ajrin e qelbur të dhomës. Bosi i gjatë më dha një shqelm dhe bosi i shkurtër një shuplakë.
Pllakat majolike në murët e banjos ishim mavi me një shirit të verdhë sipër. Qava duke u larë. Ata seç thoshin nga ana tjetër, fol e qesh, qesh e bërtit se më kishin përgatitur një surprizë nga ato me xhufka.
“Ulu këtu se kemi një diçka për të diskutuar me ty.”
Kisha marrë edhe ujërat në banjë e kisha veshur një këmishë të verdhë me lule të vogla blu. Edhe këtë hollësi e kam në kokë sikur të kish ndodhur dje.
“Ke uri”
“Jo”
“Bravo për paratë e sotme.”
“Ato pare janë të miat.”
“Mbylle halen, se kemi plane akoma më të mëdha për ty. Do e shtrijmë ndërmarrjen në aktivitete më të lavdishme se lypja. Me një fjalë, po të ngremë në pozitë.
Shqyerje në gaz. Mos e humb, i thashë vetes, përdrodha cepin e këmishës mes duarve dhe kjo sikur më qetësoi pak.
“Që këtej e tutje, ti djalë, jo vetëm do lypësh, por dhe do ofrosh hiret e tua prej çupke.”
“..”
“Ç’më sheh si tullë e plasaritur?”
Ata nuk mbaronin së qeshuri. Se nga nxorën tjetër pluhur, morën një nga monedhat e zonjës dhe duke e përdorur si pipëz thithën sasi pluhuri në hundë duke shkundur kokat si kuaj të etshëm.
“Po ne pse i shpjegojmë gjërat një jevgu muti?”
Tha bosi i vogël. Bosi i madh e vështroi duke krujatur majen e hundës.
“Mire e ke byrazer, fjalët janë të kota.”
Më dhanë një grusht me hapje duke lëvduar veten për bujarinë e gjestit. Më zhveshën. Hapjet ma hodhën trurin në qiell, përtej diellit me surrat të shkrumbosur. Por jo aq sa të mos ndihesha i çuditshëm ndërsa ata më preknin gjithandej. Mirëpo, ke vetëm nënëtë vjeç mbi lëkurë, e për më keq kur kjo të dhemb nën gishtat e fortë të dy burrave ti nuk ke çfarë të bësh e si t’i shpjegosh disa gjëra në botë, atëherë më mirë të qash për të nxjerrë jashtë një pjesë të frikës por kjo të rrëshket, frika të rrëshket e ti në vend të qash qesh si debil. Jevgo, i thashë vetes mos qesh o trap. Por qeshja më keq se ata të dy. Që më rrotulluan mbi vete, dhe ajo që ndodhi nuk e dija se ekzistonte. Ndjeva vetëm dhimbje dhe djegie dhe lekurë që më hapej dhe djersë sqetullash që përzihej me ajrin e rënduar të dhomës, thashë: mos, por duke qeshur me lot që rridhnin faqeve si ca topa bilardoje. Mos, thashë, mos e desha t’i thërrisja Lules por nuk doja që ata ta dëgjonin emrin e saj, kështu që e shtrëngova mes dhëmbëve.
Kur më lanë të qetë ishte natë. Ata dolën për të ngrënë. Unë mezi u tërhoqa deri në banjë, futa të ndenjurat në ujin e ftohtë të bidesë dhe përfytyrova se po qaja. Perfytyrova që po vdisja në një natë pa zhurmë si kjo, zërat kishin vdekur dhe po i varrosnin bashkë me mua. Por ish droga. Me siguri ish droga që më bënte të psonisja mendime prej të shkolluari.
Që të nesërmen e për një vit rresht iu dhashë burrave të qytetit me para.
…….
E kur u ktheva në Shqipëri, se bëra të gjatë me plakën, jo po si ia çove andej jashtë shtetit, jo po bir sa qenke hequr e të paskan mbetur edhe kockat. Bir pse s’na tregon asgjë si ishte andej.
“Mirë ishte.”
“Tregoji plakës tate si ia çoje në darkë kur mbaroje punën, biiir sa më ka marrë malli.”
“Në darkë punoja.”
Ia plasa shqeto. Se të jesh fjalëpak është një hësap, e të dukesh sikur ke bërë gallatë nëpër trotuaret e botës, është një tjetër hesap. Kështru:
“Në darkë punoja.”
“Edhe unë.”
Më tha ime ëmë. Ishte krenare se nuk pinte më dhe kish gjetur punë si psatruese në orar mbrëmjeje në një ndërmarrje gjysmë shqiptare e gjysmë të huaj. Por e paguanin pak e…
“S’dalin as për ilaçet e tyt eti,” than ë mënyrë kuptimplotë.
Por në shtëpi kish perde të reja dhe dy texhere fringo. Një furrë për të pjekur me katër furnela gatimi sipër, dy karrige të reja dhe mballoma prej teneqeje në karriget e vjetra. Kalamajtë ishin rritur shumë. Kish lindur edhe një i ri.
“Po ky?’ i thashë plakës.
Ajo ngriti supet për t’u shfajësuar dhe më tregoi me dorën e nxirë nganikotina, dhëmbët e rinj.
“Por ama i mbylla tubat.”
Bëri një shenjë pikëçuditshme me dorë. Nuk e kuptova. Lëkura i qe nxirë edhe më shumë dhe flokët i kish prerë sipas modës së fundit, gjë që s’para i shkonte me pamjen e pocaqisur.
“Tubat i mbylla, s’kanë për të lindur të tjerë. Mjaft.”
“Shyqur zotit.” Më shpëtoi.
Por ai i riu ulërinte si dreq në krevatin e rrënuar. Nga rruga vinte një e sharë gruaje në drejtim të kalamjve që luanin me top.
“I mbylla me paret e tua.”
Tha plaka si për të marrë me të mirë. U ula në minderin e vjetër. Lashë në tokë edhe valixhen e vetme. Ime ëmë e vështroi me bisht të syrit, por nuk deshi të jepte shenjë tahmaqarllëku. Më buzëqeshi.
“Pse u ktheve?” pyeti.
“Ku është Lulja?”
“Pse u ktheve?” këmbënguli duke e marrë të riun në dorë pa m’i hequr sytë.
“Ku është Lulja.”
“Mos m’u zemëro po të të them që ndihmon në dyqanin e zarzavateve ke Belul Troqja.”
U sula për nga dyqani i Belul Troqes. Lulja po vinte ca mollë në një kandar modern me kompjuter. Dyqanin e kishin zmadhuar dhe zbukuruar. Lulja qe zgjatur shumë dhe fyyra i qe zbardhur sikur të ishte një engjëll prej karte. Më pa dhe m’u sul. U përqafuam, ajo duke u përpjekur të më shihte në sy, unë duke u rrekur të shihja tokën që të mos shihja Lulen.
“Vëllaçko, vëllaçko!”
Përsëriste si një zemberek i ëmbël i prishur. Belul Troqja qe trashur sa më s’kish.
“Qenke kthyer o djalë?” tha babaxhançe.
“U ktheva.”
“Dy vjet, ë?”
“Dy”
“Lum Tofiku që të ka.”
Kjo ishte fjala më e ëmbël që dëgjoja që nga koha e zonjës më kuletë. Dhe këtë e regjstrova në mendje si diçka shumë të bukur nga ana e tij.
Tofiku kish marrë zakonin e të së shoqes. Zvarrë-zvarrë shkonte i përpiktë në një mejahne lesheli ku pinin varfanjakët e qytetit. Bëra llogari me mend që ai të shkonte në mëjhane pak a shumë në të njëjtën orë kur unë nisesha për të shitur mishin tek qejfllinjtë.
“Por shpina s’iu ndreq që s’iu ndreq më,” e shfajësoi plaka, “vuan shumë, edhe për ty që ishe larg, ndaj e lag me nga një gotë darkave.”
Lëre mos e pyet. Por atë natë, meqë isha kthyer, Tofiku nuk shkoi të pinte dhe plaka bëri një darkë me gjithë të mirat.
“U bëre burrë,” tha Tofiku.
Kalamajtë rriheshin me njëri tjetrin dhe hanin si të babëzitur me duar, duke latyrisur surretërit deri në rrënjët e flokëve. Kur njeriu jeton jashtë shtetit ca gjëra i mëson vetiu, për shembull ta mbajë gojën mbyllur gjatë mbllaçitjes, apo të përdorë thikën për ta prerë mishin në thela, në vend që ta shqyeje këtë në mes nofullave. Por kishin kaluar kohë qëkur isha larguar dhe këto gjëra s’i thua dot kështu. S’mund t’u japësh mend të tjerëve vetëm e vetëm se i ke mbajtur me bukë. Vjen një çast e gjërat ndryshojnë. Kishin ndryshuar doemos edhe për ta. Tani më dukeshin të huaj dhe më vinte çudi që kisha qarë aq shumë nga malli për plakën netëve. Dy vjet nuk fshiheshin sikur të ishin hiçgjë, sikur të ishin një milingonë a kudiseçfarë që të gudulis mjekrën tek je duke vrarë mendjen rreth misterit të gjithësisë.
“Pse u ktheve?’ pyeti Tofiku.
“Se më kapi policia, prandaj u ktheva.”
“Mos more. Po pastaj?”
Lulja më vështronte nga qoshja e tavolinës ku qe ulur, dhe konte me një lugë kafeje një nga kalamajtë.
“Më çuan në rajonin e policisë me një tufë të madhe gjindje nga shumë shtete, por shumica nga shteti ynë, kontrollluan më kot dokumentet, na bënë ca fotografi e burokracira e na nxorrën me paralajmërimin që pot ë na kapnin prapë… Bosët më detyruan prapë të lypja. Policia më kapi prapë. I njëjti marifet. Bosët po njësoj. Këtë radhë policia më kapi për zverku dhe më nxori në kufi.”
Pleqtë u menduan gjatë. Plaka mori kalamajtë dhe i çoi në shtojcën që i kishin bërë barakës në kurriz.
“Na ke sjellë para të madhe” tha Tofiku.
“…”
“Të ka ikur fjala more djalë.”
Jo mër babë, do ma kish patur qejfi t’i thosha, por ajo fjala babë sesi m’u duk.
“Të ka rënë bretku,” tha me sytë turbulluar nga rakia.
Më shpëtoi Lulja që erdhi e u ul pranë duke më ngjitur faqen në sup. Kështu që mbaroi djalogu midis nesh, dhe kjo më lehtësoi.
Mbeti në ajër gjithë ajo që s’kishim thënë dot kurrë. Por këto janë gjëra që i bluaj tani, siç thashë më lart. Atq natë, natën e parë pas kthimit, ndjeva një rrëmujë në kokë dhe ç’nuk do kasha dhënë për të mos qenë aty. Kështu që piva dhe plaku nuk ma prishi. U dehëm të dy. Dhe meqë ish kështu u bashkua me ne edhe plaka. Xurxull dolëm të tre nëpër lagje. Kalamajtë qanin pas, por kush e çante kokën. Le ta qanin sa t’u dilnin zorrët.
‘Të qarët ua rrit billet meshkujve,” mbllaçiti Tofiku dhe qeshi.
“Po gocave Tofiko?” pyeti plaka duke u mbajtur pas meje. Ish e vogël në trup, si unë. “Çfarë u rritet gocave?”
“Gocave u rriten hallet.”
Ajo ish nata më e bukur që kishim kaluar ndonjëherë në shtëpi. Asnjeri nga ne s’u jargos me pallavra e dërrci mërrci si nëpër filma; jo po mirë se erdhe, jo po bir mirë se u mblodhe në tokën tënde. Por qe një natë e bukur, këtë di ta them me plot siguri.
Paratë që solla firuan sikur të kishin qenë ëndërr e jo jargë burrash mbi trupin tim. Por pleqtë s’kish si ta dinin këtë dhe unë s’kisha si t’ua prishja gëzimin. Kurse paratë e Lules i fsheha ku dija unë.
“Ti do bëhesh princeshë Lule, ta thotë Xhota ty.” I premtova një mbasdite asaj.
Plaku s’kish filluar akoma të më shihte shtrembër dhe unë shullëhesha në diell e kthehesha në barakë vetëm për të fjetur.
“Ti mos u bëj merak, Lule.”
Ajo s’kish më leje të punonte te Belul Troqja, ia kisha ndaluar unë. Le të kish kohë për të lexuar gjithë librat e botës. Më vështroi.
“Ishin të mirë ata zotërinjtë jashtë shtetit me ty?” pyeti.
“Në ç’kuptim të mirë?”
“Po ja, që të jepnin gjithë ato para.”
“Ëhë.”
“Po të vi edhe unë me ty do jenë të mirë edhe me mua?”
“Ti s’ke për të shkuar asgjëkund.”
“Mami qante natën për ty/”
“”Bëj be.”
“Qafsha ty. Kurse babai tha që pot a çojmë edhe Lulen te Xhota me dorën e keqe do mbledhë shumë pare dhe do bëhemi të pasur.”
“Mos ua vër veshin gjërave që thotë, dëgjon? Ti nuk do ikësh asgjëkund, ti duhet të bësh shkollë, gjithë shkolat e botës.”
“Unë dua të mbledh shumë pare si ti Xhote. Ishte bukur atje?”
“Si nëpër filma.”
……
Por mbrëmjen e asaj dite Tofiku u kthye në shtëpi i tërbuar. Kalamani i ri qante se po i dilnin dhëmbët, thosh plaka. Dy binjakët kishin bërë një zarar në shtëpinë e komshiut që punonte në bashki dhe plaka i kish mbyllur në banjë deri sa të kthehej Tofiku që t’i rrihte me rripin e mesit. Ky ish tapë dhe nuk e gjente dot rripin e mesit.
“Do ta kesh pirë edhe atë, që të shpëlaftë mortja të shpëlaftë,” mallkoi plaka.
“Mos ha mut se të gjithë inatin ty do ta nxjerr.”
“Hë një herë, provoje.”
“Plake, mbylle halen se s’ta kam ngenë.”
Nuk ish azhveshur, ngaqë mes asaj rrëmuje s’kish si të më vinte gjumë. Duhej të ishte mesnatë.
“Ej ti, bir bushtre,” më tha Tofiku kur po ngrihesha nga karrigia e re, “ça pune bëje ti jashtë shtetit?”
“Lermë rehat.”
“Ça pune bëje, hë ta dimë njëherë.”
Mora të dilja por ai ishte dy herë më trupmadh se unë. Fillova të dridhesha. E shtyva lehtë me dorë. Ai ma këputi me një shpullë që më zuri shkaras, dhe kjo gjë e tërboi më shumë. Lulja klithi. Plaka bërtiti, binjakët ia behën nga banja.
“Ti zgjebe të më kundërvihesh mua?”
Tofiku më kapi me grushta e shqelma, me forcë këtë herë.
“Lëre djalin, jevg muti.” U fut në mes plaka.
“Ta tregoj unë lermë rehatin ty.”
Ai më rrahu e më rrahu. Se ku i mbiu mes duarve edhe rripi i mesit dhe me këtë më luajti si daulle. Nuk më dhembi shumë. Por nga inati qava. Komshinjtë u sulën të shihnin se ç’bëhej.
“Jevg muti, jevg muti, të bësh ti jaranin e të tjerëve,” thosh Tofiku. Ishin të vetmet fjalë që i dilnin shkoqur nga goja.
Komshiu më dha nja të shtyrë dhe më nxori nga baraka duke më bërë me shenjë të shkoja tek ata.
“Të më bëjë mua qepaze në lagje ai horr. Ai horr, ai zuzar, ai qen bir qeni.”
“Po mjaft o Tofik se ngrite lagjen në këmbë, ç’të ka bërë copa e qilimiut?”
…
Pas tre ditësh mora prapë rrugën. Këtë herë për një tjetër shtet. Ik e mos e sill më kokën, më thanë në shtëpi. Por plaka më përcolli deri te stacioni i autobusëve. Një tufë automjetesh të ndotura sikur t’u kish rënë zgjebja prisnin udhëtarët që hipnin kuturu, duke nxjerrë nga xhepat ca para të pista në drejtim të shoferëve.
“Po ç’ke bërë andej o Xhotë?” pyeti plaka duke qarë me dënesa, “ç’ke bërë të mori e mira të mori.”
E shtyva. Hipa në autobusin për Durrës. Që atje do merrja një gomone e pastaj të dilte ku të dilte. Aty kish marrë fund që s’kthehesha më. Plaka vazhdonte të më rokaniste kokën edhe kur kisha hipur e kasha zënë vend më autobus. M’u ul në krah e dërdëlliste.:
“Ç’ke bërë o këlysh kalamani ?”
“”Ik plake, kthehu në shtëpi.”
Ajo qante e qante dhe unë rrezik t’ia plasja pas saj. Por kur i ke mbushur dymbëdhjetë vjetët dhe të kanë përzënë nga shtëpia në atë farë feje , më mirë të të bjerë pika se t’i lesh lotët të zbërdhehen.
“Pyet Tofikun,” I thashë.
“U bënë tre ditë që e pyes. Tre ditë.”
Shoferi lajmëroi se po nisej dhe shoqëruesit duhej të zbrisnin, po të mos ua kish qejfi të merrnin udhën edhe ata. Plaka dërmohej në lotë, duke bërë një zhurmë të çuditshme me dhëmbët falso të cilëve herë pas herë duhej t’u jepte një shtytje që të nguleshin në vend.
“E dërgo ndonjë para kur të mundesh.” M’u përgjërua plaka, “po s’deshe që të vdesim urie.”
Mbas një jave u gjenda prapë në një udhëkryq, pranë ca semaforëve gjysmë të çmendur që ndizeshin e shuheshin si t’ua kish qejfi duke i nxehur udhëtarët për ibret. Këtë radhë qeni qepën të hante e nuk do pranoja bosa mbi kokë. Gjithë kursimet që kisha mbledhur për Lulen më qe dashur t’i zhvarrosja për të paguar shefat e gomonës.
Këtu njerëzit ishin më të ftohtë. Edhe koha ishte e ftohtë. Edhe paratë që të jepnin duke mërmëritur nëpër dhëmbë, seç kishin diçka të plevitosur.
Erdhi një vjeshtë si nëpër filma kur duam t’i bëjnë gjërat dramatike. Shi e mjegull. Erë. Gjëmime të frikshme në kishën e braktisur e të rrënuar ku flija. Pjesa më e madhe e njerëzve të tjerë që flinin aty ishin ose afrikanë, ose kinezë. Kështu që asnjeri nuk bënte pyetje.
Kaluan hiq e mos e këput tre muaj, por punova jo keq, dhe ca para arrita t’i mbledh edhe në ato kushte.
Mbasi e mendova gjatë vendosa të shkoja në stacionin e trenave dhe të prisja deri sa të paraqitej ndonjë njeri nga qyteti im. Kur e gjeta i bëra amanet paret për pleqtë.
“Unë kthehem pas dy javësh,” tha burri, “po të kesh nevojë për gjë…. Dukesh ibret, sikur të ka pështyre shtriga.”
“Po t’u japësh paratë ta di për nder.”
“Mos ki merak.”
“Amanet.”
“Në rregull.”
Për pak më shpëtoi që t’i lutesha të më merrte me vete. Ai seç kishte diçka prej lagjes sonë në veshje, edhe se ishte i krekosur si të huajt. Por nuk u zbërtheva. Kam përshtypjen se iu dhimbsa.
“Hajde të pimë diçka bashkë, treni do edhe treçerek ore që të niset.”
Nuk pranova. Por e pyeta se kur kthehej me saktësi. Ai më rrëfeu. Më dha edhe një numër telefoni.
“Bëhu i gjallë.” Tha duke tërhequr zvarrë një baule të madhe me rrota që dukej e rëndë si kufoma e një të vdekuri. “Kam ca të njohur, janë të organizuar e mund të hysh në grup me ta. Të paktën do kesh një vend ku të flesh e…Pu pu pu, ç’erë të vjen? Bëj një banjë se kutërbove dynjanë.”
Jetesa në kishën gjithë igrasi ma kish sjellë në majë të hundës. Kështu që dhashë e mora e mbas një muaji i dhashë bashkëqytetarit një telefon. Në tëneqenë e murit të kabinës telefonike kishin shkruar me bojë të zezë albanesi vaffanculo. Burri më siguroi se paret ua kish dhënë një më një të mive, dhe ishin mirë të gjithë. Përveç që plaka kish thyer krahun duke pastruar në atë ndërmarrjen. Si pasojë kish humbur punën.
U gjeta prapë me një bos mbi kokë në një brigadë prej njëzet lypsarësh të gjithë nga Shqipëria. Flinim poshtë një ure dhe punonim dhjetë orë në ditë. Që të mos na kapte policia na i ndërronin zonat e punës çdo javë. Meqë isha jevg nuk më caktuan në zonat e pasura. Sepse ti nuk ngjall simpati, thanë. Në lagjet e pasura çonin nja dy çuna të bukur, bjondë. Për ata bosi paguante edhe paret e një banje publike që të laheshin e paraqiteshin të pastër. Bosi ish një nga veriu i Shqipërisë, po se nga me saktësi s’e mora mundimin ta dija. Ish i sjelshëm. Domethënë nuk rrihte. As dhunonte. Kurse nga të sharat nuk kish vdekur njeri.
Kaluam dimrin poshtë urës, mbështjellë në rraqe e kartona të mëdhenj. Asnjë kalama s’bënte miqësi me tjetrin. Shumica e ksihin për herë të parë jashtë shtetit dhe e kishin zor sa t’u kalonte frika. Herë pas herë bosi na thosh se nga ato anë do kalonte policia për kontroll dhe për ca ditë duhej të ndërronim vend. Na çonin në një kapanon që duhej të kish qenë si punë magazine, plot me kalamaj sin e, afrikanë, e kudiunë. Me një fjalë të zinj. Por bosët e kapanonit nuk donin që të rrinin aty për shumë ditë, ngaqë kalamajtë e tyre shisnin drogë dhe ne nuk duhej të merrnim vesh hollësira. Bosi jonë u pagaunte goxha para afrikanëve për sa netë flinim aty? Pastaj ktheheshim poshtë urës.
“Boso, pse nuk shesim drogë edhe ne?” pyeti një ditë më i madhi i njëzetshes, një katërmbëdhjetëvjeçar më emrin Kadri. “Ata po, që bëjnë pare të madhe.”
Bosi u nxeh keq dhe shau për shtatë palë qejfe.
“Horr,” i tha, “s’merremi ne me ato gjëra. Droga është gjë e pandershme, kurse lypja është punë e ndershme.”
U desh kohë sa bosit t’i shtroheshin nervat dhe Kadriut t’i kalonte frika.
“Pse boso?”
Tha një nga bjondët vonë fare kur po na zinte gjumi duke dëgjuar shiun që rridhte sipër kokave e lëpihej tatëpjetë këmbëve të urës.
“Hajt flini tani se nesër është dita e gjatë.”
“Pse?” guxoi prapë bjondi.”pse u nxefe aq shumë me Kadriun?”
“Se me drogë vdiset, ja pse.”
Ne do vdisnim edhe ashtu, thashë me vete, por s’do mend që s’fola. Do vdisnim aty nën urë, kalbur nga shiu. Qe një dimër aq i poshtër sa njeriu s’e besonte dot. Në qytetin tim në Shqipëri, ku kurrë s’do kthehesha, për inat, nuk bënte vaki të ishte kaq ftohtë.
Nganjëherë, pranë semaforëve, më dukej se do luaja mendsh nga malli. Ose do luaja mendsh nga uria. Ose do luaja mendsh pa patur ndonjë arsye të veçantë.
Kur dimri doli u sëmura keq, me një kollë që çante edhe mjegullën e qytetit. Kalamajtë ankoheshin natën nga kolla ime dhe bosi nuk dinte ç’të më bënte. Një ditë provoi të më çonte në një kishë ku kish shumë vendas pa strehë. Po prifti me shumë keqardhje nuk më mbajti, ngaqë s’i kish mbetur më as edhe një qindarkë për të tijët, e jo më për ekstrakomunitarët. Kur më filloi temperatura dhe dhimbja e kockave, gjërat u keqësuan.
“Do më vdesësh këtu e unë si t’ia bëj?” m;u qa bosi. “Kam parë të vdesë tim bir, nuk dua të të shoh edhe ty të më ikësh duarsh. Hej ç’më gjeti!”
Nuk guxova ta pyes nga se kish vdekur i biri. Për të më bërë një trajtim të veçantë më lejoi të haja tri herë në ditë. Zakonisht hanim vetëm mëngjes e darkë në një mensë për të varfërit.
“E di ç’më bën policia e këtushme po më kapi?” vazhdoi të ankohej ai.
“Mos u bëj merak, “ e ngushëllova, “do ta gjej dermanin.”
“Jetë muti,” tha ai, “jetë muti e përtej mutit.”
Një natë kujtova se vërtetë do vdisja dhe bosi – duke çaluar nga një këmbë, të cilën e kish zënë keq duke ndërtuar nja dy shtroja të drunjta, -më çoi në spital.
Ishte natë. Me një hënë të plotë më sy shumë të shqyer.
“Mos më merr në qafë hë djalë,” m’u lut para se të më shtynte drejt derës së urgjencave, “ashtu i kam hallet edhe unë. Ik tani hyr atje brenda dhe luaje rolin.”
Më mbajtën një javë në spital, në një korridor më shtretër nga të cilët ngriheshin rënkime e ankesa gjithë natën e perëndisë. Sikur të mos isha në aq ethe të llahtarshme do më ish dukur një luks i madh. Bronkopolmonit, thanë mjekët mes ecejakut të çmendur. Dukej sikur në atë spital të qenë mbledhur gjithë fatkeqësitë e botës. Më vunë tuba e më bënë gjilpëra, radiografira, pyetje, masazhe, kontrolle. Në krye mendova se ishte më mirë që të bëja sikur nuk e dija gjuhën e tyre. Por kur thanë që duhej thirrur një përkthyes e mblodha të flisja.
“Ku banon?”
“Nuk banoj asgjëkund.”
“Si quhesh?”
“Xhotë Nallbani?”
“Sa vjeç je Xhote?”
“Xhotë.”
“Mirë, tani më thuaj ç’moshë ke?”
Doktori ishte i ri dhe shumë i pastër, me ca dhëmbë si fasule të bardha.
“Nuk kam mbushur akoma trembëdhjetë.”
“Xhotë, ti je i sëmurë, seriozisht i sëmurë e ne do të të shërojmë, po tani na thuaj ku janë të tutë.”
E qepa gojën deri sa i bëra të gjithë të dëshpëroheshin. Erdhën dy murgesha, domethënë ndihmëse të priftave. Unë hiç. Erdhën policët.
“Është shqiptar,” thanë, “me siguri. Me kë ke ardhur këtu vogëlush?”
Unë gur varri, sikur të më kishu marrë damllaja gojën. Më në fund u lirua një dhomë ku kishin vdekur dy pleq, ku futën mua dhe një trashaluq me probleme zemre. Që nga ai çast e deri sa më dorëzuan tek një prift që mbante fëmijët pa prindër, për mua u bë gallatë e madhe. Gjithë të sëmurët më llastonin më dhurata e me fjalë të mira. Krevati qe i butë si prej princeshe. Kur u ngrita në këmbë shihja dhe televizor në sallën e pritjeve të pavionit.
Një ditë doktori i pastër më thirri në një si zyrë dhe më tha se një zë burri kish pyetur për mua. Unë hiç.
“E kalove rrezikun,” tha doktori, “tani ke nevojë të bësh një jetë normale.
Unë e bëja normale, jetën, sipas mendimit tim, deri para se të sëmuresha. Bosi ishte i mirë, kalamajtë e tjerë ishin hutaqë, por jo të këqinj. Semaforët hidhnin pak para, po gjysma e së keqes.
“Kush është burri që telefonoi Xhote?”
S’bëzajta.
“E di që po të vazhdosh të tregohesh kokëfortë do të të kthejmë në vendin tënd?”
“…”
“Ndërsa po të tregosh me kë rrije më parë, ndoshta gjendet një zgjidhje.”
Kishte një hundë me sqep dhe dy duar të bardha si kremi që vinin mbi tortat në vitrina.
“Je me ndonjë grup që shfrytëzon fëmijët, kështu?”
Jo, isha vetëm fare.
“Xhote, Xhote, s’e kupton që dua të të ndihmoj?”
“E kuptoj.”
“Po të na thuash cilët janë ata horra që ju detyrojnë të lypni e vidhni, ne mund t’i arrestojmë.”
Dhe gjithë lypsarët e tjerë të mbeteshin pa bos të mirë e pa bukë. Ky është trap, thashë me vete.
“Ne nuk vjedhim,” më shpëtoi.
“Domethënë kam të drejtë, ti bën lypësin.”
“Jo.”
“Në qafë paç veten.”
Kështu ndodhi që policia më ktheu mbrapsht.
…..
Fjeta për ca ditë në një park. Pastaj në një shkollë të djegur. Pa pare ish e kotë të shkoja në shtëpi. Sa për të dëgjuar sharjet e plakut nuk ia vlente, jo faleminderit, s’isha aq teveqel.
Kish hyrë pranvera mirë, si e hazdisur, mes pluhurit dhe shumë makinave që ishin shtuar sikur të kish bërë njeri magji, me gjithëfarëlloj targash. Dola për të lypur dhe më eci aq mirë sa u habita. Darakve merrja nga një teke raki me bërxollë sa për të shoqëruar mendimet. Shkoja në një mejhane në të dalë të qytetit, ku baristi ishte një burrë me një theks të përzier, me një fjalë jo nga qyteti ynë. Nuk di si bënin njerëzit që kishin aq pare xhepave, por mejhanet ishin plot.
Kapitalizmi ia marrshim të keqen, mburreshin njerëzit, ky po, është sistem. Ti merr paret, i fut nëpër piramida dhe parja pjell paren, pa llafe. Në fund të muajit, shumë-shumë në fund të vitit je i pasur.
Seç kish një gjë që s’e kuptoja dot në këtë pasurim, por kjo s’ish për t’u çuditur, se unë as klasën e tretë s’e kisha mbaruar. Kasha qenë në atë perëndimin që tani Shqipëria po jetonte. Po ai se si ishte ndryshe. Kapitalizmi e kam fjalën. Pse kapitalizmi atje ishte aq i bukur dhe këtu dukej si fshat? Megjithëse po ta shihje hollë, edhe atje kishte ca vende që dukeshin më shumë fshat se këtu. Si atje poshtë urës, për shembull. Kur mendimet më bëheshin lëmsh teken e rakisë e bëja dopjo. Nga lagjja ime bëja kujdes të mos afrohesha. Thua Lulja të ishte në shkollë? Por të më shihte ajo do ta merrnin vesh edhe të mitë, kështu që më mirë të duroja pa e takuar.
Mirëpo pleqtë më në fund e morën vesh. Po afrohej vjeshta dhe vera kish qenë mos e pyet sa e nxehtë.
Atë ditë që u duk plaka në mejhanen kuhaja darkë, e kisha xhepin plot me pare. Këhtu që i thashë me zë prej bosi të mos ma çante bythën, ti merrte ato lesh paresh se për ato kish ardhur dhe të hiqej qafe.
“Xhote, pike edhe ti, mi nënë?”
“Mos më çaj trapin.”
“Xhote, jam plaka jote.”
Qesha dhe shtyva bërxollën sa desh u rrokullis në tokë. Pagova paret dhe dola që aty. Mbaj mend që binte shi, sa për t’i qurravitur gjërat edhe më keq. Plaka më erdhi pas.
“Xhotë, djalë.”
E kasha kokën plumb, qejfi më iku dhe u mbështeta në një shtyllë neoni të pandezur. Nxora kartmonedhat ngadalë duke u përpjekur t’i rregulloj sipër njëra-tjetrës si bënin jashtë shtetit. Ia zgjata plakës. Ajo nuk i mori.
“Tofiku e mori vesh para një jave që ishe kthyer, ia tha një polic.”
“Mirë bëri.”
“Mezi e gjeta ku ishe.”
“Mirë bëre.”
Më përqafoi me forcë. I vinte erë thartirë dhe mua erë raki.
“Si i keni punët?” i thashë.
“Keq.”
“Unë jam mirë.”
“Shyqyr zotit.”
“Ik tani plake.”
“Nuk ikipa ty.”
“Ik se s’dua të zihem me Tofikun.”
“Ai s’ka fuqi as të ngrihet nga rrobat e jo pastaj të grindet.”
“Pse?”
“Ajo shpina, ia nxori shpirtin.”
“Çfarë thonë doktorët?”
“Që e ka marrë lumi, ja ç’thonë. Doar ime u ngjit keq dhe tani s’punoj dot jashtë shtëpisë, fëmija rriten.”
U rreka të vija rregull në mendje për gjërat që më tha.
“Na bëre merak, s’u bëre i gjallë.” Tha me një dhimbje që edhe elefanti do ta kish vënë re.
Zuri të ecte dhe unë e ndoqa. Shiu po reshtte duke ngritur përsëri në ajër erën e benzinës e pluhurit. Ecëm një copë herë në heshtje. Kasha dëshirë t’i fusja krahun për t’ia dëgjuar dridhjen e zërit nëpërmjet krahut, por ky m’u duk një mendim tyryfyl. Vazhdova të ecja një gjysmë hapi më pas. Ajo u ndal. Nuk u kthye nga unë. Vështroi errësiorën e rrugës.
“Blerimin e shitëm.” Tha me gjysmë zëri.
Bluajta emrin por nuk i thashë dot mbroth. Me siguri Blerimi ishte ai i riu që kish lindur herën e fundit.
“Ia shitëm një çifti të huajsh, me ato para e kemi shtyrë deri tani.”
“…”
“Bëmë mirë? Ti si thua?”
“Nuk e di.”
:Më mirë se në këtë ferr do jetojë atje jashtë, si thua? Ata të huajt dukeshin njerëz të kamur, na dhanë edhe rroba për kalamajtë. Ndoshta Blerimi do bëjë shkollë, do jetojë si zengjin e do flasë si të huajt. Më mirë që vendosëm kështu, si thua?”
“Unë nuk jam prift, që më pyet mua.”
“Shyqyr që u ktheve të na ndihmosh.” E mbylli plaka. “Po vdesim për bukë.”
….
Kështu. Filloi nga e para. Por paratë nuk dilnin dhe Tofiku sa vinte e mallkonte më shumë. Herë pas here më rrihte. Dehej e më bërtiste pse nuk sillja më shumë para, ku i çoja gjithë ato që fitoja.
“Apo për të bërë pisllëqe, ti farë e keqe.”
Kalamajtë e tjerë më shihnin me frikë. Lulja tani ishte vënë nëntë vjeç dhe qe bërë edhe më pa fjalë, sikur pjesa tjetër e pjellës të kish vjedhur edhe gojën gojën tonë. Tofiku tani dehej në shtëpi ngaqë në mejahne nuk rrinte dot shumë kohë ulur për shkak të shpinës.
“Këto solle?” pyeste plaka me qortim.
“Kushedi ku i ha horri,” bërtiste Tofiku nga minderi. “Horr!”
“Nuk mbledh dot më shumë.”
“Zuzar, farë e keqe.nga dole ti zuzar!”
Dhe paratë prapë s’mjaftonin. Thoshin që njëri nga dy bosët e parë qe kthyer me pushime. I pasur, shumë i pasur. Familja e tij po ndërtonte një vilë ku punonin gjashtë muratorë, aq e madhe ishte, jo aty po në kryeqytet. M’u duk e pabesueshme që gjashtë muratorë të ngrinin një shtëpi të vetme, por njerëzve u pëlqente të besonin kështu. Asokohe u përpoqa t’u shmangem mejhaneve të qendrës nga frika mos e hasja gjëkund.
“Pse nuk shkon ta takosh atë bosin?” më tha një ditë plaka. “Ndoshta të gjen një punë të mirë.”
“Të mirë e kam punën.”
“Po paret s’dalin Xhote.”
“Shko ti dhe kërkoji një punë atij.”
“Eeeh, kush mi hedh qurret mua. Kurse ti e kishe mirë me të atëherë, s’besoj të të ketë harruar.”
“Lëre këtë muhabet.”
“Po pse më çun, pse u lige kështu? S’të flitet me gojë.”
“Mbylle të thashë.”
“Ka hak yt atë që thotë se je bërë harram.”
Më erdhi t’ia hiqja me një shuplakë. E vështrova me inat. Thua të ishte aq e trashë?
“Merri leje Tofikut,” I thashë sa me tallje. “Thuaji Tofikut që unë do të shkoj të takoj bosin, dhe po të të thotë po, shoh e bëj.”
“Po mua Tofiku më tha të të them.”
“Me gjithë mend e ke?”
“Të betohem.”
“Thuaj për kokë të Lules.”
“Qafsha Lulen.”
U bëra tapë dhe u ktheva në darkë vonë. Tofiku rënkonte në minder. Agimi, vëllai që ish dy vjet më i vogël se Lulja, flinte mbi tavolinën e bukës. Nga dhoma tjetër dëgjoheshin mallkimet e plakës kundrejt ndonjërit prej qurrashëve.
“Domethënë ti na hidhke gurin dhe na fshihke dorën.”
Ia plasa Tofikut drejt e në turi. Ky e ngriti kokën me përtesë dhe pastaj u përpoq të tërhiqej ndenjur.
“Që kur spurdhjakët kanë leje të bëhen tapë?” pyeti.
“Që kur t’ua dojë kokrra e qejfit.”
“Mos më bërtit mua se ngrihem e ta bëj kurrizin pelte.”
“Ngrihu de, hë, ngrihu po ta mbajti bytha e fishkur.”
Pas shpinës ndjeva praninë e alarmuar të plakës.
“Mos bërtisni se na dëgjon bota.”
“Domethënë ti dashke që yt bir të bëjë pushtin.”
“Pushtin e bën vetë ti, s’ta ka faj njeri.”
“Ah, s’ma paska fajin njeri ë?”
“Ik or kopil muti, mos më shit mend mua.”
“Legen!” I thashë.
“E ti bythec!”
“Bythec do jesh ti.”
“Si the or bir bushtre?”
U përpoq të ngrihej në këmbë, por e shtyva, dhe ra mbrapsht duke lëshuar një britmë si berr i therur. Plaka u vu në mes e i dhashë një të shtyrë edhe asaj. Se nga më doli pas a përpara edhe Lulja, së cilës ia këputa me një shpullë fytyrës. Le t’ia gjenin dermanin tani krodhës së bukës ato shushunja, tani që bytheci s’do t’u sillte më as edhe një qindarkë, bërtita. O lagje, ec e merr vesh që Xhota jevgu i paska marrë namuzin familjes Nallbani, kësaj farë familje me xhufka e teneqe, byyyy, s’dua t’ju shoh më bojën, s’dua t’ju shoh më bojën, s’dua t’ju shoh më sa të më treten edhe kockat, vafshi në dreq me soj e sorollop. Horr, bërtiti Tofiku. Horr i sat’ëme, ia prita. Mbylle se na e nxive faqen para botës. Ja bota po ju dhjet përsipër s’e shihni. Ai u ngrit në këmbë më në fund dhe u rrek të ngrinte një karrige për të më goditur por s’ia doli mbanë. Mora tenxheren që rrinte mbi furrnelë dhe e hodha për tokë. Plaka bërtiti prapë, s’i kemi për zakon ne ato turpe. Tofiku hoqi rripin e panatllonave dhe e fshikulloi në drejtimin tim por zuri plakën që ishte në mes dhe kjo ulëriu nga dhimbja. Mora karrigen dhe e syrgjynosa nga Tofiku, kjo e zuri në mes dhe ai ra si leckë mbi minder. Horr. Horr je ti. Bythec i poshtër. Jam bythec, u kënaqe tani? E marr para e prapa si të ma ketë qejfi. Mos mor bir me këto fjalë se na e nxive faqen. Ti faqen e ke të nxirë që nga lindja gruje,hi hi hi. Shporru që këtu e mos të ta shoh më bojën ti farë e keqe. Do shporrem që ç’ke me të dhe shko ti te bosi se ndoshta ta gjen një marifet e ta bën edhe ty një vrimë aty ku s’e ke. Ai është djalë me namuz, je ti ai që s’ka din e iman. Ashtu ë, shko e provoje ta shohësh bythën e viçit esull. Jevg muti, shporru që këtu.
Kapa thikën e vetme të shtëpisë nga lavamani dhe iu afrova Tofikut që prapë po ngrihej nga minderi duke nxjerrë shkumë nga goja. Ia afrova thikën në mes të syve. Plaka m’u avit nga pas për të më çarmatosur.
“Plako,” i thashë dhe m’u zu fryma nga kutërbimi i rakisë, “më the edhe një herë tjetër bythec, unë ta bëj mishin turli me zarzavate, u kuptuam?”
Ai nuk foli, i kish sytë të trembur tani, shumë të trembur, dhe gjatësia e trupit tim s’i pinte më ujë.
“Ti e përmende edhe një herë atë fjalë dhe unë të griva. Horr!”
E vërvita thikën si cub i stërvitur në mes të kanatës së dollapit të ushqimeve. Nguk, bëri tek u ngul. Pështyva përtokë dhe doal që andej.
…..
Që nga ajo ditë e tutje gjithçka u bë më e thjeshtë. Burra që të më donin për gjysmë ore gjendeshin plot. Larg Shqipërisë.
Bosi më futi në një grup të zgjedhur prej pesë bythecësh, isha i vetmi heteroseksual i pesëshes, por kjo s’kish rëndësi.
Ditët kur qejflinjtë nuk më detyronin të bëja punë me gojë ishin ditë feste. Haja mirë ato ditë, fitoja mirë, vija para mënjanë pasi t’ikisha dorëzuar bosit haraçin e vet. Nuk lypa më, s’ia kisha nevojën. Gjuhën e vendit po, e dija, qytetin e ri sa hap e mbyll sytë e njoha me pëllëmbë. Nuk ishte keq. Ndërsa katër bythecët e grupit e kishin më të vështirë se unë, për arsye se shpesh në ndonjë stacion treni a bar ku shkonin për të peshkuar klientë, ndonjë i mbushte me të shara ose i zhdëpte në dru. Homoseksualiteti i tyre qe i dukshëm.
Qëllonte që ndonjë klient ta kish për herë të parë: burra me fëmijë e pozicion shoqëror të mirë, burra më thinja që të lëpiheshin sikur s’kishin parë mish me sy në jetën e tyre, të tjerë që të qanin përsipër, ata që të çponin me gjilpëra, gozhdë, maja stilografi, ata që të shkruanin mbi lëkurë, ata që u pëlqente të të puthnin me orë të tëra duke të rrotulluar brenda një gjuhe kilometrike të përvëluar për pak dashuri, ata që ta bënin tri herë rresht e të thërrisnin me emrin e gruas apo të fejuarës e kur nuk arrinin të kishin jë tjetër ngrehje të rrihnin sikur t’ua kishe fajin ti, ata që të lidhnin, të urinonin përsipër e pastaj ia mbathnin pa të paguar. Por ishin gjëra të cilave u gjendej dermani, se çdo njeri gjen mënyrat e veta për të mos u mashtruar nga ca palo.
Por më rrethonte një vetmi e madhe. Heshtja m’u mpreh si majë gjembi. Nganjëherë netëve flisja për hesapin tim me zë të lartë, dhe kjo më jepte shumë gëzim. E kur njeriu fliste netëve s’kish pse të ngiste muhabet koti me gjallesa dosio gjate ditës. Kështu që gjërat më ecnin jo keq. Kush donte mish, kishte mish. E kush donte muhabet, jo or ti byrazer, s’më paguan njeri të dërdëllis me ty, dërdëllitjet unë i bëj me kë të ma ketë qejfi. Fundja çdo gjë ish e qartë e robit nuk i duhej të vriste mendjen shumë. Mjafton mos të më kapte policia ngaqë isha i mitur për ligjin. Isha edhe pa dokumenta. E si klandestin të merrnin për leckash e të hidhnin matanë kufirit. Po të kishe këtë parasysh e t’i shmangeshe, të tjerat ecnin vaj vetiu. E paratë grumbulloheshin. Sikur të vazhdonte kështu një ditë mund të isha zengjin. Më qe bërë surrati i fisëm, nuk kisha më puçrra. Nuk qeshë zgjatur me trup, por ama një çikë isha rrumbullakosur e kasha marrë një pamje prej burri.
Bosi dukej rrallë në apartamentin ku flinim ne. Kish shumë biznese rrotull, të cilat na mbante të fshehta. Vëllanë, bosin e vogël e kishin plasur në burg, ndaj i duhej të punonte dyfish për të mbajtur nën fre dhe skllevërit e tjetrit.
Por puna degjeneroi kur u bënë tahmaqarët e futën mes nesh edhe nja dy djem nga Tunizia. Këta gjithë javën shisnin mullaqet e gjithë të shtunën e të dielën na çanin kokën me ato lutjet për Allahun njëmijë herë në ditë, që ta vinin ndërgjegjen në vend edhe për lutjet që nuk kishin bërë ndërsa peshkonin klientë.
Për dreq njeri prej tyre u dashurua pas meje. Ishte ndoca më i madh se unë dhe e bëntë homoseksualin me zell të madh. Kish ikur nga vendi i tij pikërisht për këtë, para se ta zbulonte familja e ta bënte harram.
“As mos të të shkojë nëpër mend.”
Ia preva shkurt. Ai më pa me ca sy si vezë të zjera.
“Po unë të dua,”tha.
“Kjo është puna jote, jo imja.”
Nuk e zgjati për atë herë, por gjendja u bë e padurueshme sa herë që mbeteshim vetëm. E kërcënova t’i thosha abosit. Ky na e kish ndaluar rreptësisht të përziheshim mes nesh, për të mos krijuar paçavure sentimentale e t’ia kallnim punës.
“Aman,” m’u lut tuniziani, “vetëm bosit jo.”
“Atëherë mbaji duart në vend e mos i zgjat nga unë, se t’i kërreva.”
Për disa javë e mbajti marrëveshjen. Ndërkohë tretej pak e nga pak e filloi t’i sillte bosit me pak para. Kështu që hëngri edhe dru shumë herë.
Po të më pyesë njeri nëse më merrte malli ndonjëherë për Shqipërinë mund ta them me plot gojën që jo. Ose, po të më pyesin nëse më merrte malli për Shqipërinë përgjigja ishte po, por meqë në Shqipëri jetonte familja Nallbani atëherë e mbledh për jo-në. Ata nuk doja t’i shihja. Përveç Lules, kjo dihet.
Një natë tuniziani më hyri në krevat kur flija. Kur më doli gjumi duhej të më kish pllaqurisur ca, se qe i eksituar në kulm dhe po ma fërkonte për kofshe. U hodha jashtë shtrojave duke bërtitur e ndezur dritën njëkohësisht. Shshsh, bëri, se na dëgjojnë të tjerët. Dil që këtu e mos të të shoh më, se ndryshe do ta kemi keq bashkë. Ai u ngrit, edhe i ndezur si buall i zi. Pse nuk më do? U qa. Të gjithë luajnë mendsh për mua, kurse ti… Të luajë sa të dojë e kush të dojë. Unë s’jam bythec. Ah, jo? Jo. Ma mbushe mendjen. Atij po i shkrifej dhe seç mërmëriti në gjuhën e vet. Nuk jam vërtet homoseksual, i thashë. Mirë, mirë, tha, bëj sit ë duash, vetëm pallavra mos më trego. Shporru që këtu. Mblodhi me ngathtësi rrobat që dergjeshin përtokë dhe në atë çast sepse m’u dhimbs. I shtrëngoi plaçkat në karhëror.
“Nuk do më spiunosh te bosi?”
“Eja këtu,” i thashë. Iu ndez një fije shpresë në sytë, por nuk lëvizi vendit. “Mos e ngref kot, taralak, eja këtu.”
U afrua pa ditur si të sillej. M’u duk se i shkëlqyen sytë nga lotët. Edhe mua. E përqafova duke bërë kujdes që pjesët e poshtme të trupave të mos cikeshin. Ai mbeti si dru. Mjekra iu drodh mbi supin tim, hodhi tutje kapicën me plaçka dhe më përqafoi. Qamë një copë herë në heshtje.
“Nuk jam si ti,” e ngushëllova më në fund, “mua më pëlqejnë vajzat, e ke kuptuar gabim.”
“Po atëherë pse?”
Nuk iu përgjigja, e mbajta ende pak ndër krahë. Dhe nata u shkri dalëngadalë. Kur u ndjemë të dy më mirë ai mori për nga dera. Ish hera e fundit që e shihja.
Pas dy ditësh bosi më thirri e më tha që bashkë do shkonim në jë vend. Më çoi në një apartament të bukur. U soll si babaxhan dhe foli për gjëra pa rëndësi.
“Na qenke dashuruar, eh?” Ia plasi më në fund ,me një vështrim që m’i bëri gjunjët ujë nga frika.
“Jo shefo, e ke gabim.”
“Para dy netësh na paske shkaur në krevat me tunizianin, eh?”
“Kush, unë?”
“Jo po Skënderbeu.”
“Shefo, të janë informuar gabim, të betohem. Unë ti e di, unë…”
Ma flakëriu me një shpullë e me një grusht që më palosën përdhe.
“U bëre ti kopil t’i shkelësh rregullat, sikur s’të mjafton ta hash sa të të dalë hundësh gjithë javën. Tani na bëke edhe dashuriçka ti zgjebe, që të nxora në dritë.”
“S’është e vërtetë, pyet tunizianin,” bërtita me sa kisha në kokë.
Por ai vazhdoi të më rrihte, derisa nuk ndjeva më as dhimbje, as inat, as gjë prej gjëje. Në fund ai më dhunoi, si njëherë e një kohë, kur midis një gruaje e tjetrës më kalonte një tegel, dukej që me mua i pëlqente më shumë, dhe për inat, pasi më dhunonte më rrihte.
“Do të t’i dhjes trutë tre herë në ditë, që mos të të shkojë mendja t’u hysh bythecëve të tjerë të grupit në krevat. Kopil muti.”
E shau e shtyu e pështyu e u prish brenda meje dhe i thashë vetes shyqyr shyqyr shyqyr që mbaroi.
…..
Atë natë bëra pesë takime rresht. Klientët nuk ishin aq fort të ndezur, kështu që m’u desh të lodhesha për t’i kënaqur. Pastaj lava gojën si munda në një çezmë në park, zhvarrosa paratë që kisha kursyer për Lulen dhe ia mbatha nga ai qytet. Mora të parin tren që gjeta në satcion. Dola në profesion të lirë. Vendosa që kurrë të mos përqafoja njeri për miqësi, edhe po të më shkonin në hell.
Kur ma kish qejfi punoja. Kur nuk ma kish qejfi bëja pushim. Bleva plaçka të reja se gjithë ç’kisha kish mbetur pas. Gjeta një vend të sigurt për të fshehur kursimet. Qyteti ish i madh. Policia s’më pickoi asnjëherë. Një grua plakë më dha me qera një dhomë në shtëpi të saj pa e vrarë mendjen të më bënte pyetje të kota. Mjaftonte t’ia paguaja qeranë rregullisht dhe herë pas herë të ulesha në salon kur ajo shihte televizor.
Një herë u kujtua të më pyeste sa vjeç isha. Njëzet, i thashë. Dukesh më i vjetër se njëzet vjeç, tha ajo. I thashë që isha bullgar, që kisha ardhur aty për të mësuar gjuhën dhe paratë m’i dërgonte familja. S’para dëgjonte nga veshët. Më tha që ajo botës nuk ia varte ngaqë ajo s’ish botë për t’ia varur. Ishte hale, s’ishte botë. Dhe të bijtë le të pirdheshin të gjithë në të s’ëmës, se ajo s’kish nevojë për njeri.
Ajo puna e të parit të televizoprit me plakën doli diçka e dobishme sepse më bëri të mësoja shumë gjëra. Atë e zinte gjumi e gërrhiste si traktor, kështu që unë e ktheja në cilin kanal të doja. Kur zgjohej nuk mbante mend as ç’po shihte e as ç’ishte, ditë a natë.
Sikur të mos më kish ndodhur gjëma pas ndonjë një viti, ndoshta edhe do kasha mundur të arrija moshën madhore në atë qytet. Ndoshat do kish patur perëndia diçka edhe për mua. Sikur të mos më kish ndodhur ajo që më ndodhi.
…
Klienti që ma bëri gjëmën nuk më kish pëlqyer që në fillim, por meqë kish ditë që po bëja pallë pa punuar, e lashë të më rimorkionte. Duhej të ish rreth të tridhjetave, vendas, me një të folur të shpejtë dhe me një vështrim tinzar. Kam shtëpi, tha, unë nuk i bëj këto punë rrugëve. Ramë dakord për çmimin para se të hipja në makinë. Ish një mbrënmje shtatori shumë e bukur, e ngrohtë. Burri dërdëlliti nja pesë minuta, pastaj ndezi radion e veturës dhe më vuri një dorë në kofshë. Nuk e di pse, por u hodha përpjetë dhe ai e vuri re, ndaj i thashë vetes se duhej të rrija rehat e mos t’i fusja vetes kasavet.
Kur hyma në apartament, një televizor i ndezur dhe ca të qeshura burrash me ngrinë në prag, por dera qe mbyllur pas shpatulave të mia. Ish vonë për gjithçka. Ishin pesë burra, i huaji që më kish futur në kurth dhe katër shqiptarë.
“Pa shumë pallavra,” tha njëri nga shqiptarët, “do na e japësh bythën gratis e pastaj edhe paret që ke mbledhur, ti këlysh jevgu.”
Mbaj mend që nuk thashë dot as një fjalë. S’kish nevojë që unë të kundërshtoja për t’i nxehur. Në fillim më dhunuan dy nga Shqipëria e Mesme, ndërsa njëri më masakronte nga pas tjetri më shqeu gojën. Kishin marrë drogë. Hidheshin mbi mua si shtazët që kisha parë në një dokumentar me plakën. Më dhunuan e dhunuan. Të gjithë me radhë. Më bënë një injeksion droge që më bëri të flija e të ndjeja si nëpër ëndërr llapashitjen e mishrave. E bjer. E rrih. E picko. Më lidhën në një si tavolinë prej hekuri në mes të dhomës. Kaluan tre ditë ashtu, vetëm me drogë e ujë, të cilin ma hidhnin përsipër se i përkulur më dysh siç isha, i hapur krahësh e këmbësh si një X e madhe nuk kisha si të pija. Erdhën edhe ca burra sllavë.
“Kur të të mbushet mendja të na tregosh ku i ke paret mund edhe të të zgjidhim,” thanë shqipatrët. “Kot e ke që përdridhesh, edhe po të të vrasim si qen s’do i digjet barku njeriu të kërkojë një këlysh bushtre si ti.”
Do më vrasin edhe sikur t’u tregpoja ku i kam lekët, mendova. Kështu që nuk e hapja gojën. Kur mbaruan edhe qejflinjtë sllavë punë, i dhashë karar se do më bënin nder të madh sikur të më vrisnin tani.
“U bë bytha jote të ushtrosh në profesion të lirë e të hysh në zonat tona,” tha shqiptari më qejfli, “unë ta shkëlyj zotin tat, shkërdhatë muti.”
Ndezën cigare, i pinë dhe m’i shuan në trup një nga një, por nuk ulërita, betohem që nuk ulërita. Ajo lojë i solli edhe më në qejf dhe ndezën të tjera cigare e i shuan përsëri mbi mua. U ndeza si furrë e gjallë nga dhimbjet, por nuk dija se çfarë më digjte më shumë.
“Po s’na the ku i ke paret, me darë do të t’i shqyejmë mishrat.”
Më treguan një vegël më nofulla të mëdha. Italiani vinte e ikte, më këpuste nga një tegel dhe porosiste të tjerët të mos bënin zhurmë. Vinin e iknin, herë pas here sillnin nga një qejfli të ri. Ndoshta dhjetë, dymbëdhjetë burra më dhunuan, ndoshta më shumë. Zura të flisja përçart dhe ata thanë se këtë e kisha peshqesh nga bosi, të cilit i kisha lënë targën dhe ata kur jepnin fjalën e mbanin.
Ditën e pestë u tregova ku kisha fshehur paratë. E bëra që të më vrisnin. Kur t’i kishin shtënë në dorë më jepnin jë plumb kokës apo një thikë, e do bija rehat.
Mirëpo kur u dorëzova paratë që i kisha fshehur në një gropë në të dalë të qytetit, ata nuk më vranë. Më shqelmuan egërsisht për herë të fundit, por nuk më vranë.
Kur erdha në vete dhe pashë që isha gjallë sesi m’u duk. U zvarrita me mund të madh deri në dhomën me qera. Plaka më dorëzoi në polici dhe policia më nxori nga kjo anë e kufirit në dorë të policëve shqiptarë.
……
Tani jetoj këtu, nën të njëjtën çati me të mitë, nën këtë çati të rëndë plumb nga marazet.
Pleqtë falë meje kanë prapë të hanë dhe kur u shkrepet më këpusin nga nja të sharë, sa për t’u gjendur në muhabet e sa për të shtyrë kohën që është bërë beton.
“Që ti të më dilje kështu,” më thotë plaka e skandalizuar, “as varrit s’do t’ia besoja.”
Por paret për shkollën e Lules janë mbledhur prapë në atë vendin që vetëm unë e di. Kështu që plaka le të llapë sa të dojë.
Meqë sot hyra në vitin e tetëmbëdhjetë, thashë t’i bëj mendimet bashkë e t’i jap karar kush jam e pse jam. I rreshtova kujtimet si rruaza para se të nisem prapë për punë. Klientët i njoh të gjithë, kështu që mund ta marr edhe shtruar e të mos merakosem po arrita ndonjë minutë me vonesë.
Tani nëpër qytet nuk më shan më njeri. Ka ndonjë që më ofron edhe ndonjë cigare a ndonjë teke raki. Ka ditë që lindin për t’u shijuar pa luajtur as gishtin e vogël, e ditë kur duhet të rraskapitem trefish. Shkurt, secila ditë ka nafakën e vet. Si njerëzit.
Pallati i djegur në mes të sheshit qendror duket si lugat i gëzuar. Nja dy djem shkolle pakashumë në moshën time më kalojnë përbri me libra e gazeta në duar. Njëri ndalet dhe kthehet përgjysmë.
“Xhote.”
“Ç’do?”
“A ke ndonjë cigare?”
“Patjetër.”
Ua zgjas nga një të dyve. I mbajnë flokët të gjata dhe thonjtë të pastër. Më falenderojnë duke vënë dorën në zemër.
“Do shihemi.”
Thonë dhe bëjnë më tutje.
“Patjetër.”
“Ta pimë një koka kola bashkë një nga këto ditë.”
Premtojnë me zë të lartë.
“Në rregull.”
Ndonëse e di që nuk do të ulen kurrë me mua në një lokal. Babai i njerit prej tyre është klienti im. Por djali nuk e di. As i ati nuk e di që unë njoh të birin. Secili mban sekretet e veta në një xhep të cilin vetëm ai e di. Zoti atje lart, ama, njeh sekretet e të gjithëve.
Dhe vështron, duke u ngërdheshur, ndonjëherë, nga pak.