Blog

Skllavet e perëndimit

Autorja: Roberta Sibona

PĂ«rkthyesja: Kristina Jorgaqi

VIOLA
Pezro, 14 tetor 1998

“Ndodhi atĂ«here kur pĂ«rpara syve tĂ« mi u shfaq pĂ«llĂ«mba e asaj dore tĂ« madhe me njĂ« unazĂ« argjendi, e cila m’u ngjesh mbi buzĂ«, ndĂ«rkohĂ« qĂ« gishtat m’u ngulĂ«n nĂ« fytyrĂ« duke mĂ« zĂ«nĂ« frymĂ«n. Ndodhi tamam nĂ« atĂ« moment qĂ« jeta ime e hareshme, prej vajze, mori fund”.
Viola tregon dhe shtrëngon buzët, nuk do të qajë.
Në Pezaro, në një dhomë të pastër e të zhveshur të vënë në dispozicion nga GOM (Grupi Operativ i Mbrojtjes), Viola po shtyn ditët e qëndrimit të saj të njëmbëdhjetë nën mbrojtje. Njëmbëdhjetë zhvedosje në më pak se tetë muaj. Vetmia tashmë është më e rëndë, më mizore, më e pamëshirshme edhe se përvoja prej katërmbëdhjetëvjeçareje të rrëmbyer, të bërë skllave, të masakruar, të shkatërruar.

Berat, prill 1996

“UnĂ« me SonilĂ«n kishim qenĂ« nĂ« bibliotekĂ« dhe po ktheheshim nĂ« shtĂ«pi, duhet tĂ« ketĂ« qenĂ« ora gjashtĂ« e pasdites, por qe errĂ«suar. NĂ« Mercedesin e bardhĂ« ku na pĂ«rplasin, janĂ« katĂ«r vetĂ«, tĂ« cilĂ«t na ngjisin nga njĂ« leukoplast tĂ« madh nĂ« gojĂ«. Nuk bĂ«ratsim dot, por vetĂ« pĂ«rpĂ«litemi si ngjala. Mercedesi pĂ«rshkon tĂ«rĂ« Beratin, ashtu nuk na sheh, pastaj hyn nĂ« njĂ« rrugĂ« tĂ« pashtruar dhe ndalet nĂ« mes tĂ« fushĂ«s.
Aty në tokë, mes gurëve e plehrave, me grushta e shqelma, na i shqyen rrobat dhe na përdhunuan me një egërsi të tillë, të cilën e ripërjetoj çdo natë si një makth.
Kur na hoqĂ«n leukoplastet nga goja, u pĂ«rpoqĂ«m tĂ« thĂ«rrisnim, por ndjeva qĂ« mĂ« erdhi njĂ« goditje e papritur nĂ« kokĂ« dhe pastaj humba ndjenjat. Nuk di pas sa kohĂ«sh i hapa sytĂ« prapĂ«: nĂ« qiell kishin dalĂ« yjet, kurse trupin e kisha copĂ«, rreth e rrotull gjak dhe shoqja ime e shkollĂ«s qĂ« ngrahte. E ndihmova tĂ« ngrihej. PĂ«rshkuam tre kilometra nĂ«pĂ«r errĂ«sirĂ« tĂ« plotĂ« deri sa gjetĂ«m shtĂ«pinĂ« e njĂ« fshatari. Na lanĂ«, na dhanĂ« rroba dhe na thanĂ«: “Nuk jeni tĂ« parat”, dhe me qerren e buajve na çuan nĂ«pĂ«r shtĂ«pitĂ« tona.
Njerëzit e mi kishin vënë në lëvizje gjithë farefisin. U thashë se na kish fshikur një kamion dhe kishim përfunduar në spital. Meqenëse telefoni më i afërt nga shtëpia ime ishte shtatë kilometra, askush nuk mundi ta vërtetojë atë që treguam.
Ndenja në krevat gati një javë, nuk doja të shoja më në shkollë, nuk doja të jetoja më. Prisja të mbetesha vetëm në shtëpi që të dizinfektohesha me raki, një pije shumë e fortë, e vetmja mënyrë për të parandaluar infeksionin e plagëve që kisha në mes këmbëve, të cilat më përcëllonin.
Viola kujton, rindĂ«rton, sepse shpreson qĂ«, kush e dĂ«gjon, do ta ndihmojĂ« t’i japĂ« fund kĂ«saj vetmie me ditĂ« tĂ« mbushura plot makthe, vetĂ«m pĂ«r vetĂ«m me dyshimet e tmerrshme pĂ«r atĂ« qĂ« e ka shitur dhe pse e ka shitur, nĂ« mĂ«shirĂ« tĂ« frikĂ«s dhe gjithmonĂ« nĂ«n kontrollin e rreptĂ« tĂ« GOM-it.
Inspektori që e ndjek, i ka treguar që në Sicili një vajzë e moshës së saj, Rita Atria, luftoi kundra mafies, bashkëpunoi me drejtësinë, u vu nën mbrojtje, por pastaj vetmia e vrau.
Viola dialogon shpesh me atĂ« bashkĂ«moshatare qĂ« s’e ka parĂ« kurrĂ«, por qĂ« e pĂ«rfytyron tĂ« imĂ«t, me flokĂ« tĂ« dendur tĂ« verdhĂ«, me gojĂ« tĂ« madhe dhe sy tĂ« zinj e tĂ« gjallĂ«: kjo Ă«shtĂ« vetĂ« pamja e saj nĂ« pasqyrĂ«.

Trieste, 13 tetor 1997

PĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« Viola u paraqit te gjykatĂ«si, prokurori Raffaele Tito, kur qe nĂ« Trieste. Nuk kishte besim, pĂ«rgjigjej vetĂ«m me “po” ose “jo”. I kishin shpjeguar se, po tĂ« bashkĂ«punonte pĂ«r tĂ« ndihmuar drejtĂ«sinĂ« qĂ« t’i kapte persekutorĂ«t e saj, jo vetĂ«m do t’i shihte kĂ«ta tĂ« pĂ«rfundonin nĂ« burg, por nĂ« bazĂ« tĂ« njĂ« ligji tĂ« ri italian, mund tĂ« merrte dhe lejene qĂ«ndrimit, njĂ« dokument me vlerĂ« dhe i domosdoshĂ«m pĂ«r tĂ« qĂ«ndruar nĂ« Italim, pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar mĂ« pas njĂ« jetĂ« tĂ« re.
Ajo nxirrte herĂ« pas here ndonjĂ« tĂ« dhĂ«nĂ«, ndonjĂ« adresĂ«, pastaj heshtte pĂ«rsĂ«ri, e tmerruar nga ajo qĂ« po bĂ«nte. Por ata e ndiqnin kĂ«mba-kĂ«mbĂ«s, e bllokonin nĂ« bar, i citofononin darkave. Inspektorin Fioreti dhe njerĂ«zit e tij i kishte tĂ«rĂ« ditĂ«n nga prapa. “Ishin si mizat – tregon Viola – por unĂ« rezistoja, sepse dridhesha nga mendimi qĂ« ai fis vrasĂ«sish tĂ« ardhur nĂ« Itali mund ta hakmerrej ndaj familjes sime”.
ËshtĂ« njĂ« ide fikse ajo qĂ« ka Viola: tĂ« shpĂ«tojĂ« familjen duke sakrifikuar jetĂ«n e saj. Nuk e di dhe nuk do ta dijĂ« se sa kanĂ« bashkĂ«punuar me ta prindĂ«rit, vĂ«llezĂ«rit e saj. Viola kĂ«rkon garanci pĂ«r ta, ndĂ«rkohĂ« hyn nĂ« veprim programi pĂ«r mbrojtjen e saj.
“VijmĂ« nga zyra qendrore e RomĂ«s – i thonĂ« njĂ« ditĂ« dy civilĂ« qĂ« e ndalin pĂ«rpara QendrĂ«s kundra dhunĂ«s sĂ« Modena – qĂ« nga dita e nesĂ«rme je nĂ«n mbrojtje, pĂ«rgatit valixhet, do tĂ« ndryshosh vendqĂ«ndrim”. DymbĂ«dhjetĂ« orĂ« mĂ« pas njĂ« inspektor i hapte derĂ«n e njĂ« makine blu me xhama tĂ« errĂ«t. “Ishte hera e parĂ« qĂ« njĂ« burrĂ« mĂ« hapi derĂ«n qĂ« tĂ« kaloja pĂ«rpara, por unĂ« u drodha, nuk kisha as idenĂ« mĂ« tĂ« vogĂ«l se ku do tĂ« shkoja, çfarĂ« do tĂ« mĂ« ndodhte”.
Kur pas dy orĂ«sh makina ndalet nĂ« daljen e njĂ« porte autostrade, askush nuk flet, ajo nuk i pyet, ata heshtin. QĂ«ndrojnĂ« ashtu pĂ«r mĂ« shumĂ« se njĂ« orĂ«, pastaj afrohet njĂ« veturĂ« me ngjyrĂ« tĂ« çelur, zbresin dy djem, e marrin nĂ« dorĂ«zim dhe e hipin nĂ« makinĂ«n e tyre. Edhe kĂ«tĂ« herĂ« makinĂ« me xhama tĂ« errĂ«t. ShoqĂ«ruesit e rinj i lexojnĂ« rregullat e sistemit tĂ« mbrojtjes: nuk duhet t’ia tregojĂ« askujt vendin ku do ta çojnĂ«, ndalohet t’i flasĂ« kujtdo. Çdo dalje e saj do tĂ« paraprihet nga njĂ« kĂ«rkesĂ« pĂ«r leje si dhe nga pĂ«rshkrimi i vendit ku kĂ«rkon tĂ« shkojĂ«; nĂ«se do tĂ« ketĂ« nevojĂ« pĂ«r njĂ« mjek ose pĂ«r dikĂ« tjetĂ«r, duhet t’i drejtohet grupit tĂ« mbrojtjes, do tĂ« jenĂ« kĂ«ta qĂ« do t’ia gjejnĂ«.
Mbërrijnë në Bolxano, tek sheshi Mazzini, në një hotel mjaft elegant. Së bashku nxjerrin rrobat nga valixhja, pastaj ata e shoqërojnë në një restorant pak metra larg sheshit, ku do të hajë gjithmonë po në të njëjtën orë, drekë e darkë, e vetme dhe pa i zgjedhur gjellët.
Viola nuk ka asnjĂ« grosh, dy engjĂ«jt mbrojtĂ«s e informojnĂ« se do tĂ« ketĂ« njĂ« kuotĂ«. Deri sa ta marrĂ« tĂ« parĂ«n, do tĂ« kalojnĂ« dyzet ditĂ«. Kushtet nĂ« tĂ« cilat ndodhet janĂ« shumĂ« tĂ« vĂ«shtira pĂ«r t’u pĂ«rballuar. Kalon ditĂ« qĂ« i duken se s’do tĂ« mbarojnĂ« kurrĂ«, e mbyllur nĂ« dhomĂ«, sepse nuk guxon tĂ« zbresĂ«, tĂ« pĂ«rshkojĂ« hollin, tĂ« kalojĂ« pĂ«rpara recepsionit. Rrobat qĂ« vesh i ka tĂ« konsumuara dhe qĂ« s’tĂ« lĂ«nĂ« dyshim; portieri, kur ajo kalon dhe i lĂ« çelĂ«sat, i thotĂ« me zĂ« tĂ« lartĂ«: MirĂ«dita, zonjushĂ«. Por asaj i duket sikur i ulĂ«ret: “ÇfarĂ« bĂ«n kĂ«tu, moj kurvĂ«!?”.
Kur arrin t’i japĂ« zemĂ«r vetes dhe t’i pĂ«rshkojĂ« ato pak metrat e hollit, shkon nĂ« njĂ« park publik ku ka pata tĂ« vogla, lepuj tĂ« bardhĂ« dhe turtuj. E vetme dhe nĂ« heshtje e kalon kohĂ«n duke parĂ« kafshĂ«t, deri sa vjen ora e drekĂ«s. “Shihja njerĂ«zit e tavolinĂ«s pĂ«rbri, mĂ« dukeshin tĂ« gjithĂ« aq tĂ« gĂ«zuar, flisnin, qeshnin, linin takime. NdĂ«rsa unĂ« ndjehesha e fshirĂ« nga kjo botĂ«, nĂ« mĂ«shirĂ«n e tĂ« gjitha rreziqeve, e dĂ«nuar tĂ« mos flisja”. NdĂ«rsa hante, ViolĂ«s i shpĂ«tonin lotĂ«t, ziente nga njĂ« tĂ«rbim qĂ« donte ta zbrazte dhe ushqimi i njelmĂ«zohej. Vinte pastaj kthimi nĂ« hotel
 dhe pikĂ«risht kur ishte tek porta e pushtonte tĂ« tĂ«rĂ«n ndjesia se ishte e padĂ«shirueshme.
Ai qĂ« e kontrollonte ishte Injacio, njĂ« siçilian, me njĂ« mĂ«nyrĂ« sjelljeje autoritare e tĂ« vrazhdĂ«. HerĂ« pas here e merrte nĂ« telefon: “si je?” informohej ai, ndĂ«rsa Viola: “Mirë  shumĂ« mirĂ«â€, por do tĂ« kishte dashur tĂ« thĂ«rriste: “Mjaft! Mjaft nĂ« kĂ«tĂ« burg”.
Po të ishte për Violën, kjo me dëshirën e saj nuk do të kishte folur kurrë me burra me divizë, aq më pak me gjykatës, çështje kulture, kultura e vendit të saj: konfliktet zgjidhen me gjakmarrje, jo me procese gjyqësore.
“NĂ«se unĂ« e bĂ«j kĂ«tĂ« gjĂ«, ky Ă«shtĂ« fundi im dhe i njerĂ«zve tĂ« mi” pĂ«rsĂ«riste ajo. Por Valteri, studenti qĂ« e kish takuar nĂ« njĂ« bar tĂ« Triestes dhe qĂ« i kish ofruar miqĂ«sinĂ« e tij pa i kĂ«rkuar asgjĂ« si shkĂ«mbim, ngulte kĂ«mbĂ«: “BĂ«je pĂ«r veten tĂ«nde, por edhe pĂ«r tĂ« tjerat”. ViolĂ«s nuk i interesonin fare tĂ« tjerat: madje i urrente. Por Valteri dinte se si tĂ« ngjallt tek ajo ndjenjat e saj mĂ« tĂ« mira. KĂ«shtu, nĂ« fund, ai dhe argumentet e tij fituan. Viola i kish thĂ«nĂ«: “Do tĂ« flas”. Valteri e kish çuar tek Eleonora, njĂ« grua e veçantĂ«, qĂ« administronte QendrĂ«n kundra dhunĂ«s tĂ« Udines, e cila, pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« pas kaq kohĂ«sh, e kish bĂ«rĂ« tĂ« ndjehej nĂ« qendĂ«r tĂ« vĂ«mendjes dhe tĂ« dĂ«gjohej. “Do tĂ« tĂ« dĂ«rgoj nĂ« njĂ« vendstrehim me adresĂ« tĂ« fshehtĂ« – i kish thĂ«nĂ« – nuk Ă«shtĂ« larg nga Qendra e ModenĂ«s, atje ka gra qĂ« do tĂ« dinĂ« tĂ« tĂ« mbrojnĂ« e tĂ« tĂ« kuptojnĂ« si dhe njĂ« bibliotekĂ« tĂ« mirë  mund tĂ« zbulosh gjĂ«ra fantastike nĂ« ato libra, do ta shohĂ«sh qĂ« flasin edhe pĂ«r ty”.

Berat, maj 1996

“Kaluan katĂ«r javĂ« qĂ« nga ajo natĂ« dhune qĂ« pĂ«rjetova bashkĂ« me SonilĂ«n, kur erdhi njĂ« djalĂ« qĂ« foli me babain. Dua tĂ« martohem me ViolĂ«n, i kish thĂ«nĂ«. Babai e pĂ«rzuri. Pastaj erdhi tek unĂ« dhe mĂ« pyeti se kush ishte. “KurrĂ« s’e kam parĂ«â€, iu pĂ«rgjigja e sigurt. Ishte njĂ«ri nga ata tĂ« katĂ«rt qĂ« na kishin pĂ«rdhunuar. Ndryshon atmosfera nĂ« familjen time, ata alarmohen. Vendosin qĂ« tĂ« mos shkoj mĂ« nĂ« shkollĂ«, sepse jam e rrezikuar; veç kĂ«asj, duhet tĂ« jem gjihnjĂ« e shoqĂ«ruar nga dikush. Por javĂ«t kalojnĂ« dhe alarmi fashitet. Filloj tĂ« dal pĂ«rsĂ«ri, pak, me kujdes, por, sidoqoftĂ«, dal.
NjĂ« mĂ«ngjes qĂ« kisha shkuar tĂ« blija kripĂ«, shoh pĂ«rpara meje njĂ« Nissan tĂ« zi; kur arrij aty pranĂ«, dera e tij hapet kanat dhe njĂ« krah mĂ« kap e mĂ« tĂ«rheq brenda. Si gjithmonĂ« ai. Quhet Ahmet dhe mĂ« thotĂ« se Ă«shtĂ« mĂ« mirĂ« pĂ«r mua tĂ« mos nxjerr zĂ« e tĂ« rri e qetĂ«. Jam paralizuar dhe as qĂ« mĂ« shkon mendja tĂ« bĂ«rtas”.
“Do tĂ« vemi tek gjyshja ime – thtoĂ« ai – do t’i thuash qĂ« jemi fejuar dhe jemi arratisur, sepse njerĂ«zit e tu nuk duan qĂ« tĂ« martohemi”. Gjyshja, njĂ« fshatare plakĂ« qĂ« nuk i pranonte dot ndryshimet qĂ« kishin ndodhur, jetonte nĂ« Patos, ishte e sjellshme dhe e thjeshtĂ«, por unĂ« ndjehesha si nĂ« buzĂ« tĂ« greminĂ«s, pastaj kisha dhe njĂ« ide fikse nĂ« kokĂ«: si tĂ« gjeja mĂ«nyrĂ«n pĂ«r tĂ« ikur nga ajo botĂ« dhune seksuale dhe fizike ku mĂ« kish degdisur Ahmeti. Kalon njĂ« javĂ« e tĂ«rĂ« plot ankthe, pastaj njĂ« ditĂ« ai mĂ« thotĂ«: “Vishi kĂ«to rroba dhe laj flokĂ«t, do tĂ« vijnĂ« prindĂ«rit e mi, do tĂ« shkojmĂ« nĂ« shtĂ«pinĂ« tĂ«nde. Por kujdes, njĂ« fjalĂ« gabim po nxore, tĂ« vrava”.
“Mamaja dhe babai nuk dukeshin tĂ« habitur dhe as shumĂ« tĂ« emocionuar qĂ« po mĂ« shihnin pĂ«rsĂ«ri. Pyes veten se çfarĂ« i ka ndodhur familjes sime. NjĂ«herĂ« e njĂ« kohĂ« ne tre fĂ«mijĂ«t dhe prindĂ«rit ishim kaq tĂ« bashkuar, tĂ« qetĂ«, dhe tani qĂ« gjithçka ka ndryshuar, unĂ« nuk heq dorĂ«, ndjehem fajtore, dua pĂ«rsĂ«ri atĂ« jetĂ«n e hareshme. Por ajo kohĂ« i Ă«rket njĂ« Vendi qĂ« s’ekziston mĂ«, ku njĂ« vajzĂ« si unĂ« mund tĂ« rrinte nĂ« rrugĂ« e tĂ« luante deri natĂ«n vonĂ«, sepse nuk kishte rreziqe; ku fĂ«mijĂ«t i respektonin baballarĂ«t, ku meshkujt dhe femrat shkonin bashkĂ« nĂ« shkollĂ« deri sa merrnin maturĂ«n, tĂ« gjithĂ« qenĂ« barabar tĂ« varfĂ«r
 por tĂ« sigurt se mund tĂ« mbĂ«shteteshin tek fqinji. MegjithatĂ«, e tĂ«rĂ« kjo nuk vlejti mĂ« kur mĂ« tĂ« rinjtĂ« vendoseĂ«n tĂ« shihnin botĂ«n dhe tĂ« zhyteshin nĂ« tĂ«â€.
Ahmeti thotĂ«: “Ju kĂ«rkoj ndjesĂ«, por kjo ishte mĂ«nyra e vetme pĂ«r t’u martur me ViolĂ«n”. PrindĂ«rit e tij pĂ«rsĂ«risin se janĂ« mjaft tĂ« kĂ«naqur pĂ«r zgjedhjen qĂ« ka bĂ«rĂ« i biri. Babai im pĂ«rgjigjet: “Nuk ju besoj, lĂ«reni vajzĂ«n time”. E terrorizuar kĂ«rkoj sytĂ« e tij nĂ« heshtje, shpresoj tĂ« ndodhĂ« ndonjĂ« mrekulli, them me vete se ai patjetĂ«r do ta kuptojĂ« qĂ« jam peng, babai im Ă«shĂ« burrĂ« i mirĂ« dhe i zgjuar, nuk ka si tĂ« mos e kuptojĂ«. VĂ«llai im Bashkimi nxjerr pistoletĂ«n, Ahmeti i hakĂ«rrehet, i thotĂ« se vĂ«llai i tij Ă«shtĂ« drejtor i bankĂ«s sĂ« BerishĂ«s nĂ« VlorĂ« dhe se do ta vrasĂ«: mamaja ime merr Bashkimin, ndĂ«rsa Ahmeti dhe njerĂ«zit e tij mĂ« marrin mua.

Fier, gusht 1996

QĂ«ndrova tre muaj nĂ« Fier pĂ«r t’u bĂ«rĂ« shĂ«rbĂ«tore nĂ« shtĂ«pinĂ« e Ksenias, mamasĂ« sĂ« Ahmetit. Isha gjithĂ« vrraja, e veshur me lecka, e uritur
 punoja si mushkĂ«, gjithmonĂ« e fyer nga e Ă«ma dhe motra e tij: “Sa e shĂ«mtuar je, na qelbe, na e shpife”, thoshte Valbona, qĂ« ishte nĂ« njĂ« moshĂ« me mua, por ditĂ«t i kalonte duke lyer gishtat me manikyr, duke parĂ« televizionin italian e duke iu sjellĂ« rrotull tĂ« vĂ«llait. Darkave Ahmeti mĂ« mbyllte nĂ« dhomĂ« he gjithmonĂ« gjente njĂ« shkak pĂ«r tĂ« mĂ« zĂ«nĂ« me grushta e sheqlma. Me drurin qĂ« haja, mĂ« shuheshin edhe shpresat se njerĂ«zit e mi do tĂ« vinin tĂ« mĂ« shpĂ«tonin.
NjĂ« ditĂ« Ahmeti mĂ« thotĂ«: “Do tĂ« nisemi pĂ«r nĂ« Greqi, ka shkuar dhe yt vĂ«lla atje, kĂ«shtu qĂ« do tĂ« jesh e kĂ«naqur”.
Ksenia mĂ« dorĂ«zon njĂ« çantĂ« tĂ« mbushur me rroba, nga ato qĂ« im atĂ« nuk do tĂ« mĂ« kish lejuar kurrĂ« t’i vishja. Valbona papritur fillon tĂ« interesohet pĂ«r mua: “TĂ« mĂ«soj unĂ« tĂ« bĂ«sh tualet” thotĂ« ajo dhe pastaj bashkĂ« me tĂ« Ă«mĂ«n mĂ« presin gĂ«rshetat dhe m’i lyejnĂ« flokĂ«t tĂ« kuqe. Ajo bastardhja Ksenia mĂ« thonte se si, kur tĂ« shkoja nĂ« Greqi, do tĂ« martohesha me Ahmetin, djalin e saj tĂ« madh qĂ« ajo e adhuronte. UnĂ« e dija se kjo gjĂ« nuk do tĂ« ndodhte kurrĂ«, sepse kisha parĂ« njĂ« fotografi tĂ« tij ku kish dalĂ« me njĂ« fĂ«mijĂ« tĂ« vogĂ«l nĂ« krah dhe prapa qe shkruar se qe i biri
 pastaj dhe e Ă«ma u kish thĂ«nĂ« fqinjĂ«ve se unĂ« isha njĂ« mbesĂ« e saj qĂ« kisha mbetur jetime
 por mendoja qĂ«, nĂ«se do tĂ« shkoja nĂ« Greqi, do tĂ« gjeja vĂ«llanĂ« tim Bashkimin dhe ai do tĂ« mĂ« shpĂ«tonte. Kur jetonim tĂ« gjithĂ« nĂ« familje, nĂ«se ankohesha pĂ«r tĂ« apo ia ktheja
 mĂ« qetĂ«sonte duke mĂ« thĂ«nĂ« se do tĂ« mbetej gjithmonĂ« shoku im, se, po tĂ« dilte nevoja, ai do tĂ« mĂ« mbronte.
U frikësova vetëm kur, një minutë përpara se të nisesha me Nissan-in e Ahmeti, e ëma e tij më ndali dhe më bekoi jo një, po dy herë! Ai bekim qe si një mesazh vdekjeje.

Vlorë, gusht 1996

Nuk kisha bĂ«rĂ« kurrĂ« ndonjĂ« udhĂ«tim, nuk dija as qĂ« Greqia ishte nĂ« jug apo nĂ« veri tĂ« Beratit. NĂ« VlorĂ« ahmeti mĂ« mbylli me çelĂ«s brenda nĂ« makinĂ«: “PĂ«rndyrshe tĂ« vjedhin” mĂ« thotĂ«, dhe shkon vetĂ«m pak metra mĂ« tutje pĂ«r tĂ« folur me nga katĂ«r burra, ndĂ«rkohĂ« qĂ« hedh vazhdimisht vĂ«shtrime tĂ« alarmuara nĂ« drejtimin tim. I paguan ata tĂ« katĂ«r me njĂ« tufĂ«z kartĂ«monedhash dhe kthehet nĂ« makinĂ«. Duke pritur tĂ« niseshim, hymĂ« nĂ« njĂ« qebaptore pĂ«r tĂ« ngrĂ«nĂ« diçka. E pabesueshme, por nĂ« tavolinĂ«n pranĂ«, bashkĂ« me njĂ« grup djemsh, Ă«shtĂ« edhe vĂ«llai im Bashkimi. Kapem pas tij: “MĂ« shpĂ«to – i them – pĂ«r gjithĂ« tĂ« kĂ«qijat qĂ« mĂ« ke bĂ«rĂ«, pĂ«r tĂ« gjitha premtimet qĂ« mĂ« ke dhĂ«nĂ«, mĂ« shpĂ«to: po luaj mendsh”. Por ai mĂ« largon: “ShumĂ« vonĂ« – mĂ« thotĂ« – s’je mĂ« e virgjĂ«r, çfarĂ« do bĂ«sh po tĂ« mbetesh vetĂ«m? Ky ishte fati yt dhe mos u anko”.
Askush nuk e di të fshehtën time dhe kështu që askush nuk mund ta kuptojë pse ky qe çasti më i zi i jetës sime.
AtĂ« natĂ« hipim nĂ« njĂ« gomone, jemi njĂ«zet e tetĂ« vetĂ« dhe katĂ«r skafistĂ«t. ËshtĂ« vetĂ«m njĂ« vajzĂ« tjetĂ«r, por na e ndalojnĂ« tĂ« flasim me njĂ«ra-tjetrĂ«n. UnĂ« nuk mendoj, nuk reagoj, mĂ« intreson vetĂ«m si ta pĂ«rballoj tĂ« ftohtin. Pas pak nĂ« det fillojnĂ« dallgĂ«t, gomonia pĂ«rplaset sa andej – kĂ«ndej nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« padurueshme, unĂ« mbuloj kokĂ«n me xhaketĂ«: nuk dua tĂ« shoh, nuk dua tĂ« dĂ«gjoj. FillojnĂ« edhe motorĂ«t tĂ« bĂ«jnĂ« lodra. SkafistĂ«t vendosin tĂ« kthehen mbrapsht, por mĂ« pas kthejnĂ« mendje dhe vazhdojnĂ« udhĂ«timin. UnĂ« ende besoj se po shkojmĂ« nĂ« Greqi. Nuk di pĂ«rse e bĂ«ra, por nĂ« njĂ« moment flaka xhaketĂ«n dhe u hodha nĂ« ujĂ«. Ahmeti mĂ« kapi pĂ«r kĂ«mbĂ«sh kur kokĂ«n e kisha tashmĂ« nĂ« ujĂ«. MĂ« tĂ«rhoqi mbrapsht dhe mĂ« shembi nĂ« grushta.
ZbarkojmĂ« nĂ« njĂ« radĂ« tĂ« errĂ«t mes dy fareve larg njĂ«ri –tjetrit. TĂ« vĂ«rtetĂ«n e mĂ«soj nĂ« plazh: ndĂ«rsa zbret nga gomonia njĂ« djalĂ« i bĂ«rĂ« qull dhe i kallkanosur thotĂ«: “
sidoqoftĂ«, arritĂ«m nĂ« Itali!”. NĂ« Itali!?” bĂ«rtas duke parĂ« Ahmetin. Tre nga skafistĂ«t kanĂ« ikur tashmĂ«. UnĂ« filloj tĂ« ulĂ«ras: “Ç’punĂ« kemi ne nĂ« Itali, kĂ«tu nuk njohim njeri, nuk dua tĂ« rri”. Por Ahmeti mĂ« jep dy grushta fytyrĂ«s. UnĂ« rezistoj nĂ« mĂ«nyrĂ« pasive, ai mĂ« tĂ«rheq zbathur nĂ«pĂ«r dhe e gurĂ«. Askush nuk merret me ne. Ecim me marsh tĂ« shpejtuar pĂ«r orĂ« tĂ« tĂ«ra, pĂ«rgjatĂ« bregut, nĂ« errĂ«sirĂ«, mes ferrash e shkĂ«mbinjsh, nĂ« heshtje, pĂ«r tĂ« mos u dalluar. PĂ«rpara nesh, skafisti i katĂ«rt lĂ«viz nĂ« drejtim tĂ« tokĂ«s dy fenerĂ« qĂ« tĂ« na tregojĂ« rrugĂ«n. MĂ« ikĂ«n njĂ«ra nga kĂ«pucĂ«t, kthehem mbrapsht pĂ«r ta kĂ«rkuar, Ahmeti mĂ« tĂ«rheq nga bluza dhe ma gris. Tani jam edhe zbathur.
Në gjashtë të mëngjesit dy farët shuhen. Skafisti që na ka treguar rrugën thotë se jemi pranë Leçes. Këmbët më janë mbushur gjithë të gërvishur dhe shputat i kam të dërrmuara. E laj gjakun në një vijë uji.
NĂ« anĂ« tĂ« rrugĂ«s na presin disa makina. Ne hipim nĂ« njĂ« veturĂ« tĂ« bardhĂ« qĂ« e nget njĂ« mesogrua italiane, me flokĂ« tĂ« verdhĂ« tĂ« kapura bisht, e shĂ«ndoshĂ«. Ahmeti i jep pesĂ«qindmijĂ« lireta, por udhĂ«timi s’mban as njĂ« orĂ«. NĂ« stacionin e Leçes ajo na dorĂ«zon dy bileta pĂ«r Milano.

Milano, 14 shtator 1996

NĂ« tren na presin dy vĂ«llezĂ«r tĂ« Ahemtit, njĂ« kushĂ«ri dhe e dashura e tij, Lola. Na çojnĂ« hĂ« htelin ‘2 giardini’. MĂ« mbyllin nĂ« njĂ« dhomĂ« ku mĂ« lĂ«nĂ« pa ngrĂ«nĂ« e pa pirĂ«. QĂ«ndrova nĂ« atĂ« dhomĂ« tre ditĂ«, gjithĂ« kohĂ«n e kalova duke dĂ«gjuar zhurmat qĂ« vinin nga korridori dhe nga dhomat e tjera. NĂ« atĂ« hotel tĂ« gjithĂ« flisnin shqip. GratĂ« ktheheshin nĂ« tre tĂ« natĂ«s dhe bĂ«nin dushe qĂ« s’kishin tĂ« mbaruar, pastaj fillonte batĂ«rdia: ulĂ«rima, sende qĂ« vĂ«rviteshin pĂ«rtokĂ«. Nuk kisha as idenĂ« mĂ« tĂ« vogĂ«l se ku gjendesha.
Hap derĂ«n Lola: “NjĂ« goxha surprizĂ« pĂ«r ty, shpirt!”, mĂ« thotĂ«, duke nxjerrĂ« nga njĂ« çantĂ« e madhe breçka tip tanga, rexhipeta prej tyli tĂ« zi, njĂ« bluzĂ« lamĂ© tĂ« gjatĂ« deri tek tĂ« ndenjurat dhe ca funde tĂ« shkurtra tip pareo. “Shpirti, nĂ« Itali njerĂ«ezit vishen dhe lyhen sipas modĂ«s, nĂ« qoftĂ« se do punĂ«, duhet tĂ« bĂ«sh edhe ti kĂ«shtu”. Ahmeti mĂ« kish thĂ«nĂ« se nĂ« Itali gjithĂ«secili shfrytĂ«zon atĂ« qĂ« di tĂ« bĂ«jĂ«, kĂ«shtu qĂ« unĂ« mund tĂ« punoja si kĂ«ngĂ«tare. QĂ« fĂ«mijĂ« kam kĂ«nduar nĂ« shkollĂ« si soprano, tetĂ« vjeç kisha fituar çmimin e parĂ« dhe nĂ« shtĂ«pinĂ« time varur nĂ« mur ishte fotografia e ditĂ«s kur kisha kĂ«nduar pĂ«r Enver HoxhĂ«n, tĂ« cilit i kisha dhĂ«nĂ« edhe njĂ« tufĂ« tĂ« madhe me lule. Babai im ua tregonte tĂ« gjithĂ«ve atĂ« fotografi. Ideja qĂ« tĂ« mĂ« vinte tĂ« kĂ«ndoja mĂ« ishte dukur ideja e parĂ« e mirĂ« e atij maskarai. Tani edhe Lola, e dashura e vĂ«llait tĂ« tij, me sa duket mĂ« pĂ«rfytyronte si kĂ«ngĂ«tare tĂ« ardhshme.
“Shpirti, duhet tĂ« vĂ«sh pak xhel te flokĂ«t; shpirti, hĂ«, vĂ«r njĂ« çikĂ« tĂ« kuq se nuk tĂ« ha; shpirti, duhet tĂ« mĂ«sosh tĂ« ecĂ«sh me taka”.
Papritur vjen Ahmeti: “Kam gjetur njĂ« punĂ« pĂ«r ty, Viola”, dhe unĂ«: “Do kĂ«ndoj?”. “Jo, do tĂ« punosh nĂ« njĂ« fabrikĂ« peshku”. Isha shumĂ« e lodhur pĂ«r ta duruar drurin, prandaj nuk protestova, por mendimi qĂ« do tĂ« pĂ«rfundoja nĂ« njĂ« fabrikĂ«t Ă« shifur e tĂ« qelbur konservash peshku, mĂ«neveriti. Lola e humbet durimin. NĂ« makinĂ« jemi katĂ«r: Lola, i dashuri i saj, Ahmeti dhe unĂ«. MĂ« japin njĂ« pashaportĂ«. “Po mua s’mĂ« quajnĂ« Athina!” protestoj unĂ«. Ahmeti ka njĂ« zĂ« tĂ« frikshĂ«m: “Do pĂ«rdorĂ«sh kĂ«tĂ« emĂ«r, do tĂ« thuash se je tetĂ«mbĂ«dhjetĂ« vjeç dhe qĂ« ke lindur nĂ« Greqi, pĂ«rndryshe nuk tĂ« marrin nĂ« punĂ«. E shkreta ti po bĂ«re ndryshe”.
NdalojmĂ« nĂ« rrugĂ«n Sacra. Lola zbret: “Hajde, shpirt, do tĂ« tĂ« shoqĂ«roj unĂ«â€. Ecim pĂ«rgjatĂ« njĂ« muri tĂ« lartĂ«, unĂ« e ndjek e shqetĂ«suar. NĂ« njĂ« moment ndalet, zbĂ«rthen xhinset dhe i heq: “U çmĂ«nde – i thĂ«rras – do tĂ« tĂ« heqin nga puna”. Ajo qesh met Ă« madhe: “Sa budallaqe je, fabrika e peshkut Ă«shtĂ« rruga, kjo qoshja kĂ«tu Ă«shtĂ« zyra jote, ti do tĂ« jesh prostitutĂ« si unĂ«, si tĂ« gjitha!”. Tamam atĂ«herĂ« m’u duk sikur mĂ« ra qielli mbi kokĂ«: “Jam e vdekur – mendova – pra, jam e vdekur, pĂ«r prindĂ«rit e mi, pĂ«r motrĂ«n e vĂ«llanĂ«, pĂ«r veten time: unĂ« jam e vdekur”. MĂ« dukej sikur mĂ« kalonte nĂ«pĂ«r trup rrymĂ« elektrike, aq shumĂ« dridhesha: mĂ« kish pushtuar dĂ«shira qĂ« tĂ« vdisja, prandaj u hodha nĂ« mes tĂ« rrugĂ«s, ndĂ«rkohĂ« makinat iu binin papushim burive, unĂ« qĂ« shihja fenerĂ«t e tyre tek pĂ«rziheshin nĂ« njĂ« vorbull dritash dhe Lola qĂ« mĂ« tĂ«rhoqi prej andej. Mbi aty edhe makina e dymaskarenjve, qĂ« mĂ« hipĂ«n me forcĂ« e mĂ« çuan nĂ« hotel. Qaja e dĂ«shpĂ«ruar. NĂ« dhomĂ« Ahmeti m’i shkuli rrobat nga trupi, mĂ« hyri nĂ« shqelma duke mĂ« goditur nĂ« stomak e pastaj mĂ« lidhi mbi krevat. MĂ« rrihte me njĂ« tub tek shputat e kĂ«mbĂ«ve. UnĂ« ulĂ«risja, thĂ«rrisja time mĂ«, kĂ«rkoja ndihmĂ«, por askush s’u bĂ« i gjallĂ«. Vazhdoi kĂ«shtu pĂ«r disa orĂ« dhe unĂ« nuk arrija tĂ« vdisja.
Jo shumĂ« larg nga Viola, qĂ« i kalon tashmĂ« ditĂ«t nĂ« trotuaret e rrugĂ«s Sacra, jeton ose ndofta mbijeton motra e saj e madhe qĂ«, prej disa muajsh, Ă«shtĂ« nĂ« Rovigo. E arratisur nga shtĂ«pia qĂ« gjashtĂ«mbĂ«dhjetĂ« vjeç pĂ«r njĂ« djalĂ« me tĂ« cilin qe e dashuruar, Nina jetoi me tĂ« katĂ«r vjet nĂ« Patos tĂ« Fierit. Por historia e tyre mori fund, ngaqĂ« edhe i dashuri i saj donte tĂ« shihte botĂ«n e tĂ« zhytej nĂ« tĂ«. Nina ishte katandisur pĂ«r bukĂ«n e gojĂ«s kur shfaqet Gavrtili, shoku i ngushtĂ« i Ahmetit, i cili e bind t’i hyjnĂ« bashkĂ« aventurĂ«s italiane. Kushtet janĂ« tĂ« qarta: Nina do tĂ« punojĂ« si prostitutĂ«, ndĂ«rsa ai do tĂ« organizojĂ« gjithçka; pĂ«rsa i pĂ«rket parave, gjysmĂ« pĂ«r gjysmĂ«. ËshtĂ« edhe njĂ« premtim qĂ« Nina e ve si kusht pĂ«r t’u nisur nĂ« Itali: sĂ« bashku duhet tĂ« kĂ«rkojnĂ« ViolĂ«n, nga e cila nuk ka mĂ« asnjĂ« lajm. TĂ« dyja motrat gjithmonĂ« janĂ« dashur shumĂ« dhe s’kan rreshtur kurrĂ« sĂ« kĂ«rkuari njĂ«ra – tjetrĂ«n. Por marrĂ«veshja e tyre nuk zgjat mĂ« shumĂ« se njĂ« mĂ«ngjes: paratĂ«, me dhunĂ«, i merr tĂ« gjitha Gavrili, asaj s’i mbetet veç lodhja e zhgĂ«njimi. E pamundur Ă«shtĂ« tĂ« gjendet edhe Viola, Gavrili betohet se nuk ka arritur tĂ« sigurojĂ« asnjĂ« lajm pĂ«r tĂ«.
Por kjo gjendje nuk zgjat shumĂ«. nĂ« barin ku Nina shkon darkave pĂ«r tĂ« pirĂ« ndonjĂ« gjĂ« tĂ« ngrohtĂ«, e pikas Luixhi, njĂ« punĂ«tor tridhjetĂ«vjeçar. ËshtĂ« njĂ« njeri i thjeshtĂ« dhe i ndrojtur. Lidhin miqĂ«si, Nina Ă«shtĂ« e hijshme, me flokĂ« nĂ« ngjyrĂ« tĂ« çelur, me tĂ« imĂ«ta, dhe njĂ« zĂ« gazmor e tĂ« Ă«mbĂ«l: duket sikur ajo punĂ« e mjerĂ« qĂ« ka bĂ«rĂ« para bareve e nganjĂ«herĂ« nĂ«pĂ«r shtĂ«pira, as e ka cikur fare. Luixhi dashurohet pas saj, do tĂ« martohet. Ai jeton nĂ« njĂ« fshat tĂ« vogĂ«l e tĂ« humbur tĂ« rrafshultĂ«s venete sĂ« bashku me tĂ« Ă«mĂ«n, njĂ« grua e moshuar dhe mjaft besimtare; e di mirĂ« qĂ« njĂ« italiane nuk do tĂ« pranonte tĂ« martohej me tĂ«, pasi kĂ«shtu i binte tĂ« martohej edhe me nĂ«nĂ«n e tij, me vetminĂ«, me mĂ«rzinĂ«. Nuk Ă«shtĂ« e rastit qĂ« nĂ« fshatin e tij shumĂ« vetĂ« kanĂ« marrĂ« gra shqiptare. Nina do tĂ« donte tĂ« pranonte, por duhet tĂ« çlirohet njĂ«herĂ« nga Gavrili, pa rrezikuar kokĂ«n. TĂ« tre arrijnĂ« nĂ« njĂ« marrĂ«veshje: Luixhi do ta blejĂ« NinĂ«n. Çmimi i vendosur: pesĂ«mbĂ«dhjetĂ« milionĂ«, gjithĂ« kursimet e tij tĂ« dhjetĂ« vjetĂ«ve punĂ« nĂ« fabrikĂ«. SĂ« Ă«mĂ«s nuk do t’i thotĂ« se Ă«shtĂ« shqiptare, Nina e flet shumĂ« mirĂ« dialektin venet dhe nga pamja, bionde, e hollĂ« siç Ă«shtĂ«, mund tĂ« ishte fare mirĂ« nga kĂ«to anĂ«.
Që nga dita e martesës Nina është në rrezik, mund ta kërcënojnë duke i treguar të vjehrrës dhe të afërmve të tjerë të tij historinë e saj të vërtetë. I pari është Gavrili që mund ta bëjë këtë dhe pastaj banda e shokëve të tij, kriminelë pa skrupuj, mbi të cilët thuhet se rëndojnë vrasjet e disa grave.
Në aventurën italiane të Ninës, pas shumë kërkimesh u arrit edhe takimi me Violën, por ky ndodhi kur ajo nuk ishte martuar ende. Pas martesës takimet me Violën u bënë të pamundura, pasi, duke ardhur ajo në shtëpinë e tyre, rreziku për të dalë në shesh e vërteta, rritej mjaft dhe ky do të ishte fundi i saj.
Bashkimi, vĂ«llai i ViolĂ«s dhe i NinĂ«s, Ă«shtĂ« tridhjetĂ« e katĂ«r vjeç. Me rĂ«nien e socializmit nĂ« ShqipĂ«ri ai ishte nga tĂ« parĂ«t qĂ« e la kĂ«tĂ« vend. Lakmonte tĂ« kishte makinë  para. I ati, Kostandini, bĂ«ri tĂ« pamundurĂ«n pĂ«r ta mbajtur nĂ«n fre: “Po pse gjithĂ« kjo marrĂ«zi – i bĂ«rtiste – pse gjithĂ« kjo lakmi?!”. Por ai vazhdonte tĂ« shihte Ă«ndrra. PĂ«rfundoi nĂ« burg, tre muaj nĂ« Greqi dhe dy muaj nĂ« ZvicĂ«r. Sa herĂ« kthehej, megjithatĂ«, sillte shumĂ« para nĂ« shtĂ«pi; tufa me para rritej nĂ« çdo rrugĂ« qĂ« bĂ«nte, por askush nuk kishte tĂ« drejtĂ« t’i pĂ«rdorte, babai e kish ndaluar kĂ«tĂ« gjĂ«. “Na mjaftojnĂ« paratĂ« tona pĂ«r tĂ« jetuar” thoshte me pĂ«rbuzje ai qĂ« fundin e socializmit e kish pĂ«rjetuar si fundin e jetĂ«s sĂ« tij, tĂ« njĂ« jete tĂ« vĂ«nĂ« nĂ«pĂ«r hulli tĂ« qarta e tĂ« palĂ«vizshme.
TĂ« gjithĂ« nĂ« familje e dinin qĂ« Bashkimi merrej me trafik droge dhe armĂ«sh, por me tregti femrash jo, askujt s’i shkonte nĂ«pĂ«r mend, edhe pse dihej qĂ« Bashkimi sillej mjaft egĂ«r me femrat. TĂ« gjithĂ« heshtnin, pasi ndaj djalit tĂ« madh tregohet kurdoherĂ« respekt dhe bindje. Ai ishte arrogant, i dhunshĂ«m, drogohej; e megjithatĂ«, tĂ« dy motrat i bindeshin urdhĂ«rave tĂ« tij, i shĂ«rbenin tĂ« frikĂ«suara, ashtu tĂ« mbyllura, duke e ruajtur secila pĂ«r vete tĂ« fshehtĂ«n e saj

Kostandin Kastrioti, i jati, bashkĂ« me tĂ« vetmen organizatĂ« shoqĂ«rore nĂ« tĂ« cilĂ«n e gjente veten, kishte parĂ« t’i shkatĂ«rrohej edhe ajo pak qetĂ«si ekonomike qĂ« kish pasur.
FalĂ« njĂ« ligji tĂ« 1990-s, ai kish mundur tĂ« trashĂ«gonte njĂ« goxha pronĂ« qĂ« kish qenĂ« pĂ«rpara Lufte e babait tĂ« tij, por qĂ« edhe mĂ« vonĂ« familja kish vazhduar ta punonte: treqind rrĂ«njĂ« ullinj dhe njĂ« pemĂ«tore. Kostandini nisej nga shtpĂ«ia pa zbardhur ende dhe bĂ«nte nĂ« kĂ«mbĂ« mbi dhjetĂ« kilometra pĂ«r tĂ« arritur atje ku kish tokĂ«n; qĂ«nronte aty disa ditĂ« pĂ«r t’i bĂ«rĂ« shĂ«rbime tokĂ«s, pĂ«r t’iu gĂ«zuar asaj si dhe pĂ«r tĂ« mbledhur prodhimin. Pastaj kthehej nja dy-tre ditĂ« nĂ« shtĂ«pi pĂ«r t’u shplodhur. Kjo ishte pasuria, por dhe kĂ«naqĂ«sia e tij. TĂ« gjithĂ« e mbanin pĂ«r njeri bujar, qĂ« s’rrinte kurrĂ« pa iu çuar fqinjĂ«ve nga njĂ« shportĂ« me fruta apo, kur ishte koha, edhe nga njĂ« shishe me vaj ulliri tĂ« mirĂ«. Deri sa njĂ« ditĂ« tĂ« acartĂ« dimri, duke shkuar pĂ«r te toka e tij, sheh se tĂ« gjithĂ« ullinjtĂ« ia kishin prerĂ« pĂ«r t’i shitur si dru zjarri; e kuptoi atĂ«herĂ« qĂ« jeta e tij mori fund dhe nĂ« moshĂ«n gjashtĂ«dhjetĂ«vjeçare u plak pĂ«rnjĂ«herĂ« e u dorĂ«yua; bashkĂ« me dĂ«shirĂ«n pĂ«r jetĂ«n, i iku dhe fuqia, e njĂ« fshatar i pafuqishĂ«m nuk vlen më  Ndofta edhe pĂ«r kĂ«tĂ«, i biri nuk e respektotne Konstadinin.
Mamaja e ViolĂ«s, e NinĂ«s dhe e Bashkimit, tregojnĂ« tĂ« bijat, Ă«shtĂ« njĂ« “copĂ« mishi me dy sy”, qĂ« vetĂ«m tek i biri e ka mendjen. TĂ« dyja vajzat i mundon mendimi se sa ishte nĂ« dijeni ajo pĂ«r tragjedinĂ« e tyre dhe sa hiqej sikur s’dinte gjĂ«. NĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«, pĂ«r tĂ« mbrojtur Bashkimin nga hakmarrja e bandave me tĂ« cilat qe ngatĂ«rruar, ajo i la tĂ« dyja vajzat nĂ« mĂ«shirĂ« tĂ« fatit. Asaj nuk i interesonte tĂ« dinte se sa pĂ«rgjegjĂ«si kishte i biri pĂ«r dhunĂ«n ndaj ViolĂ«s dhe zhdukjen e saj, as donte t’ia dinte nĂ«se ai qĂ« kish çuar. NinĂ«n nĂ« Itali ishte miku dhe bashkĂ«punĂ«tori i Bashkimit; donte vetĂ«m qĂ« ai tĂ« shpĂ«tonte, tĂ« tjerat pastaj, pĂ«rfshirĂ« edhe jeta e tĂ« bijave, pĂ«r tĂ« nuk kishin dhe aq rĂ«ndĂ«si. Por vizioni qĂ« ka ajo pĂ«r marrĂ«dhĂ«niet familjare nuk duhet gjykuar keq. Duke qenĂ« se ka jetuar mes njĂ« kulture ku asaj vetĂ« tĂ« parĂ«s nuk i janĂ« njohur tĂ« drejtat elementare, i duket “e natyrshme” tĂ« vlerĂ«sojĂ« shumĂ« mĂ« tepĂ«r tĂ« ardhmen e djalit sesa atĂ« tĂ« dy vajzave.

Milano, dimër 1996

“DitĂ«t e para tĂ« jetĂ«s si skllave, qĂ« at e quanin punĂ«, Lola hipte nĂ« makinat e klientĂ«ve bashkĂ« me mua. MĂ« mĂ«sonte si t’ua vija prezervativin e madje dhe si ta largoja neverinĂ« qĂ« mĂ« ngjallnin. Disa i kishin tĂ« brendshmet tĂ« pista, tĂ« tjerĂ« qelbeshin erĂ« hudhĂ«r e djersĂ«. Kur fillova tĂ« shkoja vetĂ«m, shpesh ma hidhnin duke mĂ« dhĂ«nĂ« para fallso, dhe tĂ« mendosh qĂ« ua thoja tĂ« gjithĂ«ve se Ahmeti ishte kriminel. Vazhdimisht qaja, ndokujt i tregova edhe historinĂ« time, por askush nuk pati kurrĂ« mĂ«shirĂ« pĂ«r mua, askujt nuk i shkoi mendja tĂ« mĂ« ndihmonte”.
Viola dilte nga shtĂ«pia nĂ« periferi tĂ« Milanos, ku jetonte bashkĂ« me Ahmetin dhe tre çifte tĂ« tjerĂ« shqiptarĂ«sh, fiks nĂ« njĂ« tĂ« drekĂ«s pĂ«r t’u kthyer pastaj nĂ« tre tĂ« natĂ«s. Ishte gjithnjĂ« nĂ« shĂ«njestĂ«r: “MĂ« silleshin pĂ«rqark me njĂ« motor tĂ« vogĂ«l dhe, po tĂ« provoja tĂ« ulesha pak, mĂ« zhdĂ«pnin nĂ« dru. NganjĂ«herĂ« mĂ« zinte gjumi nĂ« kĂ«mbĂ«. HerĂ« tĂ« tjera u merrja leje qĂ« tĂ« urinoja pas njĂ« peme tĂ« madhe, e vetmja mĂ«nyrĂ« pĂ«r t’u shplodhur njĂ« çast. Trupi im sikur nuk gjallonte, kisha filluar tĂ« mos ndjeja as uri, le qĂ« pĂ«r ditĂ« tĂ« tĂ«ra ai edhe harronte tĂ« mĂ« jepte pĂ«r tĂ« ngrĂ«nĂ«.
HerĂ« pas here mĂ« detyronte t’u telefonoja prindĂ«rve, tĂ« cilĂ«t tashmĂ« telefonin e kishin pranĂ« shtĂ«pisĂ«. UnĂ« formoja numrin, ndĂ«rsa ai mĂ« drejtonte pistoletĂ«n nĂ« tĂ«mth. Atyre u thoja: “Po, po, jemi shumĂ« mirĂ«â€. Ata mĂ« tregonin se si kishin pritur pĂ«r vizitĂ« njerĂ«zit e Ahmetit, qĂ« kishin shkuar pĂ«r t’i qetĂ«suar. NĂ« njĂ« nga kĂ«to biseda mĂ«sova se Nina ishte nĂ« Itali, m’u duk si njĂ« rreze drite nĂ« errĂ«sirĂ«. Por unĂ« isha tashmĂ« e terrorizuar. Sa herĂ« Ahmeti takohej me shokĂ«t, e dĂ«gjoja qĂ« flisnin pĂ«r femra tĂ« vrara”.
NjĂ« nga fatzezat qĂ« banonte sĂ« bashku me ViolĂ«n dhe Ahmetin ishte Eva, nga njĂ« familje fshatare, e cila kish pranuar tĂ« vinte nĂ« Itali me tĂ« fejuarin pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« punĂ«n e prostitutĂ«s pĂ«r njĂ« periudhĂ« tĂ« shkurtĂ«r kohe, aq sa i duhej tĂ« mblidhte paratĂ« qĂ« tĂ« blinte shtĂ«pi. Sigurisht qĂ« nuk e dinte se ç’e priste. “GjĂ«ja e parĂ« qĂ« mĂ« tronditi – tregon Viola – ishte se EvĂ«s i mungonin tre gishta: ia kishte prerĂ« krimineli me tĂ« cilin jetonte. TĂ« gjitha masakroheshim sistematikisht, por rrahjet tĂ« cilave u nĂ«nshtrohej Eva ishin mĂ« tĂ« rĂ«ndat.
Krimineli ia fillonte sapo ktheheshim nga puna. E pĂ«rplaste pas muri, e hidhte pĂ«r tokĂ«, e detyronte me shqelma qĂ« tĂ« ngrihej pĂ«rsĂ«ri. NjĂ« herĂ« nuk munda tĂ« ulesha pĂ«r tre ditĂ« rresht nĂ« tavolinĂ«. Ndjeja neveri vetĂ«m duke e parĂ« ushqimin. NjĂ« ditĂ«, teksa po uleshim mĂ« nĂ« fund tĂ« gjithĂ« nĂ« tryezĂ« pĂ«r tĂ« ngrĂ«nĂ« qofte me pure, ai iu vĂ«rsul EvĂ«s dhe ia kĂ«rciti me njĂ« grusht dĂ«rrmues nĂ« fytyrĂ«, sa njĂ« shkulmĂ« gjaku shkoi e ra mu nĂ« purenĂ« time e u ngul aty ashtu e kuqe dhe vezulluese, ndĂ«rsa unĂ« vrapova nĂ« banjo qĂ« tĂ« villja. “Po s’e shihni qĂ« po e vret!” brita unĂ«. Ahmeti ma ktheu: “Shih punĂ«t e tua, pĂ«rndryshe pĂ«rfundon dhe ti si ajo: Ă«shtĂ« femra e tij dhe bĂ«n çfarĂ« tĂ« dojĂ« me tĂ«â€. Nuk ishte jetĂ« ajo. E dĂ«shpĂ«ruar, por edhe budallaqe dhe e papĂ«rgjegjshme, i them njĂ« ditĂ« LolĂ«s se nuk po mundja ta pĂ«rballoja dot atĂ« lloj jete dhe i kĂ«rkova tĂ« mĂ« ndihmonte qĂ« tĂ« arratisesha. Por ajo shkoi shpejt tek Ahmeti dhe ia tha. E kuptova sapo u ktheva nga puna. Ahmeti kishte njĂ« sjellje dhe vĂ«shtrim hakĂ«rrues, por nuk fliste. UnĂ« isha bĂ«rĂ« si njĂ« copĂ« akulli, kĂ«mbĂ«t dhe duart nuk i ndjeja mĂ«, kisha njĂ« nevojĂ« tĂ« ethshme pĂ«r t’u ngrohur, pĂ«r tĂ« ndenjur gjatĂ« nĂ«n dushin e nxehtĂ«, ja çfarĂ« doja. Por sapo hapa ujin, erdhi Ahmeti qĂ« ma zuri dorĂ«n tek doreza e rubinetit dhe nuk ma la ta hiqja. UnĂ« u tremba pĂ«r tmerr dhe qĂ«ndrova pa lĂ«vizur. Ai hapi rubinetin e ujit tĂ« ftohtĂ« dhe mĂ« tha: “Lahu, se ma shpife, hajde, lahu”. Pas krupĂ«s sĂ« gjithĂ« atyre orĂ«ve punĂ«, pas tĂ« ftohtit qĂ« mĂ« kish shkuar deri nĂ« tru, qĂ« mĂ« kish depĂ«rtuar nĂ«pĂ«r kocka e mĂ« kish mpirĂ« lĂ«kurĂ«n e fytyrĂ«s e tĂ« kĂ«mbĂ«ve, qĂ«ndroja e palĂ«vizur, e poshtĂ«ruar, nĂ«n njĂ« dush tĂ« ftohtĂ« akull, e tĂ«rbuar nga zemĂ«rimi dhe urrejtja. Kapesha pas asaj urrejtjeje, tĂ« cilĂ«n e ndjeja si tĂ« vetmen arsye pĂ«r tĂ« mbetur gjallĂ« nĂ« kĂ«tĂ« botĂ«. Ahmeti mĂ« nxori nga dushi dhe mĂ« hodhi nĂ« krevat, ku u mbĂ«shtolla me çarçafĂ« pĂ«r t’u tharĂ« e pĂ«r t’u mbrojtur, por ai m’u sul, mĂ« tĂ«rhoqi pĂ«r flokĂ«sh e mĂ« nxori nga krevati, mĂ« lidhi nĂ« njĂ« kolltuk. Isha e nxirĂ« dhe e mbaruar, e megjithatĂ« mĂ« e keqja nuk kishte ardhur ende. Nuk e kuptova se çfarĂ« po bĂ«nte, por nĂ« njĂ« moment nxora njĂ« ulĂ«rimĂ« ngaqĂ« ndjeva njĂ« goditje dĂ«rrmuese qĂ« mĂ« pĂ«rshkoi trupin. GjashtĂ« herĂ« Ahmeti mĂ« kaloi rrymĂ« elektrike nĂ«pĂ«r trup dhe pushoi vetĂ«m atĂ«here kur pa se mund t’i ngelja nĂ« dorĂ«.
Tani Viola punon nĂ« trotuaret e Sesto San Giovanni-t, pĂ«rpara bar Carducci-t. HerĂ« pas here ndalet aty njĂ« djalĂ« shqiptar, qĂ« ka njĂ« makinĂ« tĂ« bukur dhe Ă«shtĂ« shumĂ« i sjellshĂ«m. Quhet Hysen dhe duket se interesohet pĂ«r fatin e ViolĂ«s. E pyet se si sillet Ahmeti, i thotĂ« se do ta lidhĂ« me prindĂ«rit e i premton se do t’ia kĂ«rkojĂ« tĂ« motrĂ«n. Sigurisht qĂ« nuk i thotĂ« se ai e di shumĂ« mirĂ« ku gjendet Nina, pasi njeh Gavrilin, por njeh edhe Ahmetin; ky druhet para tij, pasi e di se Ă«shtĂ« mĂ« i fortĂ«, mĂ« i pasur, mĂ« i respektuar, por, mbi tĂ« gjitha, ia ka shumĂ« frikĂ«n. Viola ka mĂ«suar qĂ« mos ketĂ« besim tek asnjĂ«. E ndjen qĂ« jeton mes ujqish. Por Hyseni Ă«shtĂ« mĂ« i sjellshĂ«m, mĂ« i zgjuar, mĂ« elegant nga gjithĂ« tĂ« tjerĂ«t, prandaj njĂ« ditĂ« ajo pranon tĂ« hipĂ« nĂ« makinĂ«n e tij qĂ« tĂ« shkojnĂ« tĂ« pinĂ« diçka, ndĂ«rsa ai do tĂ« paguajĂ« si klient i rregullt. Viola hyn nĂ« makinĂ«, ndĂ«rsa ai i fut marshin e fundit, kalon semaforĂ«t e kuq, manovron midis trafikut, i bie burisĂ« sikur tĂ« kishte ndonjĂ« urgjencĂ«. Viola e kupton qĂ« e kanĂ« rrĂ«mbyer. PĂ«rpiqet tĂ« marrĂ« njĂ« pamje kryelartĂ«, hiqet se s’ka asnjĂ« kundĂ«rshtim pĂ«r atĂ« qĂ« po ndodh, pasi kĂ«shtu mendon se mund t’i pakĂ«sojĂ« disi rreziqet qĂ« e presin. Makina ndalet vetĂ«m kur mbĂ«rrijnĂ« nĂ« MonxĂ«.

Trieste, Prokuroria e Republikës, 13 tetor 1997

Nga procesverbali i marrjes së informacionit, përpiluar prej Zëvendësprokurorit dr. Raffaele Tito:
“NĂ« MonxĂ« mbĂ«rritĂ«m tek njĂ« pallat i vogĂ«l, ku po mĂ« prisnin tre persona qĂ«, siç doli mĂ« vonĂ«, ishin vĂ«llezĂ«rit e Hysenit, Dashi (njĂ«zet e pesĂ« vjeç, me flokĂ« gĂ«shtenjĂ« kaçurrela, tĂ« rritura nga pas, sy tĂ« zinj, i dobĂ«t), Agroni (tridhjetĂ« vjeç, me flokĂ« paksa tĂ« thinjura, trup normal, flet mirĂ« gjermanisht dhe italisht), xheladini (nĂ«ntĂ«mbĂ«dhjetĂ« vjeç, me flokĂ« tĂ« gjata gĂ«shtenjĂ«, sy tĂ« futura pĂ«rbrenda, me trup mĂ« tĂ« shkurtĂ«r se dy tĂ« tjerĂ«t). TĂ« tre, duke ma zĂ«nĂ« gojĂ«n qĂ« tĂ« mos bĂ«rtisja, mĂ« detyruan tĂ« hyja, me sytĂ« e lidhura dhe nĂ« njĂ« gjendje gjysmĂ« tĂ« pavetĂ«dijshme nga tmerri, nĂ« njĂ« apartament ku Hyseni, pasi mĂ« lidhi kĂ«mbĂ« e duar, mĂ« shkallomoi me grushta, deri sa erdhi Dashi, qĂ« nuk e la tĂ« vazhdonte mĂ«, duke i kujtuar se, po tĂ« mĂ« vriste, do t’u hapeshin telashe. Hyseni pastaj nuk u ndje, por gjatĂ« natĂ«s, kur unĂ« isha nĂ« njĂ« gjendje mpirjeje sa nuk e ndjeja mĂ« trupin nga dhimbjet, e pĂ«rhumbur nĂ« njĂ« topitje irreale ku mendime tĂ« copĂ«zuara ndiqnin njeri – tjetrin krejt pa lidhje, ai mĂ« pĂ«rdhunoi disa herĂ«.
QĂ«ndrova nĂ« shtrat, me trupin e rraskapitur nga dhimbjet dhe e dĂ«shpĂ«ruar, nga 15.11.96 deri mĂ« 17.11.96, pa futur gjĂ« nĂ« gojë  Ndjenja e izoluar dy javĂ« nĂ« atĂ« apartament nĂ« MonxĂ«, pa mundur tĂ« kuptoja se ku gjendesha, pa mundur tĂ« dilja as nĂ« tarracĂ« apo tĂ« shihja nga dritarja. Laja rrobat e disa vetĂ«ve, por nuk mĂ« lejohej qĂ« t’i nderja. GjatĂ« gjithĂ« kĂ«saj periudhe Hyseni mĂ« pĂ«rdhunonte sistematikisht dhe mĂ« rrihte vetĂ«m pas nuk i pĂ«rulesha e t’i thoja tĂ« dua, ndonĂ«se tĂ« gjithĂ« urdhĂ«rat e tij pĂ«rmbushja tamam si skllave, duke mĂ« çuar edhe natĂ«n qĂ« tĂ« mĂ« detyronte tĂ« bĂ«ja çfarĂ« tĂ« donte”.
Viola jeton nĂ« njĂ« gjendje tĂ« dĂ«shpĂ«ruar, ka gjetur njĂ« mĂ«nyrĂ« pĂ«r t’u mbrojtur duke mos menduar, duke mos reaguar, duke u distancuar gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ« nga trupi i saj.
HerĂ«n e parĂ« qĂ« doli nĂ«pĂ«r MonxĂ«, Hyseni e çoi nĂ« apartamentin e njĂ« shqiptari zeshkan, trupmadh, i cili nga brendĂ«sia e njĂ« televizori tĂ« vjetĂ«r nxori njĂ« pako nĂ« formĂ« tulle, me ngjyrĂ« jeshile tĂ« errĂ«t, mbĂ«shtjellĂ« me letĂ«r plasmasi transparente. Hyseni e fut nĂ« njĂ« çantĂ«. ÇuditĂ«risht flet shumĂ«, kur hipin nĂ« makinĂ« tregon se ajo qĂ« pa ishte drogĂ« dhe se ai prej vitesh shpĂ«rndan nĂ«pĂ«r gjysmĂ«n e EuropĂ«s sasira tĂ« mĂ«dha droge nga tĂ« gjitha llojet. Merr drejtimin pĂ«r nĂ« Komo. Ndalet pĂ«rpara njĂ« bari, nxjerr qĂ« nga poshtĂ« timonit pistoletĂ«n me silenciator. PĂ«rpara barit ndodhet njĂ« djalĂ« biond, i gjatĂ«, i veshur mirĂ«. Hyseni i dorĂ«zon “tullĂ«n”, ndĂ«rsa djali i jep njĂ« zarf. Gjithçka zhvillohet brenda pak sekondash. Pasi hipĂ«n nĂ« makinĂ«, Hyseni, gjithĂ« fodullĂ«k, i tregon ViolĂ«s se ç’kishte brenda zarfi: njĂ« tufĂ« kartĂ«monedhash pesĂ«dhjetĂ« – dhe njĂ«qindmijĂ«lirĂ«she.
PranĂ« shtĂ«pisĂ« ku e kanĂ« mbyllur ViolĂ«n, gjendet njĂ« bar qĂ« tre vĂ«llezĂ«rit e pĂ«rdorin si bazĂ«. Pas dy javĂ«sh izolimi ViolĂ«s i lejohet tĂ« dalĂ« nga ora tetĂ« deri nĂ« nĂ«ntĂ« pĂ«r tĂ« ngrĂ«nĂ« mĂ«ngjes nĂ« bar. Dhe çdo mĂ«ngjes po nĂ« kĂ«tĂ« orĂ« vjen pĂ«r “raportim” njĂ« italian, Nandoja, rreth tĂ« dyzetave, shpatullgjerĂ« e me kokĂ«n e futur mes shpatullash. Quhet Ferdinando Acampora dhe Ă«shtĂ« agjent i policisĂ« bashkiake tĂ« MonxĂ«s. Sillet sikur qyteti tĂ« jetĂ« pronĂ« e tij personale. MĂ«ngjes pĂ«r mĂ«ngjes mbledh dhjetĂ«ra fletĂ« kundravajtjeje qĂ« i sjellin shqiptarĂ«t e asaj zone. “E rregulloj unĂ« kĂ«tĂ« punĂ«â€, u thotĂ« ai i sigurt, ndĂ«rsa i fut nĂ« xhep paratĂ«. Pastaj kalon nĂ« raportimin e pĂ«rditshĂ«m: e informon bandĂ«n se nĂ«pĂ«r cilat rrugĂ« do tĂ« kalojĂ« gjatĂ« ditĂ«s policia dhe ku do tĂ« jenĂ« postblloqet.
SĂ« bashku vendosin si dhe kur duhet t’i kalojnĂ« armĂ«t e drogĂ«n dhe nĂ« cilat ditĂ« jo. Banda nuk pĂ«rbĂ«het vetĂ«m nga tre vĂ«llezĂ«rit, por edhe katĂ«r a pesĂ« tĂ« tjerĂ«, qĂ« tĂ« gjithĂ« vrasĂ«s e kriminelĂ«. Mes tyre rishfaqet Vangjeli, masakruesi i EvĂ«s, pastaj Ă«shtĂ« dhe Arbeni, rreth tridhjetĂ« vjeç, me njĂ« dhĂ«mb tĂ« thyer, flokĂ« tĂ« zinj shumĂ« tĂ« shkurtĂ«r, sy tĂ« zinj dhe depĂ«rtues. ËshtĂ« mjaft i respektuar qĂ« kur mĂ« 1995-n nĂ« malet rreth Milanos kishte vrarĂ«, sikurse tregon ai vetĂ« me mburrje, skllaven e tij, pse qe dashuruar me njĂ« polic.
GjatĂ« atyre ditĂ«ve nĂ« MonxĂ«, Hyseni po vriste mendjen se si ta pĂ«rdorte edhe mĂ« mirĂ« mallin e tij tĂ« ri: ViolĂ«n. Nja dy herĂ« e merr me vete qĂ« ajo ta shoqĂ«rojĂ« nĂ« takime tepĂ«r sekrete, siç ishte ai nĂ« njĂ« park tĂ« Lekos ku diskutohet pĂ«r orĂ« tĂ« tĂ«ra me katĂ«r djem shqiptarĂ« se si tĂ« organizojnĂ« njĂ« transport klandestinĂ«sh tĂ« destinuar pĂ«r shpĂ«rndarjen e drogĂ«s nga Italia nĂ« ZvicĂ«r pĂ«rmes kufirit lombard. Nuk shqetĂ«sohet qĂ« Viola do tĂ« mĂ«sojĂ« gjĂ«ra kaq “sekrete”, pasi ajo e di mjaft mirĂ« se, po tĂ« flasĂ«, do ta vrasin menjĂ«herĂ«.
Kishin bërë gjysmën e rrugës për në bar kur një mëngjes Hyseni vendos të mos e lërë Violën të futet në lokal për të ngrënë, por e urdhëron që të shkojë tek stacioni i trenit. Ashtu siç qe, pa marrë asnjë plaçkë me vete, e fut në një tren që shkon për Napoli, nga Napoli në Marçanize, në provincën e Kazertës.

Kazerta, janar 1997

Vendosen nĂ« njĂ« pallat tĂ« vogĂ«l tĂ« banuar krejtĂ«sisht nga shqiptarĂ«. Po atĂ« natĂ« qĂ« mbĂ«rrijnĂ«, mblidhen nĂ« shtĂ«pinĂ« e njĂ« fqinji, Olit. Mbi tavolinĂ« gjendet njĂ« pluhur i bardhĂ«, tĂ« cilin e ndajnĂ« nĂ« doza tĂ« vogla dhe e mbĂ«shtjellin nĂ«pĂ«r copa letre. Viola nuk e di se çfarĂ« Ă«shtĂ« dhe pyet, “KokainĂ«â€ i pĂ«rgjigjen. Hyseni brof atĂ«herĂ« nĂ« kĂ«mbĂ«, e pĂ«rplas pĂ«r muri, i jep nja dy flakĂ«rima tĂ« tmerrshme fytyrĂ«s, pastaj me majĂ«n e çizmes e godet kaq fort nĂ« stomak sa i nxjerr gjak nga goja. ViolĂ«s i vjen nĂ« ndihmĂ« Manjola, pesĂ«muajshe shtatzanĂ«, femra qĂ« shfrytĂ«zohet nga GĂ«zim Pepnika, i lindur nĂ« KosovĂ« dhe tani fqinji i tyre. Manjola i thotĂ« nĂ« konfidencĂ« se Hyseni, pĂ«rveçse me tregtinĂ« e armĂ«ve dhe tĂ« drogĂ«s, merret edhe me tregtinĂ« e femrave

Nga procesverbali i marrjes sĂ« informacionit i DrejtorisĂ« antimafie tĂ« Triestes: “Manjola mĂ« tha qĂ« Hyseni blinte dhe shiste vajza nĂ« shuma qĂ« shkonin nga dhjetĂ« deri nĂ« pesĂ«mbĂ«dhjetĂ« milionĂ«.
Pas atij druri qĂ« mĂ« dha e qĂ« mĂ« shpĂ«toi Manjola, Hyseni mĂ« tha se duhej tĂ« filloja pĂ«rsĂ«ri punĂ«n si prostitutĂ«, madje mĂ« rrahu si pĂ«r tĂ« ma pĂ«rforcuar kĂ«tĂ«; dy ditĂ« mĂ« vonĂ« nisa “tĂ« punoja” nĂ« rrugĂ«n kryesore tĂ« KazertĂ«s: fitoja jo mĂ« pak se njĂ« milion nĂ« ditĂ«, por ai nuk ishte kurrĂ« i kĂ«naqur dhe barabar mĂ« rrihte, madje tani pa asnjĂ« arsye. Fillova tĂ« kuptoja qĂ« nganjĂ«herĂ« mĂ« rrihte thjesht nga njĂ« kĂ«naqĂ«si sadiste, edhe nĂ«n veprimin e drogĂ«s (sytĂ« i kishte tĂ« kuq gjak).
PĂ«rpara se tĂ« mĂ« rrihte, thuajse gjithmonĂ« mĂ« terrorizonte psikologjikisht, duke mĂ« kĂ«rcĂ«nuar se do tĂ« mĂ« vriste mua dhe familjen time, madje dhe motrĂ«n. MĂ« godiste me tub gome qĂ« mos tĂ« mĂ« thyente ndonjĂ« kockĂ«, ose mĂ« hynte me grushta e shqelma nĂ« stomak apo nĂ« ndonjĂ« vend tjetĂ«r, por duke u treguar i kujdesshĂ«m qĂ« tĂ« mos mĂ« godiste aq sa t’i duhej pastaj tĂ« mĂ« çonte nĂ« spital. Mund t’ju tregoj disa dĂ«shmitarĂ« italianĂ« qĂ« punonin nĂ« njĂ« pikĂ« shpĂ«rndarjeje benzine pranĂ« vendqĂ«ndrimit tĂ« autostradĂ«s, tĂ« cilĂ«t m’i shihnin shenjat e goditjeve nĂ«pĂ«r tĂ« gjithĂ« trupin. NganjĂ«herĂ« mĂ« godiste kaq shumĂ« sa mĂ« binte tĂ« fikĂ«t nga dhimbja dhe shokĂ«t e tij ndĂ«rhynin pastaj pĂ«r ta ndalur.
Një herë Manjola më tregoi në konfidencë se Hyseni kishte vrarë një vajzë të mitur shqiptare, të cilën ajo e njihte shumë mirë, pasi kishin jetuar bashkë. Më shpjegoi që Hyseni e kish çuar në një hotel, ku edhe unë kisha qenë me të, pranë stacionit të Kazertës. Nuk ma tha arsyen pse e kishte vrarë. Më duket se në fillim e kish qëlluar me armë zjarri dhe pastaj e kish djegur.
Në janar u transferuam në një fshat aty pranë, në San Nicola. Vazhdova të punoja në Kazerta dhe të torturohesha prej tij: një herë më detyroi të hyja në një vaskë të mbushur me ujë, në të cilën Hyseni zhyste dhe e nxirrte pastaj menjëherë jashtë kordonin e radios, disa herë me radhë, deri sa më ra të fikët; më pas ai vetë më tregonte duke qeshur se si përpëlitesha në vaskë, si u mavijosa dhe si iu desh të ma nxirrte me forcë gjuhën jashtë që të mos mbytesha. Dhe në fakt, goja vazhdoi të më dhimbte sa për disa ditë nuk munda të haja.
Kur na çonte në punë mua dhe vajzat e tjera, fliste me të vëllezërit që i kishin ardhur në San Nicola dhe me pjesëtarët e tjerë të bandës për trafikun e drogës, sidomos për atë të Gjermanisë.
NjĂ« pasdite janari Hyseni e kish kapur tĂ«rbimi (besoj nga qĂ« kish pirĂ«) dhe mëçoi nĂ« KazertĂ«n e vjetĂ«r, nĂ« njĂ« minierĂ« tĂ« braktisur; mĂ« dukej sikur tmerri mĂ« lĂ«vizte nĂ«pĂ«r trup sa mund tĂ« tregoj dhe çfarĂ« shije ka frika. MĂ« tregoi vendin ku kishte fshehur kufomĂ«n e njĂ« vajze qĂ« e kishte vrarĂ« mĂ« 1995-n. Shpesh nĂ« Napoli si dhe dy herĂ« nĂ« Milano ishte zgjuar papritmas duke ulĂ«ritur diçka si: “MirĂ« ta bĂ«ra qĂ« tĂ« vrava”; pastaj mĂ« kontrollonte nĂ«se vĂ«rtet flija e nuk e kisha dĂ«gjuar. UnĂ« bĂ«ja sikur flija, ashtu siç bĂ«ja gjithmonĂ« sikur nuk merrja vesh se ç’ndodhte pĂ«rreth apo se ç’bisedonte ai me tĂ« tjerĂ«t nĂ« praninĂ« time”.
Me Hysenin shoqërohej shpesh një farë Shpëtimi, të cilin Viola e kishte frikë sidomos që kur e kishte parë në një emision lajmesh në televizor si truprojën e Berishës.
Manjola i tregon ViolĂ«s nĂ« fshehtĂ«si qĂ«, nĂ«se i ka informacionet e sakta, motra e saj Nina jeton nĂ« Bergamo. Viola nuk ngurron pĂ«r asnjĂ« çast: vendos qĂ« t’ia mbathĂ« me çdo kusht, e motra do ta shpĂ«tojĂ« dhe ajo Ă«shtĂ« e sigurt se do ta gjejĂ«. NĂ« pritje tĂ« rastit tĂ« pĂ«rshtatshĂ«m Ă«shtĂ« e detyruar tĂ« vazhdojĂ« punĂ«n si prostitutĂ«. Por arrin tĂ« fshehĂ« ca para, e di qĂ« nuk mund tĂ« ikĂ« nĂ«se nuk heq mĂ«njanĂ« njĂ« sasi parash; duke vĂ«nĂ« nĂ« rrezik jetĂ«n dhe duke pĂ«rdorur mĂ«nyra nga mĂ« aventuresket, brenda pak javĂ«sh fsheh shtatĂ« milionĂ«.
DitĂ«n qĂ« arriti t’i shpĂ«tojĂ« kontrollit tĂ« xhelatĂ«ve tĂ« saj, tĂ« gjithĂ« kĂ«ta tĂ« zĂ«nĂ« me pĂ«rgatitjen si prostituta tĂ« vajzave tĂ« sapoardhura, vrapon nĂ« stacion dhe hipĂ«n nĂ« njĂ« tren: treni shkon pĂ«r RomĂ«. Sapo mbĂ«rrin nĂ« RomĂ«, futet nĂ« njĂ« restorant tĂ« vogĂ«l, struket nĂ« qoshen mĂ« tĂ« errĂ«t dhe porosit, por nuk Ă«shtĂ« nĂ« gjendje tĂ« kapĂ«rdijĂ« as edhe njĂ« kafshatĂ«. Guximi qĂ« e ndihmoi pĂ«r tĂ« marrĂ« trenin duket se po e lĂ«, gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ« i bĂ«het sikur do ta kapin dhe do ta vrasin. QĂ«ndron pĂ«r disa orĂ« rresht e ulur nĂ« atĂ« qoshe tĂ« restorantit deri sa njĂ« djalosh qĂ« Ă«shtĂ« kamarier i thotĂ« se do tĂ« mbyllin. JashtĂ« i ngjan sikur RomĂ«n e kanĂ« pushtuar shqiptarĂ«t, kĂ«ta i sheh ngado dhe tĂ« tĂ«rĂ« i duken tĂ« egĂ«r dhe kĂ«rcĂ«nues. Kur kthehet nĂ« stacion ka rĂ«nĂ« mbrĂ«mja; do tĂ« shkojĂ« nĂ« Milano, qytetin e njeh, mund t’i organizojĂ« gjĂ«rat mĂ« mirĂ« aty dhe pastaj
 Bergamo Ă«shtĂ« nĂ« veri.
Sapo ka zbardhur kur arrin nĂ« stacionin e Milanos, Ă«shtĂ« kohĂ« e vrenjtur dhe i ftohti i padurueshĂ«m, ajo ka veshur rroba tĂ« holla, i ftohti e çorienton. E di se duhet tĂ« largohet nga ky vend sa mĂ« shpejt qĂ« tĂ« jetĂ« e mundur: Ă«shtĂ« mjedis shumĂ« i frekuentuar nga shqiptarĂ«t, aty tĂ« gjithĂ« e njohin njĂ«ri – tjetrin dhe bĂ«hen si njĂ« trup i vetĂ«m kur Ă«shtĂ« puna pĂ«r tĂ« kapur ndonjĂ« tĂ« ikur.
I zbret shkallët dy nga dy
 por, përpara se të mbërrijë në fund të tyre, ndjen një dorë që e kap nga supi, kthehet: është Hyseni.
Viola nuk do tĂ« vdesĂ« e as t’i humbasĂ« shpresata pĂ«r tĂ« gjetur tĂ« motrĂ«n; gjatĂ« gjithĂ« udhĂ«timit kishte menduar se çfarĂ« do tĂ« bĂ«nte nĂ«se do ta kapnin; “BĂ«jmĂ« njĂ« marrĂ«veshje – thotĂ« me njĂ« zĂ« aq tĂ« sigurt sa habitet edhe etĂ« – nĂ« qoftĂ« se mĂ« ndihmon tĂ« takoj motrĂ«n, me mua mund tĂ« bĂ«sh pastaj çfarĂ« tĂ« duash”.
Hysenit ia kanë hedhur: skllavja mori guximin të diskutojë. Ai e tërheq për flokësh, e shan, e kërcënon, ia përdredh një krah ashtu ngadalë, ë të mos kuptohet se çfarë po bën, por në fund atij i ravijëzohet një po.
Xhelati i saj nuk ka më besim që ta lerë në trotuar, tani ajo ka mësuar të ikë dhe këtë gjë mund ta përsërisë. Vendos atëhere ta përdorë si korriere droge. Nga prostitutë Viola shndërrohet në studente. Me çantë shpine, xhinse, amfibe dhe çorape të trasha, me librat nën sqetull Viola i hipën çdo ditë trenit të studentëve dhe mbërrin në Komo, ku ia lë mallin gjashtë shqiptarëve që janë të përpiktë në orën e pritjes.
Vërtet morën fund netët kur thante së ftohti nëpër trotuare, por ferri në shtëpinë ku banon bashkë me shqiptarë të tjerë dhe jugosllavë është gjithmonë po ai: dru vençe, djegie me cigare, dushe akull të ftohtë.
“NjĂ« mĂ«ngjes Hyseni mĂ« zgjon duke mĂ« thĂ«nĂ«: “Ka marrĂ« nĂ« telefon jot motĂ«r”.
MĂ« duket sikur do tĂ« mĂ« bjerĂ« tĂ« fikĂ«t, dhoma mĂ« shndĂ«rrohet nĂ« njĂ« park, sikur hapet njĂ« portĂ« nĂ« qiell, motra ime, familja ime, shpĂ«tova, nuk do tĂ« jem mĂ« vetĂ«m”. Viola nuk di asgjĂ« se si e ka kaluar e motra vitin e fundit, nuk e pĂ«rfytyron aspak se sa e dhimbshme, e trishtuar, e mjerĂ« ka qenĂ« jeta e saj. E sjell ndĂ«r mend ashtu siç ishte nĂ« ShqipĂ«ri, mĂ« tĂ« madhe, mĂ« tĂ« fortĂ« e mĂ« tĂ« bukur se veten. Hyseni e njofton qĂ« Nina do ta marrĂ« nĂ« telefon tĂ« nesĂ«rmen aty nga ora dhjetĂ« e mĂ«ngjesit.
“NĂ« dritare atĂ« natĂ« prisja agun e njĂ« dite qĂ« s’po donte tĂ« vinte. Qaja duke sjellĂ« para syve gjithĂ« tmerrin qĂ« kisha pĂ«rjetuar, por ky tani s’ishte veçse njĂ« kujtim
 mĂ« dukej sikur gjithçka kishte kaluar”. QĂ« nĂ« orĂ«n nĂ«ntĂ« Viola Ă«shtĂ« aq e shqetĂ«suar sa guxon t’i kĂ«rkojĂ« Hysenit qĂ« ta mbajĂ« nĂ« dorĂ« celularin, nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ«, kur tĂ« bjerĂ« zilja, tĂ« pĂ«rgjigjet pĂ«rnjĂ«herĂ«. Ai pranon, por, me tĂ« rĂ«nĂ« tingulli i parĂ«, ia rrĂ«mben aparatin nga dora dhe pĂ«rgjigjet ai. VetĂ«m pasi Ă«shtĂ« siguruar se Ă«shtĂ« vĂ«rtet e motra, ia kalon ViolĂ«s. “QajmĂ« qĂ« tĂ« dyja, themi gjĂ«ra shumĂ« tĂ« bukura. AsnjĂ«ra nuk di gjĂ« pĂ«r jetĂ«n e tjetrĂ«s. ArrijmĂ« t’u zhvasim atyre lejen pĂ«r njĂ« takim: nĂ« Milano, tek stacioni i trenit, e gjithĂ« dita do tĂ« jetĂ« e jona.
Por nĂ« tkim shkojmĂ« me truproja, Hyseni dhe njerĂ«zit e tij janĂ« armatosur deri nĂ« dhĂ«mbĂ«. “Viola, s’po i hap krahĂ«t tĂ« mĂ« pĂ«rqafosh!”. Gruaja qĂ« shoh nuk mĂ« ngjan me time motĂ«r, nuk njihet dot, vetĂ«m sytĂ« e saj ma kujtojnĂ« pak atĂ«. NdĂ«rkohĂ« qĂ« mĂ« pĂ«rqafon, mĂ« pĂ«shpĂ«rit: “Kujdes, janĂ« tĂ« gjithĂ« tĂ« armatosur dhe tĂ« rrezikshĂ«m”. Takimi ynĂ« kaq i shpresuar, kaq i pritur, zhvillohet pĂ«rpara dy banda vrasĂ«sish tĂ« armatosur me revole me silenciatorĂ«â€.
NĂ« atĂ« kohĂ« Nina punonte akoma si prostitutĂ«, Gavrili e njihte shumĂ« mirĂ« Hysenin dhe ia kishte frikĂ«n. GjĂ«ja e parĂ« qĂ« zbuluan ishte se padronĂ«t e tyre e dinin fare mirĂ« se ku jetonte secila dhe se nĂ« çdo moment mund t’i kishin lidhur, por nuk kishin dashur. Dy tĂ« rejave shqiptare iu desh njĂ« ditĂ« e tĂ«rĂ« manovrash pĂ«r tĂ« ndenjur disa minuta vetĂ«m, koha e nevojshme pĂ«r tĂ« marrĂ« numrin e telefonit qĂ« i jep Nina, koha pĂ«r tĂ« futur nĂ« kujtesĂ« adresĂ«n e saj. Por dita kalon shpejt dhe Nina me truprojat e saj nĂ« orĂ«n gjashtĂ« marrin trenin pĂ«r t’u kthyer.
Tani vinte pjesa më e keqe e marrëveshjes, tani Hyseni mund të bënte me të çfarë të donte. Vendos që ta nxjerrë përsëri në rrugë në Kazerta. Viola nuk ka amë fuqi të shpresojë, thyhet tek ajo çdo qëndresë që ka mbetur, tani e njeh mrië mjerimin.
Shkas për të shpëtuar bëhen trazirat që shpërthejnë në Tiranë.
VĂ«llai i Hysenit, drejtor i bankĂ«s sĂ« BerishĂ«s nĂ« VlorĂ«, iku duke marrĂ« me vete arkĂ«n, por e diktuan dhe e qĂ«lluan me nja pesĂ«dhjetĂ« tĂ« shtĂ«na ndĂ«ra pĂ«rpiqej tĂ« dilte nga Tirana. Me tĂ« marrĂ« lajmin e vdekjes sĂ« vĂ«llait, protektorit tĂ« tij tĂ« fuqishĂ«m, Hysenin e pushtuan vetĂ«m njĂ« mendim: tĂ« shkojĂ« nĂ« ShqipĂ«ri. Viola mbetet, mrekullisht, vetĂ«m
 Ă«shtĂ« gjĂ«ja mĂ« e kollajtĂ« tĂ« çlirohet prej atyre qĂ« bosi i ka lĂ«nĂ« pĂ«r ta ruajtur: fluturon pĂ«r tek e motra.
Nina punon ende si prostitutë, por vuan që ta pranojë këtë përpara motrës më të vogël, pastaj ka dalë dhe ajo puna e Luixhit, duhet të dijë si të veprojë. Por Violës sigurisht nuk ia refuzon mikpritjen dhe ajo vendoset në shtëpinë ku Nina jeton bashkë me dy prostituta jugosllave, kurse Gavrili, në fakt, jeton vetëm, por mbetet i rrezikshëm.
Pikërisht këtu Viola e kupton se është shtatzanë. Të dyja motrat, pa e peshuar përgjegjësinë që kanë, por me dëshirën e madhe për jetën, vendosin ta mbajnë fëmijën.
“Motra ime Nina kishte njĂ« klient tĂ« zgjedhur, njĂ« burrĂ« shumĂ« tĂ« pasur, i cili nuk i kĂ«rkonte gjĂ« tjetĂ«r veç t’i bĂ«nte shoqĂ«ri. Vendos atĂ«here tĂ« kryejĂ« xhestin mĂ« bujar e mĂ« tĂ« njerĂ«zishĂ«m karshi meje: tĂ« mĂ« njohĂ« me tĂ«. Ai Ă«shtĂ« pesĂ«dhjetĂ« vjeç, pronar i dy hoteleve, i ve. Vjen me njĂ« Mercedes tĂ« zi, mĂ« pyet nĂ«se jam e gatshme pĂ«r ta shoqĂ«ruar nĂ« VeronĂ« ku do tĂ« shkojĂ« pĂ«r punĂ«. UnĂ« hipi nĂ« makinĂ« dhe, pĂ«r habinĂ« time, ai interesohet pĂ«r jetĂ«n qĂ« kam bĂ«rĂ«; kur i them se pres njĂ« fĂ«mijĂ«, gati mallĂ«ngjehet.
ShĂ«tis nĂ«pĂ«r VeronĂ« vetĂ«m, me njĂ« milion lireta nĂ« xhep, paratĂ« qĂ« mĂ« dha ai pĂ«rpara se tĂ« shkonte nĂ« takimin qĂ« kishte. ËshtĂ« njĂ« gjĂ« qĂ« s’e kam provuar kurrë  ndjehem e lirĂ«, e sigurt
 gati – gati me fat, mĂ« kthehet forca dhe dĂ«shira pĂ«r tĂ« jetuar. PĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« mendoj me besim pĂ«r lindjen e fĂ«mijĂ«s, shihem nĂ« profil nĂ«pĂ«r vitrina pĂ«r tĂ« dalluar se mos mĂ« duket ndopak barku. KĂ«to orĂ« qĂ« nuk i kisha parashikuar janĂ« njĂ« dhuratĂ« e madhe pĂ«r mua. NĂ« hotel ai mori dy dhoma dhe mĂ« dhuroi njĂ« fustan tĂ« zi pĂ«r tĂ« ngrĂ«nĂ« darkĂ«. Restoranti ka njĂ« piano tĂ« madhe me bisht, aty kamerierĂ«t pĂ«rkulen dhe darka Ă«shtĂ« e mirĂ«: ka nĂ« kĂ«tĂ« botĂ« edhe gjĂ«ra tĂ« tjera veç tĂ« ftohtit, drurit, urrejtjes dhe epshit. Kur kthehemi, pĂ«rpara se tĂ« ndahemi tek porta e shtĂ«pisĂ«, mĂ« dhuron njĂ« kuti me kĂ«pucka pĂ«r bebe, prekem, njĂ« moment qetĂ«sie nĂ« jetĂ«n time”.
Viola ngjit shkallĂ«t me vrap, mezi pret t’i tregojĂ« NinĂ«s pĂ«r pianon, pĂ«r fustanin e zi, pĂ«r darkĂ«n
 por tek shkallĂ«t gjen Hysenin: “Mos tĂ« tĂ« gĂ«njejĂ« mendja – i thotĂ« ai me ton tĂ« akullt – po lindi, do tĂ« shitet”. ËshtĂ« e qartĂ« qĂ« Gavrili e ka marrĂ« nĂ« telefon dhe, ende pa u kthyer nĂ« Itali, ai e ka ditur se ku duhej tĂ« shkonte ta merrte skllaven e tij. Kutia me kĂ«pucka fluturon bashkĂ« me shuplakĂ«n e parĂ«. Viola klith e dĂ«shpĂ«ruar, ai e mbyt me shqelma nĂ« bark duke nĂ«mur atĂ« fĂ«mijĂ« qĂ« tĂ« mos lindĂ«, i pĂ«rdredh krahĂ«t dhe, nĂ« fund, e hedh nga shkallĂ«t. “MĂ« mbuloi njĂ« vello e zezë  pastaj njĂ« dritĂ« verbuese e, nĂ« fund, terr dhe heshtje”. Kur njĂ« fqinjĂ« e motrĂ«s e gjen tek po hynte, e dĂ«rgon menjĂ«herĂ« nĂ« spital, por Ă«shtĂ« tepĂ«r vonĂ«. ViolĂ«n e mbysin nĂ« pyetje mjekĂ«t dhe policĂ«t e vendrojĂ«s; kuptohet qĂ« s’bĂ«het fjalĂ« pĂ«r njĂ« aksident, fĂ«mija e kishte kafkĂ«n tĂ« thyer; por gratĂ«, qĂ« tĂ« gjitha ngulin kĂ«mbĂ« me insistim pĂ«r rĂ«nie nga shkallĂ«t: burrat me uniformĂ« janĂ« armiq, kurrĂ« nuk u duhet besuar, kurrĂ« nuk duhet mbĂ«shtetur tek ata.
Nina nuk dĂ«shiron mĂ« qĂ« e motra tĂ« qĂ«ndrojĂ« nĂ« shtĂ«pinĂ« e saj, Ă«shtĂ« tepĂ«r e rrezikshme, tepĂ«r invaduese me atĂ« jetĂ«n e saj qĂ« nuk po arrin t’i dalĂ« zot; prandaj, e lejon Hysenin ta marrĂ« pĂ«rsĂ«ri.
Kthehet si skllave nĂ« Milano, ku ia besojnĂ« njĂ« killeri, i cili e lajmĂ«ron se Hyseni e ka ngarkuar qĂ« ta vrasĂ« me gabimin e parĂ« qĂ« mund tĂ« bĂ«jĂ«. E zhvendosin nĂ« Torino, qytet tĂ« cilin nuk e ka parĂ« kurrĂ«. E ndjen qĂ« i ka orĂ«t e numĂ«ruara. “E dĂ«gjova qĂ« fliste nĂ« telefon pĂ«r njĂ« dozĂ« vdekjeprurĂ«se, jam e sigurt se Ă«shtĂ« pĂ«r mua. Nuk vleja mĂ«, pasi nuk mĂ« “administronin” dot, duhesha eliminuar”.
Prokuroria e Republikës pranë gjykatës së faktit të Triestes. Procesverbali i marrjes së informacionit:
“
njĂ« mĂ«ngjes Hyseni hyri tek shtĂ«pia nĂ« Torino dhe, pa asnjĂ« shkak, tentoi tĂ« mĂ« mbyste me varĂ«sen e vet prej ari qĂ« mbante nĂ« qafĂ«. Ndaloi vetĂ«m pse hyri nĂ« dhomĂ« njĂ«ra prej vajzave, njĂ« Bardha, tĂ« cilĂ«n i dashuri e nxiti tĂ« hiqte dorĂ« nga ajo punĂ«. Hyseni mĂ« kĂ«rcĂ«noi duke mĂ« thĂ«nĂ« se e nesĂ«rmja nuk do tĂ« mĂ« gjente mĂ« tĂ« gjallĂ«, pa mĂ« thĂ«nĂ« as arsyen, po dhe unĂ« pata frikĂ« ta pyesja.
TĂ« njĂ«jtin kĂ«rcĂ«nim ma pĂ«rsĂ«ritĂ«n edhe shokĂ«t e tij, e kuptova qĂ« edhe vajzat e tjera ishin tĂ« shqetĂ«suara pĂ«r mua: Bardha mĂ« dha para qĂ« tĂ« kisha mundĂ«si tĂ« ikja si dhe celularin pĂ«r tĂ« kĂ«rkuar ndihmĂ«â€.
Gjatë gjithë kësaj kohe Viola njohu një numër të madh italianësh të ngatërruar në trafikët e paligjshëm të klandestinëve shqiptarë; pa mbështetjen e italianëve, që sigurisht lëvizin më të sigurt në territorin e tyre, për shqiptarët do të ishte shumë më e rrezikshme dhe e vështirë të vepronin. Një nga këta është Francesco Sellesio, një shpërndarës droge që e kish njohur në shtëpinë e së motrës, i cili ishte dukur më pak agresivi.
“NesĂ«r nuk do tĂ« jem mĂ« gjallĂ« – i thotĂ« nĂ« telefon – mĂ« pĂ«rdor si tĂ« duash, por mĂ« shpĂ«to jetĂ«n”. Françeskos kĂ«rkeas e saj i duket njĂ« punĂ« me leverdi, nxiton, e merr ViolĂ«n nga trotuaret e bulevardit Unita d’Italia dhe, duke ndĂ«rruar tre herĂ« makinĂ« gjatĂ« udhĂ«timit, e çon nĂ« Udine; e di qĂ« po rrezikon pĂ«r vdekje, por di njĂ«kohĂ«sisht se, po tĂ« administrohet siç duhet, vajza vlen njĂ« milion nĂ« natĂ«.
Jetesa me Françeskon, shpĂ«rndarĂ«s droge, mafioz, protektor kur s’kishte punĂ« tjetĂ«r, nuk zgjati shumĂ«. NjĂ« ditĂ«, nĂ« pesĂ« tĂ« mĂ«ngjesit, nĂ« shtĂ«pi hyn me forcĂ« policia dhe e arreston. Viola duhet tĂ« jetĂ« nĂ« dispozicion tĂ« tyre. Policia e merr nĂ« pyetje, e ndjek, nuk e lejon tĂ« largohet, do tĂ« dijĂ« pĂ«r Françeskon dhe trafikĂ«t e tij.
ViolĂ«s sĂ« mbetur vetĂ«m i duhet tani tĂ« paguajĂ« qiranĂ«, faturat e ndryshme dhe ushqimin. E etmja mĂ«nyrĂ« qĂ« ajo njeh pĂ«r tĂ« fituar para, Ă«shĂ« trotuari. “TĂ« vendosje ashtu e lirĂ« pĂ«r tĂ« dalĂ« nĂ« rrugĂ« ishte e tmerrshme. NĂ«se tĂ« detyrojnĂ« tĂ« dalĂ«sh me dhunĂ«, jo viktimĂ«, por, nĂ«se shkon me dĂ«shirĂ«n tĂ«nde, je kurvĂ«. AtĂ« ditĂ« provova njĂ« turp tĂ« tmerrshĂ«m, por qĂ« mĂ« zgjati shumĂ« pak: tre ditĂ«, vetĂ«m tre ditĂ«. DitĂ«n e tretĂ« takova Valterin, njĂ« student, i gatshĂ«m tĂ« paguante pĂ«r tĂ« folur rreth meje, i gatshĂ«m tĂ« paguante pĂ«r tĂ« mĂ« bĂ«rĂ« tĂ« reflektoja, pĂ«r tĂ« gjetur njĂ« rrugĂ«zgjidhje. Ecnim rrugĂ«ve duke folur pĂ«r mua, pĂ«r tĂ«, ndjehesha njĂ« vajzĂ« normale
 deri ditĂ«n kur duke hyrĂ« bashkĂ« nĂ« njĂ« bar, pashĂ« dy klientĂ« tĂ« mitë  m’u duk sikur do tĂ« plandosesha pĂ«r tokĂ«, por Valteri e kuptoi dhe mĂ« vuri dorĂ«n nĂ« sup e mĂ« shtrĂ«ngoi.
NganjĂ«herĂ«, kur bĂ«nte shumĂ« ftohtĂ«, ngjiteshim nĂ« shtĂ«pinĂ« e tij prej studenti. Ai arrinte tĂ« mĂ« depĂ«rtonte deri thellĂ« nĂ« ndĂ«rgjegje, mĂ« detyronte tĂ« reflektoja, donte tĂ« mĂ« shpĂ«tonte
 ishte hera e parĂ« nĂ« jetĂ«n time qĂ« pashĂ« lotĂ«t e njĂ« burri
 mĂ« plagoste shpirtin me fjalĂ«t qĂ« mĂ« thonte
 ishte i dashuri im i parĂ«, ai kujdesej pĂ«r mua. NĂ«se do tĂ« kisha patur guximin ta vazhdoja historinĂ« me Valterin, ajo mund tĂ« ishte kthyer nĂ« njĂ« histori tĂ« vĂ«rtetĂ« dashurie, por unĂ« nuk isha nĂ« lartĂ«sinĂ« e duhur, prandaj ajo mbeti njĂ« histori miqĂ«sie”.
E mbĂ«rthyer mes dĂ«shirĂ«s pĂ«r t’u hakmarrĂ« dhe frikĂ«s nga rreziqet vdekjeprurĂ«se qĂ« e kanosnin nĂ«se fliste, Viola nuk po gjente qetĂ«si. Eleonora pĂ«rpiqet t’i japĂ« njĂ« shpjegim atyre qĂ« i kanĂ« ngjarĂ« asaj qĂ« kur ka ardhur nĂ« Itali: “Ne nĂ« PerĂ«ndim jemi rritur me ujkun jashtĂ« shtĂ«pisĂ« dhe kemi mĂ«suar se si tĂ« mbrohemi, ndĂ«rsa ju keni fjetur tĂ« qetĂ«, janĂ« pĂ«rkujdesur tĂ« tjerĂ«t pĂ«r ju deri nĂ« 90-n, nuk jeni mbrujtur me ndjenjĂ«n e rrezikut. NjerĂ«z tĂ« vĂ«nĂ« nĂ«n tutelĂ« si ju, nuk i kanĂ« zhvilluar mbrojtjet e duhura dhe as pikĂ«referimet e nevojshme etike”.
Viola ngre padi civile kundër gjithë torturuesve të saj e bashkëpunëtorëve të tyre. Hapen procese në Trieste, Modena, Monxa, Napoli.
Tani është në rrezik të madh, duhet të strehohet në një vend të sigurt, prandaj Eleonora e dërgon në Modena, në një shtëpi që ka adresë të fshehtë. Pak ditë më vonë, pikërisht kur vijnë ta marrin ata dy burra me makinën blu me xhama të errët, fillon periudha e vënies së saj nën mbrojtje.
“I thashĂ« menjĂ«herĂ« gjykatĂ«sit – tregon Viola – tani do tĂ« flas. Do t’ju jap emra, adresa, telefona, do t’ju tregoj rrugĂ«t e kalimit tĂ« armĂ«ve dhe tĂ« drogĂ«s, do t’ju them se si “punojnĂ«â€ familjet e mĂ«dha shqiptare dhe cilĂ«t janĂ« italianĂ«t qĂ« pasurohen duke i mbrojtur ato. Por me kĂ«tĂ« qĂ« po bĂ«j, po luaj me jetĂ«n time
 ju kĂ«rkoj vetĂ«m njĂ« gjĂ« si shkĂ«mbim: arrestoni Ahmedin dhe Hysenin, qĂ« as shtazĂ« nuk e meritojnĂ« tĂ« quhen, ata nuk e meritojnĂ« tĂ« jetojnĂ«. Arrestojini dhe lĂ«rini tĂ« kalben nĂ« burg pĂ«r tĂ« gjitha gratĂ« qĂ« kanĂ« torturuar dhe
 pĂ«r ato qĂ« kanĂ« vrarĂ«. KĂ«tĂ« ju kĂ«rkoj dhe duhet tĂ« ma bĂ«ni
 por kini kujdes se pĂ«r ta nuk mjaftojnĂ« metodat qĂ« pĂ«rdorni pĂ«r kriminelĂ«t e zakonshĂ«m
 ata janĂ« gjithmonĂ« nĂ« beh, nĂ«se nuhasin se po afrohet stuhia, ia mbathin, kanĂ« biznese nĂ« tĂ«rĂ« EuropĂ«n, e kanĂ« kollaj tĂ« lĂ«vizin. InspektorĂ«t, gjykatĂ«si mĂ« thanĂ« po, do t’i kapim. PashĂ« se ishin tĂ« sigurt, mendova se qenĂ« njerĂ«z tĂ« zotĂ«t dhe tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m, u besova dhe shkova me ta nĂ« Milano. PĂ«rpara njĂ« grumbulli fotografish qĂ«ndrova pĂ«r orĂ« tĂ« tĂ«ra dhe njoha plot fytyra, pastaj mĂ« treguan fotografinĂ« e njĂ« vajze bionde. ËshtĂ« Eva! – thirra – e di se ku jeton, duhet tĂ« shkoni ta shpĂ«toni
 Ă«shtĂ« nĂ« duart e njĂ« krimineli – “TepĂ«r vonĂ« – m’u pĂ«rgjigjĂ«n – e gjetĂ«m tĂ« vdekur, tĂ« mbytur, nĂ« anĂ« tĂ« autostradĂ«s pranĂ« Milanos”. Nuk di nĂ«se e kanĂ« kapur xhelatin e saj, por di qĂ« gjĂ«rat nuk shkuan aspak ashtu siç mĂ« kishin premtuar”.
Deklaratat e ViolĂ«s bĂ«jnĂ« qĂ« tĂ« nisin kontrollet dhe tĂ« fillojnĂ« hetimet. Me gjithĂ« rekomandimet e vajzĂ«s shqiptare, tĂ« parĂ«t qĂ« arrestohen janĂ« vĂ«llezĂ«rit e Hysenit, dy joprotagonistĂ«, ndĂ«rsa Hyseni, siç mund tĂ« merret lehtĂ« me mend, ikĂ«n, pas gjasash nĂ« ZvicĂ«r, ku i duhet tĂ« kujdeset pĂ«r shumĂ« “biznese” qĂ« ka atje. PĂ«r shkak tĂ« tamtameve qĂ« funksionojnĂ« mirĂ« ndĂ«rmjet familjeve mafioze shqiptare, Ahmeti vihet nĂ« dijeni pĂ«r rrezikun qĂ« i kanoset, kthehet atĂ«here nĂ« ShqipĂ«ri e qĂ« kĂ«tej hidhet nĂ« Greqi.
E vetmja shtysĂ« qĂ« e detyroi ViolĂ«n tĂ« rrezikonte aq shumĂ«, tani shkallmohet. Ajo dĂ«shpĂ«rohet, pĂ«rpara shoqĂ«ruesve tĂ« saj tĂ« shtangur pĂ«rplas kokĂ«n pas muri, shkul flokĂ«t, bĂ«rtet: “Ju lash nĂ« dorĂ« jetĂ«n time dhe tĂ« familjes sime, ndĂ«rsa ju mĂ« tradhtuat! Jeni njĂ«soj si ata! Ju intereson tĂ« dini vetĂ«m si funksionon trafiku i armĂ«ve dhe i drogĂ«s, po pĂ«r tregtarĂ«t e femrave as doni t’ia dini!”.
Mbrojtja nën të cilën vihet, shtrëngohet edhe më tepër. Tashmë të gjithë kriminelët e përfshirë në këtë histori e dinë se gjithçka ka dalë prej saj, prandaj duhet ndëshkuar njëherë e mirë.
NĂ« Trento e çojnĂ« nĂ« njĂ« apartament tĂ« vogĂ«l shumĂ« tĂ« hijshĂ«m, tĂ« cilin ajo e pastron dhe e llustron pa pushim duke arritur kĂ«shtu t’i mbushĂ« disi ditĂ«t; por kjo zgjat pak, etapa tjetĂ«r Ă«shtĂ« njĂ« hotel nĂ« Firence. Viola bie pĂ«rsĂ«ri nĂ« mĂ«rzinĂ« e ditĂ«ve krejt boshe, kĂ«rkon mĂ« kot dikĂ« me tĂ« cilin tĂ« flasĂ«, tĂ« rrijnĂ« tĂ« paktĂ«n njĂ« herĂ« sĂ« bashku pĂ«r darkĂ«, t’ia japin njĂ« tĂ« qeshure, t’i lexojĂ« poezitĂ«. Viola s’ështĂ« veçse njĂ« vajzĂ« gjashtĂ«mbĂ«dhjetĂ« – vjeçare
 dhe njĂ« ditĂ« takon dikĂ«, njĂ« djalĂ« shqiptar qĂ« e ka vĂ«nĂ« re shpesh nĂ« pazarin “e derrit tĂ« bronxtĂ«â€, janĂ« takuar atje duke u sjellĂ« qĂ« tĂ« dy rreth asaj statuje tĂ« çuditshme qĂ« paraqet njĂ« derr tĂ« egĂ«r, çfarĂ« ideje e pazakontë  njihen si shqiptarĂ«. shkĂ«mbejnĂ« ndonjĂ« fjalĂ« e buzĂ«qeshje, janĂ« qĂ« tĂ« dy tĂ« vetmuar dhe kapen pas njĂ«ri – tjetrit. Po atĂ« mbrĂ«mje qĂ« takohen, Viola vendos tĂ« mos pyesĂ« pĂ«r ata qĂ« e mbrojnĂ« dhe shkon sĂ« bashku me mikun e ri nĂ« njĂ« restorant pranĂ« stacionit. Pas entuziazmit tĂ« parĂ«, biseda fillon tĂ« mos ecĂ«, tĂ« dy heshtin, nuk munden dhe nuk duan tĂ« flasin pĂ«r jetĂ«t e tyre. Paguan ajo, sepse ai nuk ka asnjĂ« grosh, por e fton nĂ« shtĂ«pinĂ« e tij. ËshtĂ« njĂ« dhomĂ« e varfĂ«r, me njĂ« dritĂ« tĂ« zbehtĂ«, por pĂ«r ViolĂ«n do tĂ« thotĂ« rifillim i jetĂ«s. Entuziazmi zgjat shumĂ« pak, nĂ« mĂ«ngjes, teksa kthehet nĂ« hotel, ka vendosur tĂ« kĂ«rkojĂ« qĂ« ta transferojnĂ«: ai djalĂ« Ă«shtĂ« i vetmuar dhe i dĂ«shpĂ«ruar, sepse ka bĂ«rĂ« njĂ« gabim, prandaj ia ka mbathur nga klani ku bĂ«nte pjesĂ«. Viola Ă«shtĂ« e ngopur me kĂ«to historira. LĂ« prapa edhe Firencen, etapa tjetĂ«r Ă«shtĂ« njĂ« hotel nĂ« bregdet pranĂ« Sasarit, nĂ« Skarperia.
ËshtĂ« njĂ« hotel qĂ« qĂ«ndron hapur edhe gjatĂ« dimrit, por ai Ă«shtĂ« i shkretĂ«, e shkretĂ« Ă«shtĂ« dhe zona pĂ«rqark. Nuk ka kĂ«mbĂ« njeriu. Viola qĂ«ndron nĂ« dhomĂ« duke bluajtur lloj – lloj mendimesh, shkruan poezi shumĂ« tĂ« trishtuara, tĂ« cilat i lexon pastaj me zĂ« tĂ« lartĂ«. Kur e kupton se Ă«shtĂ« pĂ«rsĂ«ri shtatzanĂ«, problemi mĂ« i madh qĂ« ka Ă«shtĂ« se kujt t’i kĂ«rkojĂ« ndihmĂ«. NĂ« momentet kur e lĂ« veten tĂ« kaplohet prej dĂ«shirave, ndjen se e do me gjithĂ« shpirt atĂ« fĂ«mijĂ«, fĂ«rkon barkun duke e parĂ« nĂ« pasqyrĂ«, fantazon, por kur kthjellohet, e kupton se kjo Ă«shtĂ« e pamundur. Vendos qĂ« t’i hapet punĂ«tores sĂ« katit, e cila Ă«shtĂ« njĂ« vajzĂ« njĂ«zetepesĂ«vjeçare dhe e kupton gjendjen e saj. Kjo bĂ«n çmos qĂ« ta ndihmojĂ«. Çdo ditĂ« i sjell lajme se çfarĂ« duhet tĂ« bĂ«jĂ« e si tĂ« veprojĂ« pĂ«r tĂ« abortuar nĂ« spital.
“NĂ« sallĂ«n e operacionit – kujton Viola – nuk po arrinin tĂ« mĂ« vinin nĂ« gjumĂ«, isha tendosur si njĂ« tel violine dhe me anestezinĂ« nĂ« trup u krijoja probleme mjekĂ«ve e infermierĂ«ve; vetĂ«m pas njĂ« doze tjetĂ«r ilaçesh, u dorĂ«zova”.
Nga spitali e nxjerrin pas pak orĂ«sh, nĂ« hotel vazhdon tĂ« flejĂ«, por mĂ«ngjesin e nesĂ«rm vetmia i kthehet nĂ« njĂ« dhimbje therĂ«se, tĂ« padurueshme, prandaj vendos t’i telefonojĂ« NinĂ«s. “VrasĂ«se, tradhtare, e shitur, qelbĂ«sirĂ«â€ s’le gjĂ« pa i thĂ«nĂ« e motra; Viola mendon se ajo po e fundos nĂ«n atĂ« breshĂ«ri fyerjesh, ngaqĂ« dikush e ka informuar se bashkĂ«punon me gjykatĂ«n, por, kur Nina i ulĂ«ret: “Ti je vrasĂ«sja e Bashkimit”, tronditet e tĂ«ra. E mposht dĂ«shpĂ«rimi, vrarja e ndĂ«rgjegjes, deri dhe ndjenja e fajit se Ă«shtĂ« akoma gjallĂ«. MenjĂ«herĂ« vendos qĂ« tĂ« heqĂ« dorĂ« nga mbrojtja, tĂ« arratiset, tĂ« lajmĂ«rojĂ« se do t’i tĂ«rheqĂ« mbrapsht akuzat.
Dy ditĂ« pĂ«rpara, nĂ« shtĂ«pinĂ« e prindĂ«rve tĂ« saj nĂ« Berat, kishin shkuar pesĂ« vetĂ«, tĂ« armatosur deri nĂ« dhĂ«mbĂ«, kishin marrĂ« Bashkimin mes thirrjevet Ă« dĂ«shpĂ«ruara tĂ« sĂ« Ă«mĂ«s dhe pĂ«rpjekjeve tĂ« kota tĂ« tĂ« atit pĂ«r t’u kundĂ«rshtuar, duke e pĂ«rplasur kĂ«tĂ« pĂ«rtokĂ«.
Sapo ul receptorin, Viola hap valixhen dhe fillon tĂ« fusĂ« rrobat; i di pĂ«rmendĂ«sh oraret e autobuzĂ«ve dhe trageteve, qĂ« i ka parĂ« pĂ«r orĂ« tĂ« tĂ«ra gjatĂ« ditĂ«ve tĂ« mĂ«rzisĂ« pĂ«r vdekje. Rri nĂ« dhomĂ« deri nĂ« minutĂ«n e fundit, pastaj hedh valixhen nga dritarja, qĂ« Ă«shtĂ« nĂ« kat tĂ« parĂ«, del duke ecur ngadalĂ«, merr valixhen dhe shkon nĂ« stacionin e autobuzit, pret disa minuta dhe hipĂ«n nĂ« njĂ« autobuz qĂ« shkon pĂ«r Olbia. Fillon tĂ« ndjejĂ« pasojat e abortit, por nĂ« kokĂ« ka vetĂ«m njĂ« ide fikse, tĂ« shkojĂ« tek e motra pĂ«r t’i thĂ«nĂ« se do ta tĂ«rheqĂ« padinĂ«, se Ă«shtĂ« e gatshme tĂ« dorĂ«zohet tek vrasĂ«sit e saj.
Kur arrin nĂ« Padova, pas dy ditĂ«sh udhĂ«timi, i telefonon NinĂ«s, por e motra nuk do qĂ« ajo t’i shkojĂ« nĂ« shtĂ«pi, Ă«shtĂ« martuar dhe i trembet skandaleve, prandaj shkon ajo ta takojĂ« ViolĂ«n nĂ« Padova. Takohen nĂ« njĂ« bar. Nina i sjell njĂ« lajm tĂ« papritur: i kanĂ« telefonuar nga ShqipĂ«ria miqtĂ« e Hysenit dhe i kanĂ« dhĂ«nĂ« njĂ« numĂ«r telefoni celular, ku Viola duhet tĂ« telefonojĂ«, po qe se don ta shpĂ«tojĂ« tĂ« vĂ«llanĂ«. Viola nuk heziton fare, por nĂ« telefon njĂ« zĂ« i thotĂ« se nuk Ă«shtĂ« ai numri i duhur, dhe i jep njĂ« tjetĂ«r, tĂ« cilit duhet t’i bjerĂ« pas njĂ« ore. Kjo histori pĂ«rsĂ«ritet tre herĂ«, mĂ« nĂ« fund flet me njĂ« njeri qĂ« pohon se Ă«shtĂ« bashkĂ«biseduesi i saj. Viola i thotĂ« se do tĂ« tĂ«rheqĂ« gjithçka, se do t’i pĂ«rgĂ«njeshtrojĂ« tĂ« tĂ«ra ato qĂ« ia kanĂ« nxjerrĂ« duke e mashtruar, se do tĂ« bĂ«jĂ« gjithçka qĂ« tĂ« dalin nga burgu vĂ«llezĂ«rit e Hysenit. I shkruan menjĂ«herĂ« njĂ« letĂ«r Komisionit Qendror tĂ« MinistrisĂ« sĂ« Brendshme, ku i kĂ«rkon ta dĂ«gjojnĂ«, pasi do t’i tĂ«rheqĂ« ato qĂ« ka thĂ«nĂ«. Nina, qĂ« ka qenĂ« bashkĂ« me tĂ« gjatĂ« kĂ«tyre orĂ«ve tĂ« ethshme, e kĂ«shillon, ose mĂ« mirĂ« tĂ« themi e urdhĂ«ron, qĂ« tĂ« strehohet nĂ« Gjermani, ku jeton njĂ« xhaxha i tyre, me tĂ« cilin ajo ka folur dhe ai Ă«shtĂ« i gatshĂ«m ta presĂ«. Viola Ă«shtĂ« krejtĂ«sisht e çorientuar, nuk i intereson fare fati i saj dhe bindet pa bĂ«rĂ« asnjĂ« qĂ«ndresĂ«. Treni qĂ« merr, shkon nĂ« Paris. AtĂ« e kanĂ« pushtuar turma italianĂ«sh qĂ« shkojnĂ« pĂ«r tĂ« marrĂ« pjesĂ« nĂ« njĂ« ndeshje ndĂ«rkombĂ«tare futbolli. PĂ«r njĂ« çast tĂ«rĂ« ajo zallahi e huton, por nĂ« Paris ka problemin e gjuhĂ«s; kur mbĂ«rrin nĂ« Dyseldorf, zbulon qĂ«, krejt ndryshe nga ç’i kishin premtuar, nuk e pret njeri dhe fillon tĂ« frikĂ«sohet. Endet nĂ«pĂ«r stacion dhe, kur dallon njĂ« italian, i kĂ«rkon ndihmĂ« t’i telefonojĂ« tĂ« ungjit. Merr pastaj njĂ« taksi dhe shkon nĂ« adresĂ«n qĂ« i kanĂ« dhĂ«nĂ«.
Viola e sillte ndĂ«r mend xhaxhanĂ« si njĂ« burrĂ« tĂ« rĂ«ndĂ« e tĂ« rreptĂ«, por ajo çka gjen ia zhvlerĂ«son kujtimet. NĂ« shtĂ«pi ka shumĂ« njerĂ«z, mbi tavolinĂ« njĂ« pirg pluhuri tĂ« bardhĂ«, ku katĂ«r vetĂ« pĂ«rgatisin dozat. Xhaxhai e pret ftohtĂ« dhe me njĂ« lloj pĂ«rçmimi. Po atĂ« naĂ« e pĂ«rdhunon dhe tĂ« nesĂ«rmen i komunikon: “Shko nĂ« bordell, atje e ke vendin”. Viola Ă«shtĂ« e vendosur tĂ« mos i durojĂ« mĂ« pĂ«rdhunimet, por Ă«shtĂ« gjithashtu e ndĂ«rgjegjshme se po e ndjekin: nĂ« Itali e motra e akuzon si vrasĂ«sen e Bashkimit, nĂ« ShqipĂ«ri e mallkon e Ă«ma, nĂ« Gjermani tĂ« sajĂ«t duan qĂ« tĂ« futet nĂ« bordell dhe kudo janĂ« bandat e kriminelĂ«ve qĂ« e kĂ«rkojnĂ« pĂ«r ta vrarĂ«. Me njĂ« ndjenjĂ« lehtĂ«simi ajo vendos t’i japĂ« fund jetĂ«s. Apartamenti i xhaxhait Ă«shtĂ« nĂ« katin e fundit tĂ« njĂ« pallati tĂ« vogĂ«l, ajo kacavirret deri te baxha dhe, qĂ« kĂ«tej, del nga njĂ« dritare pĂ«r t’u ngjitur pastaj nĂ« çati. Sheh njĂ« si ballkon tĂ« vogĂ«l pa parmakĂ«, tĂ« kallur nĂ« çatinĂ« qĂ« Ă«shtĂ« mjaft e pjerrĂ«t, dhe ulet aty me kĂ«mbĂ«t e varura pĂ«rjashta, vendos tĂ« pijĂ« cigaren e fundit: sa e lehtĂ«suar ndjehet qĂ« po ikĂ«n. PoshtĂ« vĂ« re grumbullin e njerĂ«zve, buzĂ«qesh teksa sheh shqetĂ«simin e tyre, tashmĂ« Ă«shtĂ« larguar prej jetĂ«s dhe nuk ndjen asnjĂ« lloj emocioni
 por nĂ« çati mbĂ«rrijnĂ« rojet e policisĂ« bashkiake qĂ« e marrin dhe e fusin brenda. NĂ« stacionin e policisĂ« i mbĂ«rrin telefonata e Valterit, ky ka ditĂ« qĂ« e kĂ«rkon i dĂ«shpĂ«ruar, i bindur se i kishte ndodhur diçka mjaft e rĂ«ndĂ«. Ka qenĂ« ai qĂ« arriti t’i shqisĂ« sĂ« motrĂ«s, NinĂ«s, adresĂ«n e xhaxhait dhe tĂ« vĂ«rĂ« nĂ« alarm policinĂ«, qĂ« kĂ«rkonte kuturu. ËshtĂ« pĂ«rsĂ«ri ai qĂ« organizon kthimin e ViolĂ«s nĂ« Itali. Por kĂ«tu do ta presĂ« njĂ« surprizĂ« e hidhur: afati i programit tĂ« mbrojtjes ka mbaruar dhe nuk do tĂ« pĂ«rtĂ«rhiet mĂ«. I vetmi lĂ«shim qĂ« i bĂ«jnĂ«: njĂ« makinĂ« e GOM-it do ta shoqĂ«rojĂ« pĂ«r nĂ« vendstrehimin qĂ« duhet ta gjejĂ« vetĂ«.
NĂ« aeroport nĂ« pritje tĂ« ViolĂ«s janĂ« Valteri dhe Eleonora. Valteri Ă«shtĂ« i tĂ«rbuar: “Policia – thotĂ« – la t’i iknin dy kriminelĂ«t pĂ«r tĂ« cilĂ«t Viola, duke vĂ«nĂ« nĂ« rrezik jetĂ«n e saj, u kishte treguar çdo hollĂ«si, aq sa kupja e tyre s’qe veçse njĂ« lojĂ« kalamajsh;, dhe sikur tĂ« mos mjaftonte kjo, e dĂ«non atĂ« duke e lĂ«nĂ« nĂ« mĂ«shirĂ« tĂ« fatit”.
“Por nuk Ă«shtĂ« ky i vetmi aspekt negativ i kĂ«saj historie. ËshtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme qĂ« tĂ« zbĂ«rthehen edhe sjelljet e familjes, – komenton Eleonora – tĂ« merret vesh se fshehta e ViolĂ«s, njĂ«herazi edhe e fshehta e NinĂ«s, Ă«shtĂ« se ka qenĂ« vĂ«llai ai qĂ« e ka pĂ«rdhunuar pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ«, ai vĂ«lla qĂ« e Ă«ma e tyre e adhuron, por edhe ai vĂ«lla qĂ« ia ka shitur tĂ« motrĂ«n Ahmetit, i cili, i detyruar pastaj nga rrethanat, ia ka kaluar atĂ« Hysenit, mĂ« i fuqishĂ«m se ai nĂ« hierarkinĂ« mafioze. Sipas ligjit patriarkal qĂ« mbizotĂ«ron nĂ« kulturĂ«n shqiptare, familja e vajzĂ«s sĂ« rrĂ«mbyer ka tĂ« drejtĂ« tĂ« hakmerret, por nĂ« kĂ«tĂ« rast hakmarrja s’mund tĂ« kryhet, pasi vajzĂ«n e ka shitur vetĂ« i vĂ«llai, tĂ« cilin, pas premtimit tĂ« ViolĂ«s pĂ«r tĂ«rheqje tĂ« padisĂ«, e kanĂ« kthyer nĂ« shtĂ«pi tĂ« katandisur si mos mĂ« keq. Kulturat patriarkale janĂ« hone,- vazhdon Eleonora – sipas ligjeve mesjetare tĂ« Lek Dukagjinit, qĂ« ende mbĂ«shteten e zbatohen nĂ«pĂ«r fshatrat shqiptare, njĂ« vajzĂ« “e pĂ«rfolur” mund tĂ« martohej vetĂ«m nĂ«se nĂ« pajĂ« i futej njĂ« fishek, me tĂ« cilin atĂ« mund ta vriste nĂ« çdo rast i shoqi, i vjehrri, kunati ose dhe i biri, pasi plumbi ishte paguar nga familja e saj. Babai i nuses, duke marrĂ« kufomĂ«n e sĂ« bijĂ«s, duhej tĂ« thoshte frazĂ«n rituale “TĂ« lumtĂ« pushka, o i zoti i shtĂ«pisĂ«!” dhe, gjithmonĂ« sipas kĂ«tyre ligjeve, ende sot dhjetĂ«ra, qindra familje jetojnĂ« nĂ« “ngujim”, d.m.th. tĂ« ngujuar nĂ« shtĂ«pi nga frika e gjakmarrjes, çka zgjat me dhjetĂ«ra vjet”.
“TĂ« kĂ«qijat, sidoqoftĂ«, nuk qĂ«ndrojnĂ« vetĂ«m nĂ« njerĂ«n anĂ« – shton Valteri – . NĂ« qoftĂ« se kriminaliteti shqiptar Ă«shtĂ« kaq i pĂ«rhapur dhe i degĂ«zuar nĂ« vendin tonĂ«, kjo ndodh sepse ka disa mijĂ«ra italianĂ« qĂ« pasurohen nga ky lloj i ri kriminaliteti, pĂ«rndryshe nuk ka si tĂ« shpjegohet qĂ« nĂ« njĂ« vend si Italia, qĂ« zotĂ«ron dyfishin e njĂ«sive detare tĂ« rojeve bregdetare pĂ«r çdo metĂ«r bregdet tĂ« atyre qĂ« kanĂ« edhe Shtetet e Bashkuara, nuk i mbajnĂ« dot nĂ«n kontroll zbarkimet e klandestinĂ«ve, tĂ« cilat janĂ« tĂ« rregullta dhe tĂ« vazhdueshme. E nuk ka si tĂ« shpjegohej, gjithashtu, pse bosĂ«t, ata me peshĂ«, gjithmonĂ« arrijnĂ« tĂ« zhduken”.

Romë, janar 1999

Tre muaj
 vetĂ«m tre muaj pushim, pĂ«r tĂ« rifituar qetĂ«sinĂ«, ritmet, mĂ«nyrĂ«n e jetesĂ«s sĂ« njĂ« vajze shtatĂ«mbĂ«dhjetĂ«vjeçare.
Në Qendrën kundra dhunës të Komunës së Romës, avokatja Teresa Manente, që është aty koordinatore, ka bërë çmos ndërkohë që të përgatisë për Violën një pritje të ngrohtë. Ka menduar ta vendosë në një dhomë të madhe me perde kretoni tërë lule dhe me shumë dritë; aty jeton gjithashtu një vajzë tjetër shqiptare, e vendosur në Qendër pasi është larguar nga shtëpia për shkak të vardisjeve tepër të besdisura të kunatit, i cili jetonte në një fshat afër Romës e ku vajza kishte shkuar si mysafire. Flasin të njëjtën gjuhë, janë në të njëjtën moshë, do të dinë sigurisht të miqësohen.
Kur Viola mbĂ«rrin aty, e shoqĂ«ruar nga njĂ« makinĂ« e GOM-it, Ă«shtĂ« buzagaz: sa e ka dĂ«shiruar njĂ« vend me gra ku tĂ« flasĂ«, tĂ« hapet, tĂ« kuptohet. NjĂ« vullnetare e Diferenca Grua, pas njĂ« shĂ«titjeje tĂ« shpejtĂ« nĂ«pĂ«r QendĂ«r, e shoqĂ«ron pĂ«r nĂ« dhomĂ«n e saj. Teksa i ngjit me vrap shkallĂ«t qĂ« e çojnĂ« nĂ« dhomĂ«, Viola as e ndjen peshĂ«n e valixhes: mĂ« nĂ« fund, ja njĂ« vend ku mund tĂ« qĂ«ndrojĂ«. Hap derĂ«n, por mbetet e shtangur, ngurtĂ«sohet
 pĂ«shpĂ«rit: “ÇfarĂ« bĂ«n ajo kĂ«tu, çfarĂ« bĂ«n Valbona nĂ« kĂ«tĂ« vend?
 jo, nuk mund tĂ« qĂ«ndroj, duhet tĂ« iki menjĂ«herĂ«, pĂ«rndryshe ata vrasĂ«s do tĂ« mĂ« kapin pĂ«rsĂ«ri dhe do tĂ« mĂ« bĂ«jnĂ« copĂ« – copĂ«â€Šâ€.
Makina e GOM-it qĂ«ndron ende tek porta. Pak fjalĂ« pĂ«r t’u shpjeguar punonjĂ«sve se Valbona Ă«shtĂ« motra e atij qĂ« e rrĂ«mbeu, e solli nĂ« Itali, e torturoi, e bĂ«ri skllave. E atij qĂ« ajo e ka denoncuar, duke vĂ«nĂ« kĂ«shtu nĂ« rrezik jetĂ«n e saj. VetĂ«m sa pĂ«rqafon TerezĂ«n, i dhuron poezinĂ« e fundit qĂ« ka shkruar dhe makina niset, duke e çuar larg ViolĂ«n dhe shpresat e saj tĂ« zbrazĂ«ta.