Skllavet e perëndimit

VIOLA
Pezro, 14 tetor 1998

“Ndodhi atëhere kur përpara syve të mi u shfaq pëllëmba e asaj dore të madhe me një unazë argjendi, e cila m’u ngjesh mbi buzë, ndërkohë që gishtat m’u ngulën në fytyrë duke më zënë frymën. Ndodhi tamam në atë moment që jeta ime e hareshme, prej vajze, mori fund”.
Viola tregon dhe shtrëngon buzët, nuk do të qajë.
Në Pezaro, në një dhomë të pastër e të zhveshur të vënë në dispozicion nga GOM (Grupi Operativ i Mbrojtjes), Viola po shtyn ditët e qëndrimit të saj të njëmbëdhjetë nën mbrojtje. Njëmbëdhjetë zhvedosje në më pak se tetë muaj. Vetmia tashmë është më e rëndë, më mizore, më e pamëshirshme edhe se përvoja prej katërmbëdhjetëvjeçareje të rrëmbyer, të bërë skllave, të masakruar, të shkatërruar.

Berat, prill 1996

“Unë me Sonilën kishim qenë në bibliotekë dhe po ktheheshim në shtëpi, duhet të ketë qenë ora gjashtë e pasdites, por qe errësuar. Në Mercedesin e bardhë ku na përplasin, janë katër vetë, të cilët na ngjisin nga një leukoplast të madh në gojë. Nuk bëratsim dot, por vetë përpëlitemi si ngjala. Mercedesi përshkon tërë Beratin, ashtu nuk na sheh, pastaj hyn në një rrugë të pashtruar dhe ndalet në mes të fushës.
Aty në tokë, mes gurëve e plehrave, me grushta e shqelma, na i shqyen rrobat dhe na përdhunuan me një egërsi të tillë, të cilën e ripërjetoj çdo natë si një makth.
Kur na hoqën leukoplastet nga goja, u përpoqëm të thërrisnim, por ndjeva që më erdhi një goditje e papritur në kokë dhe pastaj humba ndjenjat. Nuk di pas sa kohësh i hapa sytë prapë: në qiell kishin dalë yjet, kurse trupin e kisha copë, rreth e rrotull gjak dhe shoqja ime e shkollës që ngrahte. E ndihmova të ngrihej. Përshkuam tre kilometra nëpër errësirë të plotë deri sa gjetëm shtëpinë e një fshatari. Na lanë, na dhanë rroba dhe na thanë: “Nuk jeni të parat”, dhe me qerren e buajve na çuan nëpër shtëpitë tona.
Njerëzit e mi kishin vënë në lëvizje gjithë farefisin. U thashë se na kish fshikur një kamion dhe kishim përfunduar në spital. Meqenëse telefoni më i afërt nga shtëpia ime ishte shtatë kilometra, askush nuk mundi ta vërtetojë atë që treguam.
Ndenja në krevat gati një javë, nuk doja të shoja më në shkollë, nuk doja të jetoja më. Prisja të mbetesha vetëm në shtëpi që të dizinfektohesha me raki, një pije shumë e fortë, e vetmja mënyrë për të parandaluar infeksionin e plagëve që kisha në mes këmbëve, të cilat më përcëllonin.
Viola kujton, rindërton, sepse shpreson që, kush e dëgjon, do ta ndihmojë t’i japë fund kësaj vetmie me ditë të mbushura plot makthe, vetëm për vetëm me dyshimet e tmerrshme për atë që e ka shitur dhe pse e ka shitur, në mëshirë të frikës dhe gjithmonë nën kontrollin e rreptë të GOM-it.
Inspektori që e ndjek, i ka treguar që në Sicili një vajzë e moshës së saj, Rita Atria, luftoi kundra mafies, bashkëpunoi me drejtësinë, u vu nën mbrojtje, por pastaj vetmia e vrau.
Viola dialogon shpesh me atë bashkëmoshatare që s’e ka parë kurrë, por që e përfytyron të imët, me flokë të dendur të verdhë, me gojë të madhe dhe sy të zinj e të gjallë: kjo është vetë pamja e saj në pasqyrë.

Trieste, 13 tetor 1997

Për herë të parë Viola u paraqit te gjykatësi, prokurori Raffaele Tito, kur qe në Trieste. Nuk kishte besim, përgjigjej vetëm me “po” ose “jo”. I kishin shpjeguar se, po të bashkëpunonte për të ndihmuar drejtësinë që t’i kapte persekutorët e saj, jo vetëm do t’i shihte këta të përfundonin në burg, por në bazë të një ligji të ri italian, mund të merrte dhe lejene qëndrimit, një dokument me vlerë dhe i domosdoshëm për të qëndruar në Italim, për të ndërtuar më pas një jetë të re.
Ajo nxirrte herë pas here ndonjë të dhënë, ndonjë adresë, pastaj heshtte përsëri, e tmerruar nga ajo që po bënte. Por ata e ndiqnin këmba-këmbës, e bllokonin në bar, i citofononin darkave. Inspektorin Fioreti dhe njerëzit e tij i kishte tërë ditën nga prapa. “Ishin si mizat – tregon Viola – por unë rezistoja, sepse dridhesha nga mendimi që ai fis vrasësish të ardhur në Itali mund ta hakmerrej ndaj familjes sime”.
Është një ide fikse ajo që ka Viola: të shpëtojë familjen duke sakrifikuar jetën e saj. Nuk e di dhe nuk do ta dijë se sa kanë bashkëpunuar me ta prindërit, vëllezërit e saj. Viola kërkon garanci për ta, ndërkohë hyn në veprim programi për mbrojtjen e saj.
“Vijmë nga zyra qendrore e Romës – i thonë një ditë dy civilë që e ndalin përpara Qendrës kundra dhunës së Modena – që nga dita e nesërme je nën mbrojtje, përgatit valixhet, do të ndryshosh vendqëndrim”. Dymbëdhjetë orë më pas një inspektor i hapte derën e një makine blu me xhama të errët. “Ishte hera e parë që një burrë më hapi derën që të kaloja përpara, por unë u drodha, nuk kisha as idenë më të vogël se ku do të shkoja, çfarë do të më ndodhte”.
Kur pas dy orësh makina ndalet në daljen e një porte autostrade, askush nuk flet, ajo nuk i pyet, ata heshtin. Qëndrojnë ashtu për më shumë se një orë, pastaj afrohet një veturë me ngjyrë të çelur, zbresin dy djem, e marrin në dorëzim dhe e hipin në makinën e tyre. Edhe këtë herë makinë me xhama të errët. Shoqëruesit e rinj i lexojnë rregullat e sistemit të mbrojtjes: nuk duhet t’ia tregojë askujt vendin ku do ta çojnë, ndalohet t’i flasë kujtdo. Çdo dalje e saj do të paraprihet nga një kërkesë për leje si dhe nga përshkrimi i vendit ku kërkon të shkojë; nëse do të ketë nevojë për një mjek ose për dikë tjetër, duhet t’i drejtohet grupit të mbrojtjes, do të jenë këta që do t’ia gjejnë.
Mbërrijnë në Bolxano, tek sheshi Mazzini, në një hotel mjaft elegant. Së bashku nxjerrin rrobat nga valixhja, pastaj ata e shoqërojnë në një restorant pak metra larg sheshit, ku do të hajë gjithmonë po në të njëjtën orë, drekë e darkë, e vetme dhe pa i zgjedhur gjellët.
Viola nuk ka asnjë grosh, dy engjëjt mbrojtës e informojnë se do të ketë një kuotë. Deri sa ta marrë të parën, do të kalojnë dyzet ditë. Kushtet në të cilat ndodhet janë shumë të vështira për t’u përballuar. Kalon ditë që i duken se s’do të mbarojnë kurrë, e mbyllur në dhomë, sepse nuk guxon të zbresë, të përshkojë hollin, të kalojë përpara recepsionit. Rrobat që vesh i ka të konsumuara dhe që s’të lënë dyshim; portieri, kur ajo kalon dhe i lë çelësat, i thotë me zë të lartë: Mirëdita, zonjushë. Por asaj i duket sikur i ulëret: “Çfarë bën këtu, moj kurvë!?”.
Kur arrin t’i japë zemër vetes dhe t’i përshkojë ato pak metrat e hollit, shkon në një park publik ku ka pata të vogla, lepuj të bardhë dhe turtuj. E vetme dhe në heshtje e kalon kohën duke parë kafshët, deri sa vjen ora e drekës. “Shihja njerëzit e tavolinës përbri, më dukeshin të gjithë aq të gëzuar, flisnin, qeshnin, linin takime. Ndërsa unë ndjehesha e fshirë nga kjo botë, në mëshirën e të gjitha rreziqeve, e dënuar të mos flisja”. Ndërsa hante, Violës i shpëtonin lotët, ziente nga një tërbim që donte ta zbrazte dhe ushqimi i njelmëzohej. Vinte pastaj kthimi në hotel… dhe pikërisht kur ishte tek porta e pushtonte të tërën ndjesia se ishte e padëshirueshme.
Ai që e kontrollonte ishte Injacio, një siçilian, me një mënyrë sjelljeje autoritare e të vrazhdë. Herë pas here e merrte në telefon: “si je?” informohej ai, ndërsa Viola: “Mirë… shumë mirë”, por do të kishte dashur të thërriste: “Mjaft! Mjaft në këtë burg”.
Po të ishte për Violën, kjo me dëshirën e saj nuk do të kishte folur kurrë me burra me divizë, aq më pak me gjykatës, çështje kulture, kultura e vendit të saj: konfliktet zgjidhen me gjakmarrje, jo me procese gjyqësore.
“Nëse unë e bëj këtë gjë, ky është fundi im dhe i njerëzve të mi” përsëriste ajo. Por Valteri, studenti që e kish takuar në një bar të Triestes dhe që i kish ofruar miqësinë e tij pa i kërkuar asgjë si shkëmbim, ngulte këmbë: “Bëje për veten tënde, por edhe për të tjerat”. Violës nuk i interesonin fare të tjerat: madje i urrente. Por Valteri dinte se si të ngjallt tek ajo ndjenjat e saj më të mira. Kështu, në fund, ai dhe argumentet e tij fituan. Viola i kish thënë: “Do të flas”. Valteri e kish çuar tek Eleonora, një grua e veçantë, që administronte Qendrën kundra dhunës të Udines, e cila, për herë të parë pas kaq kohësh, e kish bërë të ndjehej në qendër të vëmendjes dhe të dëgjohej. “Do të të dërgoj në një vendstrehim me adresë të fshehtë – i kish thënë – nuk është larg nga Qendra e Modenës, atje ka gra që do të dinë të të mbrojnë e të të kuptojnë si dhe një bibliotekë të mirë… mund të zbulosh gjëra fantastike në ato libra, do ta shohësh që flasin edhe për ty”.

Berat, maj 1996

“Kaluan katër javë që nga ajo natë dhune që përjetova bashkë me Sonilën, kur erdhi një djalë që foli me babain. Dua të martohem me Violën, i kish thënë. Babai e përzuri. Pastaj erdhi tek unë dhe më pyeti se kush ishte. “Kurrë s’e kam parë”, iu përgjigja e sigurt. Ishte njëri nga ata të katërt që na kishin përdhunuar. Ndryshon atmosfera në familjen time, ata alarmohen. Vendosin që të mos shkoj më në shkollë, sepse jam e rrezikuar; veç këasj, duhet të jem gjihnjë e shoqëruar nga dikush. Por javët kalojnë dhe alarmi fashitet. Filloj të dal përsëri, pak, me kujdes, por, sidoqoftë, dal.
Një mëngjes që kisha shkuar të blija kripë, shoh përpara meje një Nissan të zi; kur arrij aty pranë, dera e tij hapet kanat dhe një krah më kap e më tërheq brenda. Si gjithmonë ai. Quhet Ahmet dhe më thotë se është më mirë për mua të mos nxjerr zë e të rri e qetë. Jam paralizuar dhe as që më shkon mendja të bërtas”.
“Do të vemi tek gjyshja ime – thtoë ai – do t’i thuash që jemi fejuar dhe jemi arratisur, sepse njerëzit e tu nuk duan që të martohemi”. Gjyshja, një fshatare plakë që nuk i pranonte dot ndryshimet që kishin ndodhur, jetonte në Patos, ishte e sjellshme dhe e thjeshtë, por unë ndjehesha si në buzë të greminës, pastaj kisha dhe një ide fikse në kokë: si të gjeja mënyrën për të ikur nga ajo botë dhune seksuale dhe fizike ku më kish degdisur Ahmeti. Kalon një javë e tërë plot ankthe, pastaj një ditë ai më thotë: “Vishi këto rroba dhe laj flokët, do të vijnë prindërit e mi, do të shkojmë në shtëpinë tënde. Por kujdes, një fjalë gabim po nxore, të vrava”.
“Mamaja dhe babai nuk dukeshin të habitur dhe as shumë të emocionuar që po më shihnin përsëri. Pyes veten se çfarë i ka ndodhur familjes sime. Njëherë e një kohë ne tre fëmijët dhe prindërit ishim kaq të bashkuar, të qetë, dhe tani që gjithçka ka ndryshuar, unë nuk heq dorë, ndjehem fajtore, dua përsëri atë jetën e hareshme. Por ajo kohë i ërket një Vendi që s’ekziston më, ku një vajzë si unë mund të rrinte në rrugë e të luante deri natën vonë, sepse nuk kishte rreziqe; ku fëmijët i respektonin baballarët, ku meshkujt dhe femrat shkonin bashkë në shkollë deri sa merrnin maturën, të gjithë qenë barabar të varfër… por të sigurt se mund të mbështeteshin tek fqinji. Megjithatë, e tërë kjo nuk vlejti më kur më të rinjtë vendoseën të shihnin botën dhe të zhyteshin në të”.
Ahmeti thotë: “Ju kërkoj ndjesë, por kjo ishte mënyra e vetme për t’u martur me Violën”. Prindërit e tij përsërisin se janë mjaft të kënaqur për zgjedhjen që ka bërë i biri. Babai im përgjigjet: “Nuk ju besoj, lëreni vajzën time”. E terrorizuar kërkoj sytë e tij në heshtje, shpresoj të ndodhë ndonjë mrekulli, them me vete se ai patjetër do ta kuptojë që jam peng, babai im ëshë burrë i mirë dhe i zgjuar, nuk ka si të mos e kuptojë. Vëllai im Bashkimi nxjerr pistoletën, Ahmeti i hakërrehet, i thotë se vëllai i tij është drejtor i bankës së Berishës në Vlorë dhe se do ta vrasë: mamaja ime merr Bashkimin, ndërsa Ahmeti dhe njerëzit e tij më marrin mua.

Fier, gusht 1996

Qëndrova tre muaj në Fier për t’u bërë shërbëtore në shtëpinë e Ksenias, mamasë së Ahmetit. Isha gjithë vrraja, e veshur me lecka, e uritur… punoja si mushkë, gjithmonë e fyer nga e ëma dhe motra e tij: “Sa e shëmtuar je, na qelbe, na e shpife”, thoshte Valbona, që ishte në një moshë me mua, por ditët i kalonte duke lyer gishtat me manikyr, duke parë televizionin italian e duke iu sjellë rrotull të vëllait. Darkave Ahmeti më mbyllte në dhomë he gjithmonë gjente një shkak për të më zënë me grushta e sheqlma. Me drurin që haja, më shuheshin edhe shpresat se njerëzit e mi do të vinin të më shpëtonin.
Një ditë Ahmeti më thotë: “Do të nisemi për në Greqi, ka shkuar dhe yt vëlla atje, kështu që do të jesh e kënaqur”.
Ksenia më dorëzon një çantë të mbushur me rroba, nga ato që im atë nuk do të më kish lejuar kurrë t’i vishja. Valbona papritur fillon të interesohet për mua: “Të mësoj unë të bësh tualet” thotë ajo dhe pastaj bashkë me të ëmën më presin gërshetat dhe m’i lyejnë flokët të kuqe. Ajo bastardhja Ksenia më thonte se si, kur të shkoja në Greqi, do të martohesha me Ahmetin, djalin e saj të madh që ajo e adhuronte. Unë e dija se kjo gjë nuk do të ndodhte kurrë, sepse kisha parë një fotografi të tij ku kish dalë me një fëmijë të vogël në krah dhe prapa qe shkruar se qe i biri… pastaj dhe e ëma u kish thënë fqinjëve se unë isha një mbesë e saj që kisha mbetur jetime… por mendoja që, nëse do të shkoja në Greqi, do të gjeja vëllanë tim Bashkimin dhe ai do të më shpëtonte. Kur jetonim të gjithë në familje, nëse ankohesha për të apo ia ktheja… më qetësonte duke më thënë se do të mbetej gjithmonë shoku im, se, po të dilte nevoja, ai do të më mbronte.
U frikësova vetëm kur, një minutë përpara se të nisesha me Nissan-in e Ahmeti, e ëma e tij më ndali dhe më bekoi jo një, po dy herë! Ai bekim qe si një mesazh vdekjeje.

Vlorë, gusht 1996

Nuk kisha bërë kurrë ndonjë udhëtim, nuk dija as që Greqia ishte në jug apo në veri të Beratit. Në Vlorë ahmeti më mbylli me çelës brenda në makinë: “Përndyrshe të vjedhin” më thotë, dhe shkon vetëm pak metra më tutje për të folur me nga katër burra, ndërkohë që hedh vazhdimisht vështrime të alarmuara në drejtimin tim. I paguan ata të katër me një tufëz kartëmonedhash dhe kthehet në makinë. Duke pritur të niseshim, hymë në një qebaptore për të ngrënë diçka. E pabesueshme, por në tavolinën pranë, bashkë me një grup djemsh, është edhe vëllai im Bashkimi. Kapem pas tij: “Më shpëto – i them – për gjithë të këqijat që më ke bërë, për të gjitha premtimet që më ke dhënë, më shpëto: po luaj mendsh”. Por ai më largon: “Shumë vonë – më thotë – s’je më e virgjër, çfarë do bësh po të mbetesh vetëm? Ky ishte fati yt dhe mos u anko”.
Askush nuk e di të fshehtën time dhe kështu që askush nuk mund ta kuptojë pse ky qe çasti më i zi i jetës sime.
Atë natë hipim në një gomone, jemi njëzet e tetë vetë dhe katër skafistët. Është vetëm një vajzë tjetër, por na e ndalojnë të flasim me njëra-tjetrën. Unë nuk mendoj, nuk reagoj, më intreson vetëm si ta përballoj të ftohtin. Pas pak në det fillojnë dallgët, gomonia përplaset sa andej – këndej në mënyrë të padurueshme, unë mbuloj kokën me xhaketë: nuk dua të shoh, nuk dua të dëgjoj. Fillojnë edhe motorët të bëjnë lodra. Skafistët vendosin të kthehen mbrapsht, por më pas kthejnë mendje dhe vazhdojnë udhëtimin. Unë ende besoj se po shkojmë në Greqi. Nuk di përse e bëra, por në një moment flaka xhaketën dhe u hodha në ujë. Ahmeti më kapi për këmbësh kur kokën e kisha tashmë në ujë. Më tërhoqi mbrapsht dhe më shembi në grushta.
Zbarkojmë në një radë të errët mes dy fareve larg njëri –tjetrit. Të vërtetën e mësoj në plazh: ndërsa zbret nga gomonia një djalë i bërë qull dhe i kallkanosur thotë: “…sidoqoftë, arritëm në Itali!”. Në Itali!?” bërtas duke parë Ahmetin. Tre nga skafistët kanë ikur tashmë. Unë filloj të ulëras: “Ç’punë kemi ne në Itali, këtu nuk njohim njeri, nuk dua të rri”. Por Ahmeti më jep dy grushta fytyrës. Unë rezistoj në mënyrë pasive, ai më tërheq zbathur nëpër dhe e gurë. Askush nuk merret me ne. Ecim me marsh të shpejtuar për orë të tëra, përgjatë bregut, në errësirë, mes ferrash e shkëmbinjsh, në heshtje, për të mos u dalluar. Përpara nesh, skafisti i katërt lëviz në drejtim të tokës dy fenerë që të na tregojë rrugën. Më ikën njëra nga këpucët, kthehem mbrapsht për ta kërkuar, Ahmeti më tërheq nga bluza dhe ma gris. Tani jam edhe zbathur.
Në gjashtë të mëngjesit dy farët shuhen. Skafisti që na ka treguar rrugën thotë se jemi pranë Leçes. Këmbët më janë mbushur gjithë të gërvishur dhe shputat i kam të dërrmuara. E laj gjakun në një vijë uji.
Në anë të rrugës na presin disa makina. Ne hipim në një veturë të bardhë që e nget një mesogrua italiane, me flokë të verdhë të kapura bisht, e shëndoshë. Ahmeti i jep pesëqindmijë lireta, por udhëtimi s’mban as një orë. Në stacionin e Leçes ajo na dorëzon dy bileta për Milano.

Milano, 14 shtator 1996

Në tren na presin dy vëllezër të Ahemtit, një kushëri dhe e dashura e tij, Lola. Na çojnë hë htelin ‘2 giardini’. Më mbyllin në një dhomë ku më lënë pa ngrënë e pa pirë. Qëndrova në atë dhomë tre ditë, gjithë kohën e kalova duke dëgjuar zhurmat që vinin nga korridori dhe nga dhomat e tjera. Në atë hotel të gjithë flisnin shqip. Gratë ktheheshin në tre të natës dhe bënin dushe që s’kishin të mbaruar, pastaj fillonte batërdia: ulërima, sende që vërviteshin përtokë. Nuk kisha as idenë më të vogël se ku gjendesha.
Hap derën Lola: “Një goxha surprizë për ty, shpirt!”, më thotë, duke nxjerrë nga një çantë e madhe breçka tip tanga, rexhipeta prej tyli të zi, një bluzë lamé të gjatë deri tek të ndenjurat dhe ca funde të shkurtra tip pareo. “Shpirti, në Itali njerëezit vishen dhe lyhen sipas modës, në qoftë se do punë, duhet të bësh edhe ti kështu”. Ahmeti më kish thënë se në Itali gjithësecili shfrytëzon atë që di të bëjë, kështu që unë mund të punoja si këngëtare. Që fëmijë kam kënduar në shkollë si soprano, tetë vjeç kisha fituar çmimin e parë dhe në shtëpinë time varur në mur ishte fotografia e ditës kur kisha kënduar për Enver Hoxhën, të cilit i kisha dhënë edhe një tufë të madhe me lule. Babai im ua tregonte të gjithëve atë fotografi. Ideja që të më vinte të këndoja më ishte dukur ideja e parë e mirë e atij maskarai. Tani edhe Lola, e dashura e vëllait të tij, me sa duket më përfytyronte si këngëtare të ardhshme.
“Shpirti, duhet të vësh pak xhel te flokët; shpirti, hë, vër një çikë të kuq se nuk të ha; shpirti, duhet të mësosh të ecësh me taka”.
Papritur vjen Ahmeti: “Kam gjetur një punë për ty, Viola”, dhe unë: “Do këndoj?”. “Jo, do të punosh në një fabrikë peshku”. Isha shumë e lodhur për ta duruar drurin, prandaj nuk protestova, por mendimi që do të përfundoja në një fabrikët ë shifur e të qelbur konservash peshku, mëneveriti. Lola e humbet durimin. Në makinë jemi katër: Lola, i dashuri i saj, Ahmeti dhe unë. Më japin një pashaportë. “Po mua s’më quajnë Athina!” protestoj unë. Ahmeti ka një zë të frikshëm: “Do përdorësh këtë emër, do të thuash se je tetëmbëdhjetë vjeç dhe që ke lindur në Greqi, përndryshe nuk të marrin në punë. E shkreta ti po bëre ndryshe”.
Ndalojmë në rrugën Sacra. Lola zbret: “Hajde, shpirt, do të të shoqëroj unë”. Ecim përgjatë një muri të lartë, unë e ndjek e shqetësuar. Në një moment ndalet, zbërthen xhinset dhe i heq: “U çmënde – i thërras – do të të heqin nga puna”. Ajo qesh met ë madhe: “Sa budallaqe je, fabrika e peshkut është rruga, kjo qoshja këtu është zyra jote, ti do të jesh prostitutë si unë, si të gjitha!”. Tamam atëherë m’u duk sikur më ra qielli mbi kokë: “Jam e vdekur – mendova – pra, jam e vdekur, për prindërit e mi, për motrën e vëllanë, për veten time: unë jam e vdekur”. Më dukej sikur më kalonte nëpër trup rrymë elektrike, aq shumë dridhesha: më kish pushtuar dëshira që të vdisja, prandaj u hodha në mes të rrugës, ndërkohë makinat iu binin papushim burive, unë që shihja fenerët e tyre tek përziheshin në një vorbull dritash dhe Lola që më tërhoqi prej andej. Mbi aty edhe makina e dymaskarenjve, që më hipën me forcë e më çuan në hotel. Qaja e dëshpëruar. Në dhomë Ahmeti m’i shkuli rrobat nga trupi, më hyri në shqelma duke më goditur në stomak e pastaj më lidhi mbi krevat. Më rrihte me një tub tek shputat e këmbëve. Unë ulërisja, thërrisja time më, kërkoja ndihmë, por askush s’u bë i gjallë. Vazhdoi kështu për disa orë dhe unë nuk arrija të vdisja.
Jo shumë larg nga Viola, që i kalon tashmë ditët në trotuaret e rrugës Sacra, jeton ose ndofta mbijeton motra e saj e madhe që, prej disa muajsh, është në Rovigo. E arratisur nga shtëpia që gjashtëmbëdhjetë vjeç për një djalë me të cilin qe e dashuruar, Nina jetoi me të katër vjet në Patos të Fierit. Por historia e tyre mori fund, ngaqë edhe i dashuri i saj donte të shihte botën e të zhytej në të. Nina ishte katandisur për bukën e gojës kur shfaqet Gavrtili, shoku i ngushtë i Ahmetit, i cili e bind t’i hyjnë bashkë aventurës italiane. Kushtet janë të qarta: Nina do të punojë si prostitutë, ndërsa ai do të organizojë gjithçka; përsa i përket parave, gjysmë për gjysmë. Është edhe një premtim që Nina e ve si kusht për t’u nisur në Itali: së bashku duhet të kërkojnë Violën, nga e cila nuk ka më asnjë lajm. Të dyja motrat gjithmonë janë dashur shumë dhe s’kan rreshtur kurrë së kërkuari njëra – tjetrën. Por marrëveshja e tyre nuk zgjat më shumë se një mëngjes: paratë, me dhunë, i merr të gjitha Gavrili, asaj s’i mbetet veç lodhja e zhgënjimi. E pamundur është të gjendet edhe Viola, Gavrili betohet se nuk ka arritur të sigurojë asnjë lajm për të.
Por kjo gjendje nuk zgjat shumë. në barin ku Nina shkon darkave për të pirë ndonjë gjë të ngrohtë, e pikas Luixhi, një punëtor tridhjetëvjeçar. Është një njeri i thjeshtë dhe i ndrojtur. Lidhin miqësi, Nina është e hijshme, me flokë në ngjyrë të çelur, me të imëta, dhe një zë gazmor e të ëmbël: duket sikur ajo punë e mjerë që ka bërë para bareve e nganjëherë nëpër shtëpira, as e ka cikur fare. Luixhi dashurohet pas saj, do të martohet. Ai jeton në një fshat të vogël e të humbur të rrafshultës venete së bashku me të ëmën, një grua e moshuar dhe mjaft besimtare; e di mirë që një italiane nuk do të pranonte të martohej me të, pasi kështu i binte të martohej edhe me nënën e tij, me vetminë, me mërzinë. Nuk është e rastit që në fshatin e tij shumë vetë kanë marrë gra shqiptare. Nina do të donte të pranonte, por duhet të çlirohet njëherë nga Gavrili, pa rrezikuar kokën. Të tre arrijnë në një marrëveshje: Luixhi do ta blejë Ninën. Çmimi i vendosur: pesëmbëdhjetë milionë, gjithë kursimet e tij të dhjetë vjetëve punë në fabrikë. Së ëmës nuk do t’i thotë se është shqiptare, Nina e flet shumë mirë dialektin venet dhe nga pamja, bionde, e hollë siç është, mund të ishte fare mirë nga këto anë.
Që nga dita e martesës Nina është në rrezik, mund ta kërcënojnë duke i treguar të vjehrrës dhe të afërmve të tjerë të tij historinë e saj të vërtetë. I pari është Gavrili që mund ta bëjë këtë dhe pastaj banda e shokëve të tij, kriminelë pa skrupuj, mbi të cilët thuhet se rëndojnë vrasjet e disa grave.
Në aventurën italiane të Ninës, pas shumë kërkimesh u arrit edhe takimi me Violën, por ky ndodhi kur ajo nuk ishte martuar ende. Pas martesës takimet me Violën u bënë të pamundura, pasi, duke ardhur ajo në shtëpinë e tyre, rreziku për të dalë në shesh e vërteta, rritej mjaft dhe ky do të ishte fundi i saj.
Bashkimi, vëllai i Violës dhe i Ninës, është tridhjetë e katër vjeç. Me rënien e socializmit në Shqipëri ai ishte nga të parët që e la këtë vend. Lakmonte të kishte makinë… para. I ati, Kostandini, bëri të pamundurën për ta mbajtur nën fre: “Po pse gjithë kjo marrëzi – i bërtiste – pse gjithë kjo lakmi?!”. Por ai vazhdonte të shihte ëndrra. Përfundoi në burg, tre muaj në Greqi dhe dy muaj në Zvicër. Sa herë kthehej, megjithatë, sillte shumë para në shtëpi; tufa me para rritej në çdo rrugë që bënte, por askush nuk kishte të drejtë t’i përdorte, babai e kish ndaluar këtë gjë. “Na mjaftojnë paratë tona për të jetuar” thoshte me përbuzje ai që fundin e socializmit e kish përjetuar si fundin e jetës së tij, të një jete të vënë nëpër hulli të qarta e të palëvizshme.
Të gjithë në familje e dinin që Bashkimi merrej me trafik droge dhe armësh, por me tregti femrash jo, askujt s’i shkonte nëpër mend, edhe pse dihej që Bashkimi sillej mjaft egër me femrat. Të gjithë heshtnin, pasi ndaj djalit të madh tregohet kurdoherë respekt dhe bindje. Ai ishte arrogant, i dhunshëm, drogohej; e megjithatë, të dy motrat i bindeshin urdhërave të tij, i shërbenin të frikësuara, ashtu të mbyllura, duke e ruajtur secila për vete të fshehtën e saj…
Kostandin Kastrioti, i jati, bashkë me të vetmen organizatë shoqërore në të cilën e gjente veten, kishte parë t’i shkatërrohej edhe ajo pak qetësi ekonomike që kish pasur.
Falë një ligji të 1990-s, ai kish mundur të trashëgonte një goxha pronë që kish qenë përpara Lufte e babait të tij, por që edhe më vonë familja kish vazhduar ta punonte: treqind rrënjë ullinj dhe një pemëtore. Kostandini nisej nga shtpëia pa zbardhur ende dhe bënte në këmbë mbi dhjetë kilometra për të arritur atje ku kish tokën; qënronte aty disa ditë për t’i bërë shërbime tokës, për t’iu gëzuar asaj si dhe për të mbledhur prodhimin. Pastaj kthehej nja dy-tre ditë në shtëpi për t’u shplodhur. Kjo ishte pasuria, por dhe kënaqësia e tij. Të gjithë e mbanin për njeri bujar, që s’rrinte kurrë pa iu çuar fqinjëve nga një shportë me fruta apo, kur ishte koha, edhe nga një shishe me vaj ulliri të mirë. Deri sa një ditë të acartë dimri, duke shkuar për te toka e tij, sheh se të gjithë ullinjtë ia kishin prerë për t’i shitur si dru zjarri; e kuptoi atëherë që jeta e tij mori fund dhe në moshën gjashtëdhjetëvjeçare u plak përnjëherë e u dorëyua; bashkë me dëshirën për jetën, i iku dhe fuqia, e një fshatar i pafuqishëm nuk vlen më… Ndofta edhe për këtë, i biri nuk e respektotne Konstadinin.
Mamaja e Violës, e Ninës dhe e Bashkimit, tregojnë të bijat, është një “copë mishi me dy sy”, që vetëm tek i biri e ka mendjen. Të dyja vajzat i mundon mendimi se sa ishte në dijeni ajo për tragjedinë e tyre dhe sa hiqej sikur s’dinte gjë. Në të vërtetë, për të mbrojtur Bashkimin nga hakmarrja e bandave me të cilat qe ngatërruar, ajo i la të dyja vajzat në mëshirë të fatit. Asaj nuk i interesonte të dinte se sa përgjegjësi kishte i biri për dhunën ndaj Violës dhe zhdukjen e saj, as donte t’ia dinte nëse ai që kish çuar. Ninën në Itali ishte miku dhe bashkëpunëtori i Bashkimit; donte vetëm që ai të shpëtonte, të tjerat pastaj, përfshirë edhe jeta e të bijave, për të nuk kishin dhe aq rëndësi. Por vizioni që ka ajo për marrëdhëniet familjare nuk duhet gjykuar keq. Duke qenë se ka jetuar mes një kulture ku asaj vetë të parës nuk i janë njohur të drejtat elementare, i duket “e natyrshme” të vlerësojë shumë më tepër të ardhmen e djalit sesa atë të dy vajzave.

Milano, dimër 1996

“Ditët e para të jetës si skllave, që at e quanin punë, Lola hipte në makinat e klientëve bashkë me mua. Më mësonte si t’ua vija prezervativin e madje dhe si ta largoja neverinë që më ngjallnin. Disa i kishin të brendshmet të pista, të tjerë qelbeshin erë hudhër e djersë. Kur fillova të shkoja vetëm, shpesh ma hidhnin duke më dhënë para fallso, dhe të mendosh që ua thoja të gjithëve se Ahmeti ishte kriminel. Vazhdimisht qaja, ndokujt i tregova edhe historinë time, por askush nuk pati kurrë mëshirë për mua, askujt nuk i shkoi mendja të më ndihmonte”.
Viola dilte nga shtëpia në periferi të Milanos, ku jetonte bashkë me Ahmetin dhe tre çifte të tjerë shqiptarësh, fiks në një të drekës për t’u kthyer pastaj në tre të natës. Ishte gjithnjë në shënjestër: “Më silleshin përqark me një motor të vogël dhe, po të provoja të ulesha pak, më zhdëpnin në dru. Nganjëherë më zinte gjumi në këmbë. Herë të tjera u merrja leje që të urinoja pas një peme të madhe, e vetmja mënyrë për t’u shplodhur një çast. Trupi im sikur nuk gjallonte, kisha filluar të mos ndjeja as uri, le që për ditë të tëra ai edhe harronte të më jepte për të ngrënë.
Herë pas here më detyronte t’u telefonoja prindërve, të cilët tashmë telefonin e kishin pranë shtëpisë. Unë formoja numrin, ndërsa ai më drejtonte pistoletën në tëmth. Atyre u thoja: “Po, po, jemi shumë mirë”. Ata më tregonin se si kishin pritur për vizitë njerëzit e Ahmetit, që kishin shkuar për t’i qetësuar. Në një nga këto biseda mësova se Nina ishte në Itali, m’u duk si një rreze drite në errësirë. Por unë isha tashmë e terrorizuar. Sa herë Ahmeti takohej me shokët, e dëgjoja që flisnin për femra të vrara”.
Një nga fatzezat që banonte së bashku me Violën dhe Ahmetin ishte Eva, nga një familje fshatare, e cila kish pranuar të vinte në Itali me të fejuarin për të bërë punën e prostitutës për një periudhë të shkurtër kohe, aq sa i duhej të mblidhte paratë që të blinte shtëpi. Sigurisht që nuk e dinte se ç’e priste. “Gjëja e parë që më tronditi – tregon Viola – ishte se Evës i mungonin tre gishta: ia kishte prerë krimineli me të cilin jetonte. Të gjitha masakroheshim sistematikisht, por rrahjet të cilave u nënshtrohej Eva ishin më të rëndat.
Krimineli ia fillonte sapo ktheheshim nga puna. E përplaste pas muri, e hidhte për tokë, e detyronte me shqelma që të ngrihej përsëri. Një herë nuk munda të ulesha për tre ditë rresht në tavolinë. Ndjeja neveri vetëm duke e parë ushqimin. Një ditë, teksa po uleshim më në fund të gjithë në tryezë për të ngrënë qofte me pure, ai iu vërsul Evës dhe ia kërciti me një grusht dërrmues në fytyrë, sa një shkulmë gjaku shkoi e ra mu në purenë time e u ngul aty ashtu e kuqe dhe vezulluese, ndërsa unë vrapova në banjo që të villja. “Po s’e shihni që po e vret!” brita unë. Ahmeti ma ktheu: “Shih punët e tua, përndryshe përfundon dhe ti si ajo: është femra e tij dhe bën çfarë të dojë me të”. Nuk ishte jetë ajo. E dëshpëruar, por edhe budallaqe dhe e papërgjegjshme, i them një ditë Lolës se nuk po mundja ta përballoja dot atë lloj jete dhe i kërkova të më ndihmonte që të arratisesha. Por ajo shkoi shpejt tek Ahmeti dhe ia tha. E kuptova sapo u ktheva nga puna. Ahmeti kishte një sjellje dhe vështrim hakërrues, por nuk fliste. Unë isha bërë si një copë akulli, këmbët dhe duart nuk i ndjeja më, kisha një nevojë të ethshme për t’u ngrohur, për të ndenjur gjatë nën dushin e nxehtë, ja çfarë doja. Por sapo hapa ujin, erdhi Ahmeti që ma zuri dorën tek doreza e rubinetit dhe nuk ma la ta hiqja. Unë u tremba për tmerr dhe qëndrova pa lëvizur. Ai hapi rubinetin e ujit të ftohtë dhe më tha: “Lahu, se ma shpife, hajde, lahu”. Pas krupës së gjithë atyre orëve punë, pas të ftohtit që më kish shkuar deri në tru, që më kish depërtuar nëpër kocka e më kish mpirë lëkurën e fytyrës e të këmbëve, qëndroja e palëvizur, e poshtëruar, nën një dush të ftohtë akull, e tërbuar nga zemërimi dhe urrejtja. Kapesha pas asaj urrejtjeje, të cilën e ndjeja si të vetmen arsye për të mbetur gjallë në këtë botë. Ahmeti më nxori nga dushi dhe më hodhi në krevat, ku u mbështolla me çarçafë për t’u tharë e për t’u mbrojtur, por ai m’u sul, më tërhoqi për flokësh e më nxori nga krevati, më lidhi në një kolltuk. Isha e nxirë dhe e mbaruar, e megjithatë më e keqja nuk kishte ardhur ende. Nuk e kuptova se çfarë po bënte, por në një moment nxora një ulërimë ngaqë ndjeva një goditje dërrmuese që më përshkoi trupin. Gjashtë herë Ahmeti më kaloi rrymë elektrike nëpër trup dhe pushoi vetëm atëhere kur pa se mund t’i ngelja në dorë.
Tani Viola punon në trotuaret e Sesto San Giovanni-t, përpara bar Carducci-t. Herë pas here ndalet aty një djalë shqiptar, që ka një makinë të bukur dhe është shumë i sjellshëm. Quhet Hysen dhe duket se interesohet për fatin e Violës. E pyet se si sillet Ahmeti, i thotë se do ta lidhë me prindërit e i premton se do t’ia kërkojë të motrën. Sigurisht që nuk i thotë se ai e di shumë mirë ku gjendet Nina, pasi njeh Gavrilin, por njeh edhe Ahmetin; ky druhet para tij, pasi e di se është më i fortë, më i pasur, më i respektuar, por, mbi të gjitha, ia ka shumë frikën. Viola ka mësuar që mos ketë besim tek asnjë. E ndjen që jeton mes ujqish. Por Hyseni është më i sjellshëm, më i zgjuar, më elegant nga gjithë të tjerët, prandaj një ditë ajo pranon të hipë në makinën e tij që të shkojnë të pinë diçka, ndërsa ai do të paguajë si klient i rregullt. Viola hyn në makinë, ndërsa ai i fut marshin e fundit, kalon semaforët e kuq, manovron midis trafikut, i bie burisë sikur të kishte ndonjë urgjencë. Viola e kupton që e kanë rrëmbyer. Përpiqet të marrë një pamje kryelartë, hiqet se s’ka asnjë kundërshtim për atë që po ndodh, pasi kështu mendon se mund t’i pakësojë disi rreziqet që e presin. Makina ndalet vetëm kur mbërrijnë në Monxë.

Trieste, Prokuroria e Republikës, 13 tetor 1997

Nga procesverbali i marrjes së informacionit, përpiluar prej Zëvendësprokurorit dr. Raffaele Tito:
“Në Monxë mbërritëm tek një pallat i vogël, ku po më prisnin tre persona që, siç doli më vonë, ishin vëllezërit e Hysenit, Dashi (njëzet e pesë vjeç, me flokë gështenjë kaçurrela, të rritura nga pas, sy të zinj, i dobët), Agroni (tridhjetë vjeç, me flokë paksa të thinjura, trup normal, flet mirë gjermanisht dhe italisht), xheladini (nëntëmbëdhjetë vjeç, me flokë të gjata gështenjë, sy të futura përbrenda, me trup më të shkurtër se dy të tjerët). Të tre, duke ma zënë gojën që të mos bërtisja, më detyruan të hyja, me sytë e lidhura dhe në një gjendje gjysmë të pavetëdijshme nga tmerri, në një apartament ku Hyseni, pasi më lidhi këmbë e duar, më shkallomoi me grushta, deri sa erdhi Dashi, që nuk e la të vazhdonte më, duke i kujtuar se, po të më vriste, do t’u hapeshin telashe. Hyseni pastaj nuk u ndje, por gjatë natës, kur unë isha në një gjendje mpirjeje sa nuk e ndjeja më trupin nga dhimbjet, e përhumbur në një topitje irreale ku mendime të copëzuara ndiqnin njeri – tjetrin krejt pa lidhje, ai më përdhunoi disa herë.
Qëndrova në shtrat, me trupin e rraskapitur nga dhimbjet dhe e dëshpëruar, nga 15.11.96 deri më 17.11.96, pa futur gjë në gojë… Ndjenja e izoluar dy javë në atë apartament në Monxë, pa mundur të kuptoja se ku gjendesha, pa mundur të dilja as në tarracë apo të shihja nga dritarja. Laja rrobat e disa vetëve, por nuk më lejohej që t’i nderja. Gjatë gjithë kësaj periudhe Hyseni më përdhunonte sistematikisht dhe më rrihte vetëm pas nuk i përulesha e t’i thoja të dua, ndonëse të gjithë urdhërat e tij përmbushja tamam si skllave, duke më çuar edhe natën që të më detyronte të bëja çfarë të donte”.
Viola jeton në një gjendje të dëshpëruar, ka gjetur një mënyrë për t’u mbrojtur duke mos menduar, duke mos reaguar, duke u distancuar gjithnjë e më shumë nga trupi i saj.
Herën e parë që doli nëpër Monxë, Hyseni e çoi në apartamentin e një shqiptari zeshkan, trupmadh, i cili nga brendësia e një televizori të vjetër nxori një pako në formë tulle, me ngjyrë jeshile të errët, mbështjellë me letër plasmasi transparente. Hyseni e fut në një çantë. Çuditërisht flet shumë, kur hipin në makinë tregon se ajo që pa ishte drogë dhe se ai prej vitesh shpërndan nëpër gjysmën e Europës sasira të mëdha droge nga të gjitha llojet. Merr drejtimin për në Komo. Ndalet përpara një bari, nxjerr që nga poshtë timonit pistoletën me silenciator. Përpara barit ndodhet një djalë biond, i gjatë, i veshur mirë. Hyseni i dorëzon “tullën”, ndërsa djali i jep një zarf. Gjithçka zhvillohet brenda pak sekondash. Pasi hipën në makinë, Hyseni, gjithë fodullëk, i tregon Violës se ç’kishte brenda zarfi: një tufë kartëmonedhash pesëdhjetë – dhe njëqindmijëlirëshe.
Pranë shtëpisë ku e kanë mbyllur Violën, gjendet një bar që tre vëllezërit e përdorin si bazë. Pas dy javësh izolimi Violës i lejohet të dalë nga ora tetë deri në nëntë për të ngrënë mëngjes në bar. Dhe çdo mëngjes po në këtë orë vjen për “raportim” një italian, Nandoja, rreth të dyzetave, shpatullgjerë e me kokën e futur mes shpatullash. Quhet Ferdinando Acampora dhe është agjent i policisë bashkiake të Monxës. Sillet sikur qyteti të jetë pronë e tij personale. Mëngjes për mëngjes mbledh dhjetëra fletë kundravajtjeje që i sjellin shqiptarët e asaj zone. “E rregulloj unë këtë punë”, u thotë ai i sigurt, ndërsa i fut në xhep paratë. Pastaj kalon në raportimin e përditshëm: e informon bandën se nëpër cilat rrugë do të kalojë gjatë ditës policia dhe ku do të jenë postblloqet.
Së bashku vendosin si dhe kur duhet t’i kalojnë armët e drogën dhe në cilat ditë jo. Banda nuk përbëhet vetëm nga tre vëllezërit, por edhe katër a pesë të tjerë, që të gjithë vrasës e kriminelë. Mes tyre rishfaqet Vangjeli, masakruesi i Evës, pastaj është dhe Arbeni, rreth tridhjetë vjeç, me një dhëmb të thyer, flokë të zinj shumë të shkurtër, sy të zinj dhe depërtues. Është mjaft i respektuar që kur më 1995-n në malet rreth Milanos kishte vrarë, sikurse tregon ai vetë me mburrje, skllaven e tij, pse qe dashuruar me një polic.
Gjatë atyre ditëve në Monxë, Hyseni po vriste mendjen se si ta përdorte edhe më mirë mallin e tij të ri: Violën. Nja dy herë e merr me vete që ajo ta shoqërojë në takime tepër sekrete, siç ishte ai në një park të Lekos ku diskutohet për orë të tëra me katër djem shqiptarë se si të organizojnë një transport klandestinësh të destinuar për shpërndarjen e drogës nga Italia në Zvicër përmes kufirit lombard. Nuk shqetësohet që Viola do të mësojë gjëra kaq “sekrete”, pasi ajo e di mjaft mirë se, po të flasë, do ta vrasin menjëherë.
Kishin bërë gjysmën e rrugës për në bar kur një mëngjes Hyseni vendos të mos e lërë Violën të futet në lokal për të ngrënë, por e urdhëron që të shkojë tek stacioni i trenit. Ashtu siç qe, pa marrë asnjë plaçkë me vete, e fut në një tren që shkon për Napoli, nga Napoli në Marçanize, në provincën e Kazertës.

Kazerta, janar 1997

Vendosen në një pallat të vogël të banuar krejtësisht nga shqiptarë. Po atë natë që mbërrijnë, mblidhen në shtëpinë e një fqinji, Olit. Mbi tavolinë gjendet një pluhur i bardhë, të cilin e ndajnë në doza të vogla dhe e mbështjellin nëpër copa letre. Viola nuk e di se çfarë është dhe pyet, “Kokainë” i përgjigjen. Hyseni brof atëherë në këmbë, e përplas për muri, i jep nja dy flakërima të tmerrshme fytyrës, pastaj me majën e çizmes e godet kaq fort në stomak sa i nxjerr gjak nga goja. Violës i vjen në ndihmë Manjola, pesëmuajshe shtatzanë, femra që shfrytëzohet nga Gëzim Pepnika, i lindur në Kosovë dhe tani fqinji i tyre. Manjola i thotë në konfidencë se Hyseni, përveçse me tregtinë e armëve dhe të drogës, merret edhe me tregtinë e femrave…
Nga procesverbali i marrjes së informacionit i Drejtorisë antimafie të Triestes: “Manjola më tha që Hyseni blinte dhe shiste vajza në shuma që shkonin nga dhjetë deri në pesëmbëdhjetë milionë.
Pas atij druri që më dha e që më shpëtoi Manjola, Hyseni më tha se duhej të filloja përsëri punën si prostitutë, madje më rrahu si për të ma përforcuar këtë; dy ditë më vonë nisa “të punoja” në rrugën kryesore të Kazertës: fitoja jo më pak se një milion në ditë, por ai nuk ishte kurrë i kënaqur dhe barabar më rrihte, madje tani pa asnjë arsye. Fillova të kuptoja që nganjëherë më rrihte thjesht nga një kënaqësi sadiste, edhe nën veprimin e drogës (sytë i kishte të kuq gjak).
Përpara se të më rrihte, thuajse gjithmonë më terrorizonte psikologjikisht, duke më kërcënuar se do të më vriste mua dhe familjen time, madje dhe motrën. Më godiste me tub gome që mos të më thyente ndonjë kockë, ose më hynte me grushta e shqelma në stomak apo në ndonjë vend tjetër, por duke u treguar i kujdesshëm që të mos më godiste aq sa t’i duhej pastaj të më çonte në spital. Mund t’ju tregoj disa dëshmitarë italianë që punonin në një pikë shpërndarjeje benzine pranë vendqëndrimit të autostradës, të cilët m’i shihnin shenjat e goditjeve nëpër të gjithë trupin. Nganjëherë më godiste kaq shumë sa më binte të fikët nga dhimbja dhe shokët e tij ndërhynin pastaj për ta ndalur.
Një herë Manjola më tregoi në konfidencë se Hyseni kishte vrarë një vajzë të mitur shqiptare, të cilën ajo e njihte shumë mirë, pasi kishin jetuar bashkë. Më shpjegoi që Hyseni e kish çuar në një hotel, ku edhe unë kisha qenë me të, pranë stacionit të Kazertës. Nuk ma tha arsyen pse e kishte vrarë. Më duket se në fillim e kish qëlluar me armë zjarri dhe pastaj e kish djegur.
Në janar u transferuam në një fshat aty pranë, në San Nicola. Vazhdova të punoja në Kazerta dhe të torturohesha prej tij: një herë më detyroi të hyja në një vaskë të mbushur me ujë, në të cilën Hyseni zhyste dhe e nxirrte pastaj menjëherë jashtë kordonin e radios, disa herë me radhë, deri sa më ra të fikët; më pas ai vetë më tregonte duke qeshur se si përpëlitesha në vaskë, si u mavijosa dhe si iu desh të ma nxirrte me forcë gjuhën jashtë që të mos mbytesha. Dhe në fakt, goja vazhdoi të më dhimbte sa për disa ditë nuk munda të haja.
Kur na çonte në punë mua dhe vajzat e tjera, fliste me të vëllezërit që i kishin ardhur në San Nicola dhe me pjesëtarët e tjerë të bandës për trafikun e drogës, sidomos për atë të Gjermanisë.
Një pasdite janari Hyseni e kish kapur tërbimi (besoj nga që kish pirë) dhe mëçoi në Kazertën e vjetër, në një minierë të braktisur; më dukej sikur tmerri më lëvizte nëpër trup sa mund të tregoj dhe çfarë shije ka frika. Më tregoi vendin ku kishte fshehur kufomën e një vajze që e kishte vrarë më 1995-n. Shpesh në Napoli si dhe dy herë në Milano ishte zgjuar papritmas duke ulëritur diçka si: “Mirë ta bëra që të vrava”; pastaj më kontrollonte nëse vërtet flija e nuk e kisha dëgjuar. Unë bëja sikur flija, ashtu siç bëja gjithmonë sikur nuk merrja vesh se ç’ndodhte përreth apo se ç’bisedonte ai me të tjerët në praninë time”.
Me Hysenin shoqërohej shpesh një farë Shpëtimi, të cilin Viola e kishte frikë sidomos që kur e kishte parë në një emision lajmesh në televizor si truprojën e Berishës.
Manjola i tregon Violës në fshehtësi që, nëse i ka informacionet e sakta, motra e saj Nina jeton në Bergamo. Viola nuk ngurron për asnjë çast: vendos që t’ia mbathë me çdo kusht, e motra do ta shpëtojë dhe ajo është e sigurt se do ta gjejë. Në pritje të rastit të përshtatshëm është e detyruar të vazhdojë punën si prostitutë. Por arrin të fshehë ca para, e di që nuk mund të ikë nëse nuk heq mënjanë një sasi parash; duke vënë në rrezik jetën dhe duke përdorur mënyra nga më aventuresket, brenda pak javësh fsheh shtatë milionë.
Ditën që arriti t’i shpëtojë kontrollit të xhelatëve të saj, të gjithë këta të zënë me përgatitjen si prostituta të vajzave të sapoardhura, vrapon në stacion dhe hipën në një tren: treni shkon për Romë. Sapo mbërrin në Romë, futet në një restorant të vogël, struket në qoshen më të errët dhe porosit, por nuk është në gjendje të kapërdijë as edhe një kafshatë. Guximi që e ndihmoi për të marrë trenin duket se po e lë, gjithnjë e më shumë i bëhet sikur do ta kapin dhe do ta vrasin. Qëndron për disa orë rresht e ulur në atë qoshe të restorantit deri sa një djalosh që është kamarier i thotë se do të mbyllin. Jashtë i ngjan sikur Romën e kanë pushtuar shqiptarët, këta i sheh ngado dhe të tërë i duken të egër dhe kërcënues. Kur kthehet në stacion ka rënë mbrëmja; do të shkojë në Milano, qytetin e njeh, mund t’i organizojë gjërat më mirë aty dhe pastaj… Bergamo është në veri.
Sapo ka zbardhur kur arrin në stacionin e Milanos, është kohë e vrenjtur dhe i ftohti i padurueshëm, ajo ka veshur rroba të holla, i ftohti e çorienton. E di se duhet të largohet nga ky vend sa më shpejt që të jetë e mundur: është mjedis shumë i frekuentuar nga shqiptarët, aty të gjithë e njohin njëri – tjetrin dhe bëhen si një trup i vetëm kur është puna për të kapur ndonjë të ikur.
I zbret shkallët dy nga dy… por, përpara se të mbërrijë në fund të tyre, ndjen një dorë që e kap nga supi, kthehet: është Hyseni.
Viola nuk do të vdesë e as t’i humbasë shpresata për të gjetur të motrën; gjatë gjithë udhëtimit kishte menduar se çfarë do të bënte nëse do ta kapnin; “Bëjmë një marrëveshje – thotë me një zë aq të sigurt sa habitet edhe etë – në qoftë se më ndihmon të takoj motrën, me mua mund të bësh pastaj çfarë të duash”.
Hysenit ia kanë hedhur: skllavja mori guximin të diskutojë. Ai e tërheq për flokësh, e shan, e kërcënon, ia përdredh një krah ashtu ngadalë, ë të mos kuptohet se çfarë po bën, por në fund atij i ravijëzohet një po.
Xhelati i saj nuk ka më besim që ta lerë në trotuar, tani ajo ka mësuar të ikë dhe këtë gjë mund ta përsërisë. Vendos atëhere ta përdorë si korriere droge. Nga prostitutë Viola shndërrohet në studente. Me çantë shpine, xhinse, amfibe dhe çorape të trasha, me librat nën sqetull Viola i hipën çdo ditë trenit të studentëve dhe mbërrin në Komo, ku ia lë mallin gjashtë shqiptarëve që janë të përpiktë në orën e pritjes.
Vërtet morën fund netët kur thante së ftohti nëpër trotuare, por ferri në shtëpinë ku banon bashkë me shqiptarë të tjerë dhe jugosllavë është gjithmonë po ai: dru vençe, djegie me cigare, dushe akull të ftohtë.
“Një mëngjes Hyseni më zgjon duke më thënë: “Ka marrë në telefon jot motër”.
Më duket sikur do të më bjerë të fikët, dhoma më shndërrohet në një park, sikur hapet një portë në qiell, motra ime, familja ime, shpëtova, nuk do të jem më vetëm”. Viola nuk di asgjë se si e ka kaluar e motra vitin e fundit, nuk e përfytyron aspak se sa e dhimbshme, e trishtuar, e mjerë ka qenë jeta e saj. E sjell ndër mend ashtu siç ishte në Shqipëri, më të madhe, më të fortë e më të bukur se veten. Hyseni e njofton që Nina do ta marrë në telefon të nesërmen aty nga ora dhjetë e mëngjesit.
“Në dritare atë natë prisja agun e një dite që s’po donte të vinte. Qaja duke sjellë para syve gjithë tmerrin që kisha përjetuar, por ky tani s’ishte veçse një kujtim… më dukej sikur gjithçka kishte kaluar”. Që në orën nëntë Viola është aq e shqetësuar sa guxon t’i kërkojë Hysenit që ta mbajë në dorë celularin, në mënyrë që, kur të bjerë zilja, të përgjigjet përnjëherë. Ai pranon, por, me të rënë tingulli i parë, ia rrëmben aparatin nga dora dhe përgjigjet ai. Vetëm pasi është siguruar se është vërtet e motra, ia kalon Violës. “Qajmë që të dyja, themi gjëra shumë të bukura. Asnjëra nuk di gjë për jetën e tjetrës. Arrijmë t’u zhvasim atyre lejen për një takim: në Milano, tek stacioni i trenit, e gjithë dita do të jetë e jona.
Por në tkim shkojmë me truproja, Hyseni dhe njerëzit e tij janë armatosur deri në dhëmbë. “Viola, s’po i hap krahët të më përqafosh!”. Gruaja që shoh nuk më ngjan me time motër, nuk njihet dot, vetëm sytë e saj ma kujtojnë pak atë. Ndërkohë që më përqafon, më pëshpërit: “Kujdes, janë të gjithë të armatosur dhe të rrezikshëm”. Takimi ynë kaq i shpresuar, kaq i pritur, zhvillohet përpara dy banda vrasësish të armatosur me revole me silenciatorë”.
Në atë kohë Nina punonte akoma si prostitutë, Gavrili e njihte shumë mirë Hysenin dhe ia kishte frikën. Gjëja e parë që zbuluan ishte se padronët e tyre e dinin fare mirë se ku jetonte secila dhe se në çdo moment mund t’i kishin lidhur, por nuk kishin dashur. Dy të rejave shqiptare iu desh një ditë e tërë manovrash për të ndenjur disa minuta vetëm, koha e nevojshme për të marrë numrin e telefonit që i jep Nina, koha për të futur në kujtesë adresën e saj. Por dita kalon shpejt dhe Nina me truprojat e saj në orën gjashtë marrin trenin për t’u kthyer.
Tani vinte pjesa më e keqe e marrëveshjes, tani Hyseni mund të bënte me të çfarë të donte. Vendos që ta nxjerrë përsëri në rrugë në Kazerta. Viola nuk ka amë fuqi të shpresojë, thyhet tek ajo çdo qëndresë që ka mbetur, tani e njeh mrië mjerimin.
Shkas për të shpëtuar bëhen trazirat që shpërthejnë në Tiranë.
Vëllai i Hysenit, drejtor i bankës së Berishës në Vlorë, iku duke marrë me vete arkën, por e diktuan dhe e qëlluan me nja pesëdhjetë të shtëna ndëra përpiqej të dilte nga Tirana. Me të marrë lajmin e vdekjes së vëllait, protektorit të tij të fuqishëm, Hysenin e pushtuan vetëm një mendim: të shkojë në Shqipëri. Viola mbetet, mrekullisht, vetëm… është gjëja më e kollajtë të çlirohet prej atyre që bosi i ka lënë për ta ruajtur: fluturon për tek e motra.
Nina punon ende si prostitutë, por vuan që ta pranojë këtë përpara motrës më të vogël, pastaj ka dalë dhe ajo puna e Luixhit, duhet të dijë si të veprojë. Por Violës sigurisht nuk ia refuzon mikpritjen dhe ajo vendoset në shtëpinë ku Nina jeton bashkë me dy prostituta jugosllave, kurse Gavrili, në fakt, jeton vetëm, por mbetet i rrezikshëm.
Pikërisht këtu Viola e kupton se është shtatzanë. Të dyja motrat, pa e peshuar përgjegjësinë që kanë, por me dëshirën e madhe për jetën, vendosin ta mbajnë fëmijën.
“Motra ime Nina kishte një klient të zgjedhur, një burrë shumë të pasur, i cili nuk i kërkonte gjë tjetër veç t’i bënte shoqëri. Vendos atëhere të kryejë xhestin më bujar e më të njerëzishëm karshi meje: të më njohë me të. Ai është pesëdhjetë vjeç, pronar i dy hoteleve, i ve. Vjen me një Mercedes të zi, më pyet nëse jam e gatshme për ta shoqëruar në Veronë ku do të shkojë për punë. Unë hipi në makinë dhe, për habinë time, ai interesohet për jetën që kam bërë; kur i them se pres një fëmijë, gati mallëngjehet.
Shëtis nëpër Veronë vetëm, me një milion lireta në xhep, paratë që më dha ai përpara se të shkonte në takimin që kishte. Është një gjë që s’e kam provuar kurrë… ndjehem e lirë, e sigurt… gati – gati me fat, më kthehet forca dhe dëshira për të jetuar. Për herë të parë mendoj me besim për lindjen e fëmijës, shihem në profil nëpër vitrina për të dalluar se mos më duket ndopak barku. Këto orë që nuk i kisha parashikuar janë një dhuratë e madhe për mua. Në hotel ai mori dy dhoma dhe më dhuroi një fustan të zi për të ngrënë darkë. Restoranti ka një piano të madhe me bisht, aty kamerierët përkulen dhe darka është e mirë: ka në këtë botë edhe gjëra të tjera veç të ftohtit, drurit, urrejtjes dhe epshit. Kur kthehemi, përpara se të ndahemi tek porta e shtëpisë, më dhuron një kuti me këpucka për bebe, prekem, një moment qetësie në jetën time”.
Viola ngjit shkallët me vrap, mezi pret t’i tregojë Ninës për pianon, për fustanin e zi, për darkën… por tek shkallët gjen Hysenin: “Mos të të gënjejë mendja – i thotë ai me ton të akullt – po lindi, do të shitet”. Është e qartë që Gavrili e ka marrë në telefon dhe, ende pa u kthyer në Itali, ai e ka ditur se ku duhej të shkonte ta merrte skllaven e tij. Kutia me këpucka fluturon bashkë me shuplakën e parë. Viola klith e dëshpëruar, ai e mbyt me shqelma në bark duke nëmur atë fëmijë që të mos lindë, i përdredh krahët dhe, në fund, e hedh nga shkallët. “Më mbuloi një vello e zezë… pastaj një dritë verbuese e, në fund, terr dhe heshtje”. Kur një fqinjë e motrës e gjen tek po hynte, e dërgon menjëherë në spital, por është tepër vonë. Violën e mbysin në pyetje mjekët dhe policët e vendrojës; kuptohet që s’bëhet fjalë për një aksident, fëmija e kishte kafkën të thyer; por gratë, që të gjitha ngulin këmbë me insistim për rënie nga shkallët: burrat me uniformë janë armiq, kurrë nuk u duhet besuar, kurrë nuk duhet mbështetur tek ata.
Nina nuk dëshiron më që e motra të qëndrojë në shtëpinë e saj, është tepër e rrezikshme, tepër invaduese me atë jetën e saj që nuk po arrin t’i dalë zot; prandaj, e lejon Hysenin ta marrë përsëri.
Kthehet si skllave në Milano, ku ia besojnë një killeri, i cili e lajmëron se Hyseni e ka ngarkuar që ta vrasë me gabimin e parë që mund të bëjë. E zhvendosin në Torino, qytet të cilin nuk e ka parë kurrë. E ndjen që i ka orët e numëruara. “E dëgjova që fliste në telefon për një dozë vdekjeprurëse, jam e sigurt se është për mua. Nuk vleja më, pasi nuk më “administronin” dot, duhesha eliminuar”.
Prokuroria e Republikës pranë gjykatës së faktit të Triestes. Procesverbali i marrjes së informacionit:
“…një mëngjes Hyseni hyri tek shtëpia në Torino dhe, pa asnjë shkak, tentoi të më mbyste me varësen e vet prej ari që mbante në qafë. Ndaloi vetëm pse hyri në dhomë njëra prej vajzave, një Bardha, të cilën i dashuri e nxiti të hiqte dorë nga ajo punë. Hyseni më kërcënoi duke më thënë se e nesërmja nuk do të më gjente më të gjallë, pa më thënë as arsyen, po dhe unë pata frikë ta pyesja.
Të njëjtin kërcënim ma përsëritën edhe shokët e tij, e kuptova që edhe vajzat e tjera ishin të shqetësuara për mua: Bardha më dha para që të kisha mundësi të ikja si dhe celularin për të kërkuar ndihmë”.
Gjatë gjithë kësaj kohe Viola njohu një numër të madh italianësh të ngatërruar në trafikët e paligjshëm të klandestinëve shqiptarë; pa mbështetjen e italianëve, që sigurisht lëvizin më të sigurt në territorin e tyre, për shqiptarët do të ishte shumë më e rrezikshme dhe e vështirë të vepronin. Një nga këta është Francesco Sellesio, një shpërndarës droge që e kish njohur në shtëpinë e së motrës, i cili ishte dukur më pak agresivi.
“Nesër nuk do të jem më gjallë – i thotë në telefon – më përdor si të duash, por më shpëto jetën”. Françeskos kërkeas e saj i duket një punë me leverdi, nxiton, e merr Violën nga trotuaret e bulevardit Unita d’Italia dhe, duke ndërruar tre herë makinë gjatë udhëtimit, e çon në Udine; e di që po rrezikon për vdekje, por di njëkohësisht se, po të administrohet siç duhet, vajza vlen një milion në natë.
Jetesa me Françeskon, shpërndarës droge, mafioz, protektor kur s’kishte punë tjetër, nuk zgjati shumë. Një ditë, në pesë të mëngjesit, në shtëpi hyn me forcë policia dhe e arreston. Viola duhet të jetë në dispozicion të tyre. Policia e merr në pyetje, e ndjek, nuk e lejon të largohet, do të dijë për Françeskon dhe trafikët e tij.
Violës së mbetur vetëm i duhet tani të paguajë qiranë, faturat e ndryshme dhe ushqimin. E etmja mënyrë që ajo njeh për të fituar para, ëshë trotuari. “Të vendosje ashtu e lirë për të dalë në rrugë ishte e tmerrshme. Nëse të detyrojnë të dalësh me dhunë, jo viktimë, por, nëse shkon me dëshirën tënde, je kurvë. Atë ditë provova një turp të tmerrshëm, por që më zgjati shumë pak: tre ditë, vetëm tre ditë. Ditën e tretë takova Valterin, një student, i gatshëm të paguante për të folur rreth meje, i gatshëm të paguante për të më bërë të reflektoja, për të gjetur një rrugëzgjidhje. Ecnim rrugëve duke folur për mua, për të, ndjehesha një vajzë normale… deri ditën kur duke hyrë bashkë në një bar, pashë dy klientë të mitë… m’u duk sikur do të plandosesha për tokë, por Valteri e kuptoi dhe më vuri dorën në sup e më shtrëngoi.
Nganjëherë, kur bënte shumë ftohtë, ngjiteshim në shtëpinë e tij prej studenti. Ai arrinte të më depërtonte deri thellë në ndërgjegje, më detyronte të reflektoja, donte të më shpëtonte… ishte hera e parë në jetën time që pashë lotët e një burri… më plagoste shpirtin me fjalët që më thonte… ishte i dashuri im i parë, ai kujdesej për mua. Nëse do të kisha patur guximin ta vazhdoja historinë me Valterin, ajo mund të ishte kthyer në një histori të vërtetë dashurie, por unë nuk isha në lartësinë e duhur, prandaj ajo mbeti një histori miqësie”.
E mbërthyer mes dëshirës për t’u hakmarrë dhe frikës nga rreziqet vdekjeprurëse që e kanosnin nëse fliste, Viola nuk po gjente qetësi. Eleonora përpiqet t’i japë një shpjegim atyre që i kanë ngjarë asaj që kur ka ardhur në Itali: “Ne në Perëndim jemi rritur me ujkun jashtë shtëpisë dhe kemi mësuar se si të mbrohemi, ndërsa ju keni fjetur të qetë, janë përkujdesur të tjerët për ju deri në 90-n, nuk jeni mbrujtur me ndjenjën e rrezikut. Njerëz të vënë nën tutelë si ju, nuk i kanë zhvilluar mbrojtjet e duhura dhe as pikëreferimet e nevojshme etike”.
Viola ngre padi civile kundër gjithë torturuesve të saj e bashkëpunëtorëve të tyre. Hapen procese në Trieste, Modena, Monxa, Napoli.
Tani është në rrezik të madh, duhet të strehohet në një vend të sigurt, prandaj Eleonora e dërgon në Modena, në një shtëpi që ka adresë të fshehtë. Pak ditë më vonë, pikërisht kur vijnë ta marrin ata dy burra me makinën blu me xhama të errët, fillon periudha e vënies së saj nën mbrojtje.
“I thashë menjëherë gjykatësit – tregon Viola – tani do të flas. Do t’ju jap emra, adresa, telefona, do t’ju tregoj rrugët e kalimit të armëve dhe të drogës, do t’ju them se si “punojnë” familjet e mëdha shqiptare dhe cilët janë italianët që pasurohen duke i mbrojtur ato. Por me këtë që po bëj, po luaj me jetën time… ju kërkoj vetëm një gjë si shkëmbim: arrestoni Ahmedin dhe Hysenin, që as shtazë nuk e meritojnë të quhen, ata nuk e meritojnë të jetojnë. Arrestojini dhe lërini të kalben në burg për të gjitha gratë që kanë torturuar dhe… për ato që kanë vrarë. Këtë ju kërkoj dhe duhet të ma bëni… por kini kujdes se për ta nuk mjaftojnë metodat që përdorni për kriminelët e zakonshëm… ata janë gjithmonë në beh, nëse nuhasin se po afrohet stuhia, ia mbathin, kanë biznese në tërë Europën, e kanë kollaj të lëvizin. Inspektorët, gjykatësi më thanë po, do t’i kapim. Pashë se ishin të sigurt, mendova se qenë njerëz të zotët dhe të rëndësishëm, u besova dhe shkova me ta në Milano. Përpara një grumbulli fotografish qëndrova për orë të tëra dhe njoha plot fytyra, pastaj më treguan fotografinë e një vajze bionde. Është Eva! – thirra – e di se ku jeton, duhet të shkoni ta shpëtoni… është në duart e një krimineli – “Tepër vonë – m’u përgjigjën – e gjetëm të vdekur, të mbytur, në anë të autostradës pranë Milanos”. Nuk di nëse e kanë kapur xhelatin e saj, por di që gjërat nuk shkuan aspak ashtu siç më kishin premtuar”.
Deklaratat e Violës bëjnë që të nisin kontrollet dhe të fillojnë hetimet. Me gjithë rekomandimet e vajzës shqiptare, të parët që arrestohen janë vëllezërit e Hysenit, dy joprotagonistë, ndërsa Hyseni, siç mund të merret lehtë me mend, ikën, pas gjasash në Zvicër, ku i duhet të kujdeset për shumë “biznese” që ka atje. Për shkak të tamtameve që funksionojnë mirë ndërmjet familjeve mafioze shqiptare, Ahmeti vihet në dijeni për rrezikun që i kanoset, kthehet atëhere në Shqipëri e që këtej hidhet në Greqi.
E vetmja shtysë që e detyroi Violën të rrezikonte aq shumë, tani shkallmohet. Ajo dëshpërohet, përpara shoqëruesve të saj të shtangur përplas kokën pas muri, shkul flokët, bërtet: “Ju lash në dorë jetën time dhe të familjes sime, ndërsa ju më tradhtuat! Jeni njësoj si ata! Ju intereson të dini vetëm si funksionon trafiku i armëve dhe i drogës, po për tregtarët e femrave as doni t’ia dini!”.
Mbrojtja nën të cilën vihet, shtrëngohet edhe më tepër. Tashmë të gjithë kriminelët e përfshirë në këtë histori e dinë se gjithçka ka dalë prej saj, prandaj duhet ndëshkuar njëherë e mirë.
Në Trento e çojnë në një apartament të vogël shumë të hijshëm, të cilin ajo e pastron dhe e llustron pa pushim duke arritur kështu t’i mbushë disi ditët; por kjo zgjat pak, etapa tjetër është një hotel në Firence. Viola bie përsëri në mërzinë e ditëve krejt boshe, kërkon më kot dikë me të cilin të flasë, të rrijnë të paktën një herë së bashku për darkë, t’ia japin një të qeshure, t’i lexojë poezitë. Viola s’është veçse një vajzë gjashtëmbëdhjetë – vjeçare… dhe një ditë takon dikë, një djalë shqiptar që e ka vënë re shpesh në pazarin “e derrit të bronxtë”, janë takuar atje duke u sjellë që të dy rreth asaj statuje të çuditshme që paraqet një derr të egër, çfarë ideje e pazakontë… njihen si shqiptarë. shkëmbejnë ndonjë fjalë e buzëqeshje, janë që të dy të vetmuar dhe kapen pas njëri – tjetrit. Po atë mbrëmje që takohen, Viola vendos të mos pyesë për ata që e mbrojnë dhe shkon së bashku me mikun e ri në një restorant pranë stacionit. Pas entuziazmit të parë, biseda fillon të mos ecë, të dy heshtin, nuk munden dhe nuk duan të flasin për jetët e tyre. Paguan ajo, sepse ai nuk ka asnjë grosh, por e fton në shtëpinë e tij. Është një dhomë e varfër, me një dritë të zbehtë, por për Violën do të thotë rifillim i jetës. Entuziazmi zgjat shumë pak, në mëngjes, teksa kthehet në hotel, ka vendosur të kërkojë që ta transferojnë: ai djalë është i vetmuar dhe i dëshpëruar, sepse ka bërë një gabim, prandaj ia ka mbathur nga klani ku bënte pjesë. Viola është e ngopur me këto historira. Lë prapa edhe Firencen, etapa tjetër është një hotel në bregdet pranë Sasarit, në Skarperia.
Është një hotel që qëndron hapur edhe gjatë dimrit, por ai është i shkretë, e shkretë është dhe zona përqark. Nuk ka këmbë njeriu. Viola qëndron në dhomë duke bluajtur lloj – lloj mendimesh, shkruan poezi shumë të trishtuara, të cilat i lexon pastaj me zë të lartë. Kur e kupton se është përsëri shtatzanë, problemi më i madh që ka është se kujt t’i kërkojë ndihmë. Në momentet kur e lë veten të kaplohet prej dëshirave, ndjen se e do me gjithë shpirt atë fëmijë, fërkon barkun duke e parë në pasqyrë, fantazon, por kur kthjellohet, e kupton se kjo është e pamundur. Vendos që t’i hapet punëtores së katit, e cila është një vajzë njëzetepesëvjeçare dhe e kupton gjendjen e saj. Kjo bën çmos që ta ndihmojë. Çdo ditë i sjell lajme se çfarë duhet të bëjë e si të veprojë për të abortuar në spital.
“Në sallën e operacionit – kujton Viola – nuk po arrinin të më vinin në gjumë, isha tendosur si një tel violine dhe me anestezinë në trup u krijoja probleme mjekëve e infermierëve; vetëm pas një doze tjetër ilaçesh, u dorëzova”.
Nga spitali e nxjerrin pas pak orësh, në hotel vazhdon të flejë, por mëngjesin e nesërm vetmia i kthehet në një dhimbje therëse, të padurueshme, prandaj vendos t’i telefonojë Ninës. “Vrasëse, tradhtare, e shitur, qelbësirë” s’le gjë pa i thënë e motra; Viola mendon se ajo po e fundos nën atë breshëri fyerjesh, ngaqë dikush e ka informuar se bashkëpunon me gjykatën, por, kur Nina i ulëret: “Ti je vrasësja e Bashkimit”, tronditet e tëra. E mposht dëshpërimi, vrarja e ndërgjegjes, deri dhe ndjenja e fajit se është akoma gjallë. Menjëherë vendos që të heqë dorë nga mbrojtja, të arratiset, të lajmërojë se do t’i tërheqë mbrapsht akuzat.
Dy ditë përpara, në shtëpinë e prindërve të saj në Berat, kishin shkuar pesë vetë, të armatosur deri në dhëmbë, kishin marrë Bashkimin mes thirrjevet ë dëshpëruara të së ëmës dhe përpjekjeve të kota të të atit për t’u kundërshtuar, duke e përplasur këtë përtokë.
Sapo ul receptorin, Viola hap valixhen dhe fillon të fusë rrobat; i di përmendësh oraret e autobuzëve dhe trageteve, që i ka parë për orë të tëra gjatë ditëve të mërzisë për vdekje. Rri në dhomë deri në minutën e fundit, pastaj hedh valixhen nga dritarja, që është në kat të parë, del duke ecur ngadalë, merr valixhen dhe shkon në stacionin e autobuzit, pret disa minuta dhe hipën në një autobuz që shkon për Olbia. Fillon të ndjejë pasojat e abortit, por në kokë ka vetëm një ide fikse, të shkojë tek e motra për t’i thënë se do ta tërheqë padinë, se është e gatshme të dorëzohet tek vrasësit e saj.
Kur arrin në Padova, pas dy ditësh udhëtimi, i telefonon Ninës, por e motra nuk do që ajo t’i shkojë në shtëpi, është martuar dhe i trembet skandaleve, prandaj shkon ajo ta takojë Violën në Padova. Takohen në një bar. Nina i sjell një lajm të papritur: i kanë telefonuar nga Shqipëria miqtë e Hysenit dhe i kanë dhënë një numër telefoni celular, ku Viola duhet të telefonojë, po qe se don ta shpëtojë të vëllanë. Viola nuk heziton fare, por në telefon një zë i thotë se nuk është ai numri i duhur, dhe i jep një tjetër, të cilit duhet t’i bjerë pas një ore. Kjo histori përsëritet tre herë, më në fund flet me një njeri që pohon se është bashkëbiseduesi i saj. Viola i thotë se do të tërheqë gjithçka, se do t’i përgënjeshtrojë të tëra ato që ia kanë nxjerrë duke e mashtruar, se do të bëjë gjithçka që të dalin nga burgu vëllezërit e Hysenit. I shkruan menjëherë një letër Komisionit Qendror të Ministrisë së Brendshme, ku i kërkon ta dëgjojnë, pasi do t’i tërheqë ato që ka thënë. Nina, që ka qenë bashkë me të gjatë këtyre orëve të ethshme, e këshillon, ose më mirë të themi e urdhëron, që të strehohet në Gjermani, ku jeton një xhaxha i tyre, me të cilin ajo ka folur dhe ai është i gatshëm ta presë. Viola është krejtësisht e çorientuar, nuk i intereson fare fati i saj dhe bindet pa bërë asnjë qëndresë. Treni që merr, shkon në Paris. Atë e kanë pushtuar turma italianësh që shkojnë për të marrë pjesë në një ndeshje ndërkombëtare futbolli. Për një çast tërë ajo zallahi e huton, por në Paris ka problemin e gjuhës; kur mbërrin në Dyseldorf, zbulon që, krejt ndryshe nga ç’i kishin premtuar, nuk e pret njeri dhe fillon të frikësohet. Endet nëpër stacion dhe, kur dallon një italian, i kërkon ndihmë t’i telefonojë të ungjit. Merr pastaj një taksi dhe shkon në adresën që i kanë dhënë.
Viola e sillte ndër mend xhaxhanë si një burrë të rëndë e të rreptë, por ajo çka gjen ia zhvlerëson kujtimet. Në shtëpi ka shumë njerëz, mbi tavolinë një pirg pluhuri të bardhë, ku katër vetë përgatisin dozat. Xhaxhai e pret ftohtë dhe me një lloj përçmimi. Po atë naë e përdhunon dhe të nesërmen i komunikon: “Shko në bordell, atje e ke vendin”. Viola është e vendosur të mos i durojë më përdhunimet, por është gjithashtu e ndërgjegjshme se po e ndjekin: në Itali e motra e akuzon si vrasësen e Bashkimit, në Shqipëri e mallkon e ëma, në Gjermani të sajët duan që të futet në bordell dhe kudo janë bandat e kriminelëve që e kërkojnë për ta vrarë. Me një ndjenjë lehtësimi ajo vendos t’i japë fund jetës. Apartamenti i xhaxhait është në katin e fundit të një pallati të vogël, ajo kacavirret deri te baxha dhe, që këtej, del nga një dritare për t’u ngjitur pastaj në çati. Sheh një si ballkon të vogël pa parmakë, të kallur në çatinë që është mjaft e pjerrët, dhe ulet aty me këmbët e varura përjashta, vendos të pijë cigaren e fundit: sa e lehtësuar ndjehet që po ikën. Poshtë vë re grumbullin e njerëzve, buzëqesh teksa sheh shqetësimin e tyre, tashmë është larguar prej jetës dhe nuk ndjen asnjë lloj emocioni… por në çati mbërrijnë rojet e policisë bashkiake që e marrin dhe e fusin brenda. Në stacionin e policisë i mbërrin telefonata e Valterit, ky ka ditë që e kërkon i dëshpëruar, i bindur se i kishte ndodhur diçka mjaft e rëndë. Ka qenë ai që arriti t’i shqisë së motrës, Ninës, adresën e xhaxhait dhe të vërë në alarm policinë, që kërkonte kuturu. Është përsëri ai që organizon kthimin e Violës në Itali. Por këtu do ta presë një surprizë e hidhur: afati i programit të mbrojtjes ka mbaruar dhe nuk do të përtërhiet më. I vetmi lëshim që i bëjnë: një makinë e GOM-it do ta shoqërojë për në vendstrehimin që duhet ta gjejë vetë.
Në aeroport në pritje të Violës janë Valteri dhe Eleonora. Valteri është i tërbuar: “Policia – thotë – la t’i iknin dy kriminelët për të cilët Viola, duke vënë në rrezik jetën e saj, u kishte treguar çdo hollësi, aq sa kupja e tyre s’qe veçse një lojë kalamajsh;, dhe sikur të mos mjaftonte kjo, e dënon atë duke e lënë në mëshirë të fatit”.
“Por nuk është ky i vetmi aspekt negativ i kësaj historie. Është e rëndësishme që të zbërthehen edhe sjelljet e familjes, – komenton Eleonora – të merret vesh se fshehta e Violës, njëherazi edhe e fshehta e Ninës, është se ka qenë vëllai ai që e ka përdhunuar për herë të parë, ai vëlla që e ëma e tyre e adhuron, por edhe ai vëlla që ia ka shitur të motrën Ahmetit, i cili, i detyruar pastaj nga rrethanat, ia ka kaluar atë Hysenit, më i fuqishëm se ai në hierarkinë mafioze. Sipas ligjit patriarkal që mbizotëron në kulturën shqiptare, familja e vajzës së rrëmbyer ka të drejtë të hakmerret, por në këtë rast hakmarrja s’mund të kryhet, pasi vajzën e ka shitur vetë i vëllai, të cilin, pas premtimit të Violës për tërheqje të padisë, e kanë kthyer në shtëpi të katandisur si mos më keq. Kulturat patriarkale janë hone,- vazhdon Eleonora – sipas ligjeve mesjetare të Lek Dukagjinit, që ende mbështeten e zbatohen nëpër fshatrat shqiptare, një vajzë “e përfolur” mund të martohej vetëm nëse në pajë i futej një fishek, me të cilin atë mund ta vriste në çdo rast i shoqi, i vjehrri, kunati ose dhe i biri, pasi plumbi ishte paguar nga familja e saj. Babai i nuses, duke marrë kufomën e së bijës, duhej të thoshte frazën rituale “Të lumtë pushka, o i zoti i shtëpisë!” dhe, gjithmonë sipas këtyre ligjeve, ende sot dhjetëra, qindra familje jetojnë në “ngujim”, d.m.th. të ngujuar në shtëpi nga frika e gjakmarrjes, çka zgjat me dhjetëra vjet”.
“Të këqijat, sidoqoftë, nuk qëndrojnë vetëm në njerën anë – shton Valteri – . Në qoftë se kriminaliteti shqiptar është kaq i përhapur dhe i degëzuar në vendin tonë, kjo ndodh sepse ka disa mijëra italianë që pasurohen nga ky lloj i ri kriminaliteti, përndryshe nuk ka si të shpjegohet që në një vend si Italia, që zotëron dyfishin e njësive detare të rojeve bregdetare për çdo metër bregdet të atyre që kanë edhe Shtetet e Bashkuara, nuk i mbajnë dot nën kontroll zbarkimet e klandestinëve, të cilat janë të rregullta dhe të vazhdueshme. E nuk ka si të shpjegohej, gjithashtu, pse bosët, ata me peshë, gjithmonë arrijnë të zhduken”.

Romë, janar 1999

Tre muaj… vetëm tre muaj pushim, për të rifituar qetësinë, ritmet, mënyrën e jetesës së një vajze shtatëmbëdhjetëvjeçare.
Në Qendrën kundra dhunës të Komunës së Romës, avokatja Teresa Manente, që është aty koordinatore, ka bërë çmos ndërkohë që të përgatisë për Violën një pritje të ngrohtë. Ka menduar ta vendosë në një dhomë të madhe me perde kretoni tërë lule dhe me shumë dritë; aty jeton gjithashtu një vajzë tjetër shqiptare, e vendosur në Qendër pasi është larguar nga shtëpia për shkak të vardisjeve tepër të besdisura të kunatit, i cili jetonte në një fshat afër Romës e ku vajza kishte shkuar si mysafire. Flasin të njëjtën gjuhë, janë në të njëjtën moshë, do të dinë sigurisht të miqësohen.
Kur Viola mbërrin aty, e shoqëruar nga një makinë e GOM-it, është buzagaz: sa e ka dëshiruar një vend me gra ku të flasë, të hapet, të kuptohet. Një vullnetare e Diferenca Grua, pas një shëtitjeje të shpejtë nëpër Qendër, e shoqëron për në dhomën e saj. Teksa i ngjit me vrap shkallët që e çojnë në dhomë, Viola as e ndjen peshën e valixhes: më në fund, ja një vend ku mund të qëndrojë. Hap derën, por mbetet e shtangur, ngurtësohet… pëshpërit: “Çfarë bën ajo këtu, çfarë bën Valbona në këtë vend?… jo, nuk mund të qëndroj, duhet të iki menjëherë, përndryshe ata vrasës do të më kapin përsëri dhe do të më bëjnë copë – copë…”.
Makina e GOM-it qëndron ende tek porta. Pak fjalë për t’u shpjeguar punonjësve se Valbona është motra e atij që e rrëmbeu, e solli në Itali, e torturoi, e bëri skllave. E atij që ajo e ka denoncuar, duke vënë kështu në rrezik jetën e saj. Vetëm sa përqafon Terezën, i dhuron poezinë e fundit që ka shkruar dhe makina niset, duke e çuar larg Violën dhe shpresat e saj të zbrazëta.