Çmimi i jetës

nga këmishat e vjetra të Chacko-s hedhur sipër rrobës së natës, doli jashtë në verandën e përparme. As u ul menjëhrë, as qëndroi më këmbë. I ra verandës sa në njërin krah në tjetrin. Me hapa nervozë, të ndezur, të vrarë. Nuk e zinte vendi. Pastaj erdhi një çast e sikur u lodh, u ul në karrigen prej kashte pranë murit, mu nën qendismën e zbërdhylët të një koke bizoni symadh dhe dy portreteve – «Vogëlushi i bekuar» dhe «Aleyooty Ammachi», në të majtë e në të djathtë. Binjakët i kishte zënë gjumi, si gjithmonë kur qenë të raskapitur – me sytë gjysmë të hapur, si dy përbindësha imcakë. I ngjanin të atit.
Ammu-ja shtypi butonin e tranzistorit të vogël ngjyrë mandarine. U dha zëri i një burri. I një kënge angleze të padëshuar më parë.
U ul dhe zuri vend mirë, me errësirën e kopshtit mbështjellë 4e asjgë tjetër. Grua e vetmuar, e ndezur, me kopshtin dekorativ të tetos së saj gjaknxehtë përpara, me veshët ngulur te tranzistori ngjyrë mandarine. Te ai zë që vinte s’dihej nga ku. Që rrugëtonte nëpër natë. Që lundronte mbi lumenj e liqene. Që fluturonte mbi kurorat e dendura të drunjve të pyllit. Mbi këmbanoren e kishës me mure të verdhë. Përbri godinës së shkolës. Duke troshitur edhe më rruët me gripa e prigje. Duke ngjitur shkallët e duke sosur në verandë. Te veshët e saj.
E dëgjonte, por sytë i kishte ngulur tek ai trenim fluturash rreth llambës, si me u ngrënë mes tyre kushe kush të vdiste e para.
Në vesh i ushtuan fjalët e këngës:

E dëgjova vajzën kur më tha
Nuk pret koha më
Ruaji ëndërrat e tua
Para se të marrin arratinë
E të shuhen fare.
Se, humbe ëndrrat
Ke humbur mendjen.

Ammu-ja ngriti gjunjët dhe i mblodhi me krahë, mjekrën mbështetur në to. Nuk i besohej. Çfarë përkimi me fjalët e këngës! Zgurdulloi sytë dhe ia nguli errësirës së kopshtit. Një zog nate rrëshqiti para syve si në një patrullim të heshtur. Kërcejtë mishtakë e të lëmuar të anthuriumeve i feksën si tyta të metalta armësh.
Nuk luajti vendit fare për disa çaste, edhe pse kënga kishte mbaruar. Pastaj, befas, u ngrit nga karrigia dhe doli jashtë botës së saj. Sikundër dalin xhindet. Për të kërkuar një vend tjetër, ku ta ndjente vetën më mirë.
Çau errësirën dhe mori rrugën me hapa përherë e më të nxituar, si insektet kur gjejnë shtegun e vet pas një arome që i ndjell. E dinte shtgun që të shpinte te lumi, ashtu sikundër e dinin edhe fëmijët e saj, edhe symbyllurazi madje. Por atëbotë nuk e dinte çfarë e bënte të nxitonte mes atyre shkurreve, kaçubeve e gëmushave të pyllit të dendur. Që e detyronte të rendte e të ngarendte pa u menduar. Të mbërrinte në breg të lumit Meenachel, gati-gati pa frymë. Me ngashërime. Sikur ishte bërë vonë për diçka. Sikur jeta i varej nga ai minut i mbërritjes një çast e më parë. Sikur e dinte se ai do të ishte aty. Në pritje.Sikur Ai e dinte se ajo do të vinte.
Dhe vërtet.
E dinte Ai.
I kishte feksur nëpër mendje atë pasdreke. Prerë. Si t4eh i një thike. Që heq një mbulesë dhe zbulon diçka. Feksje që i kish kujtuar të dikurshmn. Kur kishte mbajtur në krahë vajzën e vogël të saj. Kur sytë e saj i kishin folur e i kishin thënë se jo vetëm ai kishte diçka për të dhuruar. Se edhe ajo kishte prikën e vet, se në shkëmbim të varkave, arkave dhe mullinjve të tij të vegjël ajo kishte gropëzat e bukura të faqeve, që kur buzëqeshte, të linin fare mend. Kishte lëkurën të butë, të bronxtë. Supet e lëmuara. Sytë që gjithmonë vështronin diku gjetiu.
Por Ai nuk qe atje.
Ammu-ja u ul në shkallët e gurta që zbrisnin në ujë. Kapi kokën me duar, mbuloi frymën me pëllëmbë dhe u ndie ligsht që ishte treguar aq fyçkë, aq e sigurt se do ta gjente aty. Aq e bindur.
Tëposhtë lumit, në mes të rrjedhës, Velutha vinte me not shpinë, me sytë lart tek yjet. I vëllai i paralizuar dhe i ati i verbër një sy e kishin ngrënë darkën që u kishte gatuar dhe kishin rënë për të fjetur. Kështu që nuk e pengonte gjë t’i shkonte rrymës pas e t’i binte lumit në shpinë. Një trung. Një korokodil i urtë. Palmat e kokkosë me qafat varur mbi lumë. Të gjithë vështronin si u rrëshqiste pranë.
Bambutë e verdheme lotonin. Peshqit trimëroheshin dhe loznin me të. Gati-gati sa nuk e puthnin.
U kthye, u shkund dhe filloi të notojë. Jo më teposhët. Kundër rrymës. I hodhi një vështrim të fundit bregut, duke llapashitur ujët me zemërim, gati për të ngrënë veten me dhëmbë që ishte treguar aq fyçkë, aq i sigurt s do ta gjente aty.
Aq i bindur.
Kur e pa, a thua se hasi në një minë që e hodhi përpjetë me gjithë ujëra. Mezi u mbajt sipër rrjedhës. Lëshoi këmbët dhe vazhdoi me kokën mbi ujë, mu në mes të errësirës së lumit.
Ajo nuk e shihte gungëne kokës së tij si pluskonte. Mbi ujë gjithçka mund të kishte. Një arrë kokë, për shembull. Por as atë nuk e shihte. Asgjë nuk shihte. Vazhdonte me fytyrën ngjeshur në pëllëmbë.
Zu ta vështrojë. Nuk u nxitua. E mori më nge.
A e kishte ditur vallë se po të ishte larguar, do t’i kishte hyrë një tuneli, dalja e të cilit nuk do të qe tjetër veç mbytje ssë tij megjithsej?
Ndoshta.
Ndoshta jo.
E ku ta dish?
Zuri të notojë drejt saj. Më nge, pa u turbulluar. Dhe bash kur po i afrohej bregut, ajo ngriti kryet dhe e pa. Këmbët i cikën lymin e shtratit të lumit. E ndërkohë që ai po ngrihej mbi ujët e errët dhe po shkelte në shkallët e gurta, ajo e kuptoi se bota ku ndodheshin ishte e tija. Sëe ai i përkiste asaj bore. Se ajo i përkiste atij. Uji. Lymi. Drurët. Peshku. Yjet. Prandaj dhe hapin e kishte të lehtë. Duke e vështruar pa ia ndarë sytë, e ndjeu deri në palcë nurin e bukurisë së tij. Të punës që kishte skalitur atë trup të bukur. Të drurit të gdhendur nga duart e tij, por që e kishte gdhendur edhe atë vetë. Trup i mbrujtur dhe i gatuar nga çdo dërrasë e prerë prj tij, nga çdo gozhdë e ngulur prej dorës së tij, nga gjithçka e bërë zdrukthtari. Se gjithçka kishte lënë vulën e vet. I kishte dhënë fuqi, shkathtësi, hir e hijeshi.
Mbante një rrobë të hollë e të bardhë mbështjellë në kërbishte, lëshuar e lakur midis këmbëve ezmere. Shkundi flokët e lagur. Shkundi dhe një buzëqeshje që ajo arriti ta shquajë në errësirë. Ajo buzëqeshja e tij e bardhë, e beftë, e pandarë, marrë përherë me vete ç’prej kohës së djemurisë deri në këtë të burrërisë. I vetmi bagazh i tij.
Vështruan njëri tjetrin. Pa menduar asgjë. Koha për tëmenduar kishte ardhur e kishte ikur. Kohën për t’u dehur e kishin përpara. Koha më vonë.
Vo-Në.
U ndal përballë saj me lumin që pikonte nga gjymtyrët. Ajo – e ulur te shkallët egurta, pa ia ndarë sytë. Me fytyrë të zbehtë, praruar nga limoni i dritës së hënës. Ai – befas shpupuritur nga rrëqethja, nga fresku i natës mbase. Nuk ishte vetëm fresku, po edhe rrahja e çekanit të zemrës bashkë me të. Kishte bërë gabim të tmerrmshëm. E kishte keqkuptuar atë grua. Një trill e asgjë më shumë. trill i fantazisë. Një grackë; grackë e kurth, thuaje si të duash. Prapa shkurreve të pyllit kishte njerëz. Që ruanin. Duke përdorur si karrem, për t’u zbavitur. E si mund të qe ndryshe? E kishin parë në rrugë. U kishte folur. Ishte munduar t’u fliste si zakonisht. Me zë normal. Por zëri i kishte dalë si kuakje, si ogur i keq.
«Ammukutty… po ti këtu?»
Ajo u ngrit e iu afrua duke u puqur paksa me trupin e tij, ashtu siç ishin, në këmbë. Ai nuk luajti vendit. Nuk e preku. Po dridhej. Nga të ftohtët. Nga dëshira torturuese. Nga të gjitha pak nga pak. Po le të ishte frika. Trupi i ishte gatitur për ta ngrënë karremin. E kërkonte, e donte. Pa vonesë. Edhe ashtu të lagësht. Dhe ja, u lag ende ajo. Se i hodhi krahët.
Ai u mundua të arsyetonte: «Të dalë ku të dalë! Mund të humbas gjithçka. Punën. Familjen. Jetesën. Gjithçka.»
Ajo ia kapi çekanin e tërbuar të zemrës. Nuk ia hoqi duart dersia e qetësoi. Paksa. Disi.
Zbërtheu kopsat e këmishës së vet. Ashtu siç ishin, më këmbë. Puqur trup më trup, lëkurë më lëkurë. Bronxi i saj me katranin e tij. Butësia e saj me fortësinë e tij. Mollët e lëmuara të gjinjve të saj (që nuk mbanin sipër as furçën e dhëmbëve) me kraharorin e tij të fildishtë. I vinte era lumë, ajo e ndjeu. Ndjeu atë erën e veçantë të fisit të Paravanëve që i ngjallte krupën Baby Kochanima-s. I vuri buzët te gusha, nxori gjuhën dhe zuri ta lëpijë, mu aty, në luginat e gushës. Dhe pastaj te veshët, te luginat e veshëve. Pastaj ia afroi kryet te vetja dhe e puthi në buzë. Një puthje pambuku. Sa për t’i bërë zë. Për t’i kërkuar puthje. Dhe ai e puthi. Në buzë e duke i marrë gojën. Në fillim me droj. Pastaj me zjarr. Dalëngadalë ia vuri duart prapa. Zu ta fërkojë. Butë-butë. Saqë ajo ia ndjente lëkurën e pëllëmbës. Të agrasur. Me kallo. Zumpara e vërtetë. Edhe ai e dinte. Prandaj edhe e kishte mendjen aty, të mos e gërvishte. Kurse ajo e ndjente sa e butë i dukej atij. Tek ai ndjente vetveten. Lëkurën e saj. Trupin esaj që ndryshonte sapo e prekte ai sërishmi. Që ekzistonte sakaq. Përndryshe, pjesa tjetër e trupit të saj, e paprekur nga ajo dorë, nuk ishte veçse mjegull, avull, ajër. Erdhi një çast dhe e ndjeu si u rrëqth ngjitur me lëkurën e saj. U rrëqeth si asnjëherë tjetër kur duart i zbritën poshtë dhe i përfshinë vithet, ato tule të ëmbla (që ndryshe nga gjinjtë mund të mbanin sipër një tufë furça dhëmbësh), duke ia ngjeshur kofshët pas kofshëve të tij, për t’i dhënë të kuptonte sa shumë e dëshironte.
Gjaku u thoshte si të vallzonin. Frika u thoshte sa të vallëzonin. Të dyja u jepnin trupave të tyre ritmin e duhur për t’iu përgjigjur njëri-tjetrit. Sikur tashmë e dinin se çdo fërgëllimë kënaqësie do ta paguanin me vuajtje njësoj, e jo njëri më shumë e tjetri më pak. Sikur e dinin se rrua që do të bënin do të matej me largësinë ku do ta shpinin njëri-tjetrin. Prandaj dhe zunëtë mos nguten. Por të mos ngutesh do të thotë të vuahs, të hash veten në dhëmbë. T’i jepesh tjetrit ngadalë. Gjë që do të thotë të vuash edhe më shumë. Të rrezikosh. Të paguash çmim të lartë. Sepse lëmon rrudhat, ul pasigurinë, fashit turrin e dashurisë së panjohur dhe të gjitha bashkë i merr e i ndez me zjarrin e ethes që nuk di të zbresë e të shuhet.
Prapa tyre lumi pulsonte në errësirë, duke vezulluar si mëndafsh i lëshuar. Bambuja e verdhë lotonte pa pra.
Bërrylat e natës ishin mbështetur në lumë dhe nuk ua ndanin sytë.
Tani po rrinin shtrirë poshtë një druri mangostani, ku vetëm para pak ditësh kishin shkulur me një karkalec një shkurre me lulevarke e fluturake. Një grenzë. Një gëmushë. Një kërpudhë aty ku nuk e pret. Një burim në një Dashuri-në-Tokio.

Bota e varkave në ngut e në ikje, tashmë e zhdukur.
Termitet e bardha gati për t’i hyrë punës.
Nusebukurat e bardha rrugës për në shtëpi.
Brumbujt e bardhë larguar për t’iu fshehur dritës.
karkalecat e badhë me violinë drubliri.
Muzika e bardhë e trishtuar.
Ikur e zhdukur të gjitha.
Marrë fund.

Lënë një copë vend në trajtën e një varke, një copë tokë e thatë, e lirë, e qëruar dhe e bërë gati për dashuri. A thua se Eshtappen-i dhe Rahel-a ua kishin përgatitur apostafat. Me dëshirën që të ndodhte kjo që po ndodh tani. Mamitë binjake të ëndrrës së Ammu-së.
Ammu-ja e zhveshur lakuriq tani, i hipi Veluth-as sipër e u shtrëngua e tëra, me gojën ngjitur me tijën. Ai ia mori flokët e ia shpupuriti, ia hapi si një tendë për të dy. Ashtu sikundër bënin fëmijët kur donin të shihnin tjetër veç nënës së tyre. Ajo rrëshqiti më poshtë, për të eksplonuar pjesët e tjera të trupit të tij. Gushën. Gjoksin. Lëkurën ngjyrë çokollate. Në thellësinë e kërthizës rrufiti pikat e fundit të ujit të lumit. Nxehtësinë e organit tëtije mbështeti në qepalla, mbajti aty shtrënguar. Pastaj e futi në gojë, për t’ia shijuar deri në fund njëlmësinë. Ai bëri një lëvizje të çastit dhe e ngjeshi më fort pas vetes. Ajo ndjeu si vinte e shtrëngohej e forcohej fundi i barkut të tij, si një pllakë e fortë dhe e nxehtë druri poshtë vetes. Nisi të djersijë, por këtë e ndjeku kur pa se lëkura i kishte marrë lagështinë e saj. Ai ia mori thithkën e gjirit nëgojë, kurse gjirin tjetër zuri ta përkundë mirë e bukur në pëllëmbën e agrasur të dorës. Njësoj si të fërkosh kadifenë me letër zumparaje.
Dhe kur po ia merrte për ta futur brenda, i shkrepi në kujtesë me shpejtësinë e vetëtimës koha e rinisë, e djemurisë,e mrekullisë së tij çasti kur ai kishte zbuluar në sytë e saj atë rrezatim që i dilte nga buzëqeshja, drejtuar atij, djalë ende i ri, si t’i drejtohej fëmijës së saj.
Sapo ia ori të gjithin brenda e sapo e ndjeu të gjithin brenda vërtetë, nuk pati më frikë; frika kishte marrë arratinë, sepse e kishte fjalën gjaku i ndezur. Çmimi i jetës u ngrit në lartësi të papërballueshme; ndonëse më pas Baby Kochamma-i do të thoshte se ai nuk qe veçse një Çmim i Vogël, që duhej Paguar.
Vërtet?
Dy jetë. Dy fëmini fëmijësh.
Dhe një mësim historie për shkelësit e ardhshëm të ligjeve e rregullave, për fajtorët.
Sy të mjegullt ishi përpirë po nga sy të mjegullt në një vështrim të ngulur deri në fund, ashtu sikundër një grua rrezendritur i ishte i dorëzuar deri në fund një burri rrezendritur. Ajo ishte e gjerë dhe e thellë si një lumë në vërshim. Ai lundronte në ujrat e saj. E ndjente sa thellë i kishte hyrë, përherë e më thellë brenda, deri aty ku nuk kishte më. I xhindosur. I trenuar. I ndërkryer. I tërbuar. Brenda saj, duke kërkuar që të hynte edhe më thellë. Më thellë. Deri aty ku vinin muret, që nuk e linin të çante më tej. Muret e saj. Muret e tij. Dhe kur, më në fund, nuk pati ku të shkojë më thellë, kur preku edhe thellësinë e fundit të thellësisë së saj, me një psherëtimë të ngashëryer e të rreqthur, me një derdhje të fundit, u ndal.
Puqur e puthiru me njëri-tjetrin. Dy trupa të ngjitur e të lëmuar me lagështi e djersë. Ajo e ndjeu si po shkëputej diçka në thellësinë e saj. Frymëmarrja e tij po bëhej më e rregullt. Sytë po i kthelloheshin, dhe ajo këtë e vuri re. Në flokë ia ndjeu gishtërinjtë dhe e kuptoj ç’mendonte ai në këtë çast: mendonte për nyjen e tij, që tashmë e kishte çliruar dhe zgjidhur, dhe për atë të sajën ende e shtrënguar fort dh torturuese. Atëbotë, a thua vetvetiu, butë-butë, mori dhe e vuri poshtë me shpinë. I fshiu djersën dhe rërën me bluzën e tij të bërë qull. U shtri i tëri mbi të, me merakun që të mos i rëndonte shumë përsipër. Guriçka të imta iu ngjitën në krahë. Ia puthi sytë. Veshët. Gjinjtë. Bakun. Shtatë vijat e argjendta të holluara të barkut ç’prej i kishin lindur binjakët. Vijën që i zbriste që nga kërthiza teposhtë deri te trekëndëshi i errët, ku asaj ia kishte qejfi që ai të ndalej e të mos largohej gjetiu. Të ndalej e të mbetej aty, te thellësia mes shalëve të saj, ku lëkura është më e buta e të butave. Dhe më e ëmbla. Atëbotë duart e fuqishme të Velutha-s zhdrukthtarit ia ngritën kofshët dhe një llapë njeriu prej kaste të rrezikshme, që nuk duhej prekur as me dorë se ishte kastë e ulët, preku pjsën më të fshehtë të trupit të saj prej kaste të lartë. Piu e piu ujra të thella, pa u ngopur, nga një enë që ishte vetëm e saja.
Kurse ajo nuk pushonte vallën e nisur. Vallëzimi mbi atë copë truall të thatë i përgatitur në trajtën e varkës. Vallëzonte? Jo. Jetonte.
Ai e mbnte ngjeshur para vetes, vetë me shpinën mbështetur në trugun e mangostas, ndërsa ajo edhe qante edhe qeshte njëherazi. Pastaj, për një kohë që u duk përjetësi e pafund, por që në të vërtetë nuk zgjati veçse pesë minuta, e zuri gjumi mbështetur tek ajo, me shpinën ngjitur me kraharorij e tij. Shtatë vjet harrimi rrëshqitën e dolën prej saj për të gjetur strehë nën hije krahësh të rëndë e të ngrirë. Kështu, në Rrugën e Ammu-së (drejt Pleqërisë dhe Vdekjes) doli përpara u shfaq një lëndinë e vogël, plot ngrohtësi diellore. Bari bakër i kuqerremtë merrte shkëlqim e dirtë nga fluturat krahëkaltra. Prapa – një hon e një greminë.
Dhe dalëngaldalë atij i hyri një shkulm frike e tmerri, si kurrë herë tjetër. Për atë që kishte bërë. Për atë që do të bënte përsëri. Përsëri. Dhe përsëri.
Ajo u zgjua nga rrahja e çekanit të zemrës në kraharorin e tij. Sikur po kërkonte të shpërthente jashtë. Nga ajo brinjë që i ngrihej e ulej pa pushim. Si një pendë e fshehtë që herë mbyllej e herë hapej prapë. Krahët e mbanin ende të pushtuar dhe ajo ia ndjente lëvizjen e muskujve, ndërkohë që luante me një gjethe palme në dorë. Ammu-së i erdhi mirë dhe buzëqeshi për vete në errësirë, duke menduar sa shumë i donte ajo këto krahë që e kishin mbërthyer – trajtën dhe fuqinë e tyre – sa të sigurtë e ndjente veten në këtë mbërthim, edhe pse, në të vërtetë, vend më të rrezikshëm për ta nuk gjeje tjetër.
Ai i mblodhi dridhjet e frikës, i mbështolli e i ktheu në një trëndafil të përkryer. Ia zgjati dhe ia vuri në pëllëmbë të dorës. Ajo e mori dhe e vuri në flokë.
Pastaj u shtrëngua më fort pas tij, duke ddashur t’i hynte brenda,të bëhej njësh me të. Dhe ai e mblodhi të tërën në shpellën e trupit të vet. Një fllad fryu nga lumi dhe ua freskoi trupat e ngrohtë.
Pakës thotë. Pakëy lagështi. Pakëz heshtje. Pakëz qetësi. Ajri.
E ç’kishte mbetur tjetër për të thënë?

Një orë më pas Ammu-ja u shqit prej tij butësisht.
«Më duhet të shkoj.»
Ai nuk foli, as nuk lëvizi. Veç e ndoqi me sy si po vishej.
Vetëm një gjë kishte rëndësi tani, vetëm një. Ata e dinin se nuk mund të kërkonin prej njëri-tjetrit më shumë. Vetëm një gjë. Gjithmonë. Të dy qenë të bindur për këtë.
Por kjo nuk qe hera e fundit. Edhe më pas, në të trembëdhjtë netët që ndoqën të parën, instiktivisht nuk iu ndanë Gjërave të Vogla. Të Mëdhatë nuk shiheshin, kishin zënë pusi, përgjonin brenda tyr, si përherë. Nuk i priste asgjë. Nuk ishin asgjë. As të ardhme. Prandaj nuk u mbetej tjetër veç Gjërave të Vogla. Prandaj dhe nuk hoqën dorë prej tyre.
Gajaseshin të dy kur shihnin milingonat të gudulisnin tulet e njëri-tjetrit. Kur shihnin krimbat batallë si rrëshqisnin cepave të gjetheve e mbaheshin varur pa rënë. Kur shihnin brumbujt kokëposhtë që mundoheshin e nuk kthehehshin përsëmbari. Kur shihnin një çift peshqish të vegjël që i vinin pas Velutha-s e nuk i ndaheshin në lumë me gojën hapur. Kur shihnin atë insektin mantis që i mban krahët e parë të kthyer, a thua falet si besimtar i devotshëm. Kur shihnin atë marimangën e imët, me folenë në një të krisur muri të verandës së errët të Shtëpisë Historike, si fshihej duke mbuluar trupin me çika – çfarë çikash – me një çerek krahu grenze. Me pëlhurën e vet. Me pluhur. Me civël gjetheje të kalbur. Me gjoksin e fryrë të një blete pa jtë. Chappu Thamburan ia vuri emrin Velutha. Domethënë Lordi i Mbeturinave. Pesë me hiç.
Një mbrëmje, të dy dëshën t’ia shtonin garderobën – i hodhën një copë lëvore hudhre- por e ndjenë veten tepër të fyer, sepse ua ktheu mbrapsht me gjithë parzmoren, nga e cila doli e u shfaq i mërzitur e i inatosur, çupllak lakuriq, qurravec. A thua se i vinte për të qarë për veshjen pa gusto të atyre të dyve. Për disa ditë me radhë ai mbeti në këtë gjendje, duke mos iu bërë vonë për lakuriqësinë që mund ta shpinte në vetëvrasje. Guacka e shpërfillur e mbeturinave qëndronte pa lëvizur, si një botëkuptim i vjetëruar. Si filozofi që i ka kaluar koha. Pastaj u shkërmoq. Pak e nga pak Chappu Thamburan u vesh me kostum të ri.
Pa ia thënë njëri-tjetri apo vetvetem me fjalë, ata e lidhën fatin e tyre, të ardhmen (Dashurinë, Çmendurinë, Shpresën, Gëzimin e Pafund të tyre) me fatin dhe të ardhmen e tij. Çdo natë i afroheshin (përherë e më të lemerisur, sa më tepër kalonte koha) për të parë në e kishte ngrysur edhe atë ditë. I tremte butësia e tij. Vogëlsia. Maskimi i tij, sa bukur i kishte vajtur mendja. Krenaria deri në fodullëk. Dhe dita-ditës erdhëne ia pëlqyen shijen e pakuptueshme. Dinjietin e tij të ngatërruar.
Ata e zgjodhën sepse ashtu u erdhi puna, duhej të besonin te brishtësia e te dobësia. Të mos i ndaheshin Vogëlsisë. Gjërave të Vogla. Dhje sa herë që ndaheshin, vetëm një premtim të vogël i nxirrnin njëri-tjetrit.
«Nesër?»
«Nesër.»
E dinin mirëfilli se kështu nuk mund të vazhdonte gjithë jetën. Dhe kishin të drejtë.
E megjithatë, për atë punën e Chappur Thamburan-it nuk patën të drejtë. Ai jetoi edhe pas Velutha-s. Pasi lindi e rriti breza të tjerë.
Kur vdiq, vdiq prej shkaqesh natyrore.

Atë natë të parë, ditën kur erdhi Sofie Moli, Velutha ndejni dhe soditi të dashurën e tij kur po vishej. Si u vesh, ajo u ulë këmbëkryq m’u përballë tij dhe nuk ia ndau sytë. Pastaj ajo e preku lehtë me majtë të gishtërinjve dhe i la një shenjë vije me të rrëqethura në lëkurë. Si me qenë një vijë shkumësi në një dërrasë të zezë. Si me qenë fllad e puhi në orizore. Si me qenë vijë e bardhë reaktivi në një qiell qelq të kaltër. Ai ia mori fytyrën në duar dhe e ngjeshi pas vetes. Mbylli sytë dhe zu t’i marrë erë lëkurës së saj. Ajo, gruaja Ammu, zuri të qeshë nga gudulia.
Po, Margaret, mendoi me vete. Këtë ia bëjmë edhe njëri-tjetrit.
Ia puthi sytë e mbyllur dhe pastaj u ngrit për të ikur. Mbështetur te trungu i drurit mangostan, Velutha e ndoqi me sy.
Në flokë ajo mbante një trëndafil të vyshkur.
Një çast ktheu kokën për t’i thënë përsëri, për të satën herë: «Naaley». Nesër.